Geplaatst Blog, Bokt Community
Toen Hylke Hettema voor haar studie Arabisch in Egypte verzeild raakte, verloor ze haar hart aan het land bij het rijden van Arabische paarden in hun oorspronkelijke omgeving: de woestijn. Haar oude ambitie om Arabieren te fokken kwam naar boven en voor ze het wist had ze een merrie. En nog een. En nog een. Om te rijden kwamen er tevens hengsten op stal. Inmiddels is ze trotse eigenaresse van Al Safy Arabians. In haar blogs stelt ze haar paarden voor -een handvol Straight Arabians en een aantal rescues van de straat- en deelt ze haar avonturen in Egypte met ons. Haar overige blogs kun je lezen op http://grenzeloospaardenmeisje.nl/
Mensen, zowel in Nederland als in Egypte vragen mij vaak: “Waar is het leuker, hier of daar?” Een vraag die moeilijk te beantwoorden lijkt. Maar eigenlijk is het makkelijk. Het is nergens leuker of slechter dan in een ander land, het is gewoon anders. Alles heeft voor en nadelen. Nu leek het misschien in mijn vorige blogs zo, dat er meer nadelen aan de Egyptische paardenwereld zitten dan voordelen maar dat is zeker niet waar. We vergeten vaak een belangrijk aspect, namelijk dingen die we kunnen leren wanneer iets anders is dan we thuis gewend zijn. Zoals een van de artsen al zei, leren we 'outside the box' te denken om oplossingen te vinden voor onze problemen. Maar ik ben ook van mening dat ik pas echt heb leren paardrijden in Egypte.
In Nederland kind aan huis bij de lokale manege en onder de indruk van alle mensen die met grote sporen en rondgetrokken nekken door de baan gingen. In Egypte hebben ze daar geen boodschap aan. Al bij het aller eerste ritje kwam ik van de koude koffie thuis. Je doet het zeven kleuren in je broek wanneer je begrijpt dat alle trucjes die je zo trots in de bak kon, waardeloos blijken bij het rijden in de woestijn. Waarom waardeloos? Het opleiden en rijden van paarden gaat gewoon een beetje anders.
Ter illustratie neem ik jullie mee naar naar een herinnering uit Fayyoum, de dichtstbijzijnde oase in de westelijke woestijn, slechts anderhalf uur rijden van Caïro. Fayyoum, vroeger een belangrijke plek voor de farao's en later christelijke monniken, staat nu bekend als woonplaats van verschillende artiesten, zowel Europese schilders als Egyptische pottenbakkers. Een rit bij de enige lokale stal is dan ook een must want de routes voeren je niet alleen een stuk langs een van de natuurlijke zoutmeren maar ook door idyllische bergdorpjes vol met huizen met felblauwe deuren en muren die in het voorjaar overgroeid zijn met kleurige bloemenzeeën. De eigenaar van de stal, Mohamed, is getrouwd met een Franse artieste. Echter hij runt de paardenbusiness alleen. Na wat overleg waren er geen beginnerspaarden meer over, hij had immers maar een totaal van 6 Baladi paarden en ik mocht/moest dan maar op Mazzika (muziek) rijden. Hoewel Mazzika een hengst was vond Mohamed dat ik gewoon tussen de anderen kon rijden, dat deed hij immers met zijn eigen kolossale hengst ook.
Op Mazzika door het prachtige bergdorpje Tunis
Mazzika was maar een klein opdondertje vergeleken met de anderen. Hij leek wel beter gevoed dan de rest. Mohamed legde uit dat doordat het (drink)water zout is, de paarden erg mager blijven. Of ik hem geloven moest wist ik niet, maar zag wel heel erg veel stro en hooi in de loop stallen waar de paarden in de schaduw stonden voordat we opstapten. Mohamed reed door gebrek aan genoeg spullen maar zonder zadel. We reden een uur lang afwisselend in stap of draf in het bergdorpje en al bij de eerste helling begon ik te vermoeden dat Mazzika niet zo goed wist wat rijden eigenlijk inhield. Hij protesteerde niet maar was wel extreem gevoelig. Toen we naar beneden richting het meer reden moesten we over verschillende stroompjes stappen en mijn ukkie durfde niet. Mohamed riep van achteren: “Gewoon een beetje aandringen, hij is pas twee en moet het nog leren.” Nu dat ik er al op zat kon ik moeilijk boos worden, maar van binnen kookte ik. Een tweejarige, en als je kon zien wat voor terrein we al getrotseerd hadden....en tot overmaat van ramp zette Mohamed op het strandje van het meer een galop in en verwachtte ook nog dat we het water in gingen.
Pas veel later leer ik waarom er hier wel vaker erg jonge paarden onder het zadel zijn. Vlak voor middernacht zadelden we onze paarden op, nu ging ik op onze eigen 5 jarige merrie die ik nog niet heel lang ervoor had ingereden. Dit zou haar eerste volle maan rit worden en ik was best zenuwachtig omdat ik zelf slecht zie in het donker. Hoewel je in de woestijn echt ver kan kijken bij volle maan en zelfs een echte schaduw hebt, was ik toch blij dat een vriend zijn sneeuwwitte hengst meenam. Na een half uurtje leuk spelen en nachtelijk racen stuitten we op een groepje bedoeïenen met kamelen die een kampvuur in een kuil boven op een zandduin hadden gemaakt. Vanuit de verte kon je ze niet zien. Ze vroegen of we ook zin hadden in thee en hapjes, dus bonden we onze paarden aan de zadelknoppen van de liggende kamelen. Mijn merrie vond die beesten super eng dus bond ik haar teugel aan een enorme steen die ik maar amper kon optillen. Een van de oude mannen vroeg aan mij waarom mijn paard aan de andere kant moest staan. Toen ik antwoordde dat ze pas 5 was en nog niet zoveel kende barstte hij in een tandeloze lach uit. Hij zei vervolgens: “Als je Arabische paarden wil rijden moet je weten hoe je die beleert. Het ras is al eeuwen oud en dat is niet vanzelf zo gekomen.” Met een grote glimlach op zijn verweerde gezicht begon hij mij de les te lezen over traditie. Bedoeïenen houden een pasgeboren veulen twee uur lang op schoot vast zodat deze meteen alle angst voor mensen kwijt is. Het veulen wordt met 40 dagen gespeend en wordt daarna met de hand grootgebracht op kamelenmelk. Ze zijn dan onderdeel van de mensen familie terwijl merrie weer gedekt wordt voor een volgend veulentje.Tweejarige paarden worden 15 dagen elke dag bereden, en daarna weer losgelaten tot ze 5 zijn. Daarna worden de paarden volwaardige rijdieren. De inzet van de bedoeïenen is de reden dat het Arabische ras überhaupt heeft overleefd dus we kunnen hier wellicht wat van leren.
mevrouw met kamelenfobie werd uiteindelijk een van de paarden die ik het meest vertrouwen kon en reed haar regelmatig met alleen een dekje onder mn kont en later ook zonder hoofdstel
Helaas geldt dit alleen voor echte nomaden. Die zijn er in Egypte nog maar weinig. In en rond Caïro worden paarden soms met 19 maanden al gepakt, zadel erop en vervolgens mee gereden. Vaak met veel geweld en weinig begrip voor de dieren zelf. Natuurlijk geen goed excuus, maar ik moet wel eerlijk toegeven dat ik maar weinig paarden ontmoet heb die ergens bang voor waren in hun latere rijcarrière. Ze trotseren werkelijk alles. De problemen die we in Nederland tegenkomen in de rijbaan verhuisden met mij mee toen ik en vriendinnen ook in rijbakken gingen rijden. Dit heeft mij wel de ogen geopend over hoe wij met paarden omgaan. Ook al zijn de methodes soms wel heel barbaars en een wereld verwijderd van ons Nederlanders, ik begrijp wel waarom sommige dingen noodzakelijk zijn in hun ogen.
Ik rijd ook graag in de bak, sommige paarden blijken er echt aanleg voor te hebben maar de meesten, vooral Arabieren zijn vooral in hun element in de woestijn.
Ik leerde pas in de woestijn hoe belangrijk wederzijds vertrouwen tussen paard en ruiter is. Toen ik er op stond een nerveuze merrie in de Sahara bitloos te rijden moest ik een rem proberen te verzinnen toen ze iets te enthousiast een rengalop aanboorde en die, met haar goede dieet en training, wel erg lang kon volhouden, langer dan ik. Ook het rijden in grote groepen hengsten, waarbij ze stijgbeugel aan stijgbeugel naast elkaar galopperen, terwijl de hengsten elkaar enorm opjutten en bij onoplettende ruiters zelfs gevechten aangaan. Belangrijke lessen inzake het thema bitloos of niet.
Je leert nadenken over scheef en recht, draven op het goede been (ja linker en rechter draf bestaat echt!). Over functionaliteit. Over hoefijzers en blote voeten in de stenen bende van de woestijn. Je leert hoe een martingaal niet werkt als je paard een korte opgeheven nek heeft en je dus beter de algehele balans van je paard kunt verbeteren zodat je zulke hulpmiddelen niet nodig hebt. Waarom paarden op grote snelheden bloedneuzen krijgen en hoe dat enger uitziet dan werkelijk is. Je leert hoe discussies over Nederlands zomerweer overrated zijn wanneer je met 38 graden vrolijk door de woestijn speelt en jij het warmer hebt dan je paard. Hoe paarden moeite hebben met diepte zien en soms even moeten nadenken of ze recht of zijdelings van een heuvel af zullen gaan. Je leert dat het van belang is een voorwaarts en intelligent paard bij je te hebben, waar je blind op kan vertrouwen. Letterlijk van levensbelang, toen we na de revolutie een keer achtervolgd werden door een pick-up truck vol met gemaskerde, gewapende mannen en de paarden zonder klagen een kwartier lang op topsnelheid aan de auto probeerden te ontsnappen. Diezelfde paarden wisten ook feilloos de beste route naar huis toen we op 7 km van huis getroffen werden door een echte zandstorm waardoor je niets meer ziet en je ogen niet open kan houden door het schuren van het vliegende zand.
De eeuwige zanden van de woestijn, waar je belangrijke lessen kan leren
Al deze dingen had ik nooit kunnen leren tussen de Nederlandse hekjes en hebben bijgedragen aan beter begrip. Het vergt wel veel energie om je continu open op te stellen. Sommige onderwerpen zijn erg gevoelig. Met name de momenteel hippe discussie over bitloos rijden. Toen ik aankwam in Egypte was ik enorm geschokt over het gebruik van de zogeheten Dancing Bits. Een ringbit waarbij de onderkaak van het paard door een ring heen zit en er een enorme pin op het mondstuk zit die bij aantrekken van de scharen rechtop in het gehemelte boort. Je kan de tong afknippen en zelfs de onderkaak breken bij verkeerd gebruik. Ik weigerde pertinent ermee te rijden. Hoewel ik nog steeds nooit zoiets in mijn eigen paarden zou steken ben ik wel milder geworden in mijn kijk op zulke dingen. Ik ging eens een merrie rijden die zo'n bit gewoon was. Ik vond dat het eruit moest en het enige alternatief dat ze hadden was een ongebroken Pelham. Dat heb ik geweten. Er was geen stoppen aan en uiteindelijk zijn we in een enorme kuil gevallen, paard en ik. Sommige paarden hebben nu eenmaal grotere overtuiging nodig en kunnen echt niet bitloos, hoe graag we dat ook zouden willen. Ook wees iemand mij erop, dat de in Nederland zo gevierde en meest gebruikte enkelgebroken trens een marteltuig is vergeleken met een ongebroken of dubbel gebroken bit. Het heeft immers diezelfde enorme omhoogstekende druk tegen het gehemelte. Na jaren verschillende paarden te hebben leren kennen, zowel mijn eigen als die van anderen, kan ik ook concluderen dat een enkelgebroken bit heel slecht werkt bij Arabieren of Baladi's. Mond is vaak te klein, maar ook protesteren ze tegen zulke harde maatregelen. Natuurlijk geen reden om een ringbit te gaan gebruiken maar wel stof tot nadenken over hoe wij dingen aangeleerd krijgen en als 'normaal' beschouwen. Normaal is overal weer anders. Het zal een oplettende lezer van mijn blogs misschien ook opgevallen zijn dat bijna geen enkele van de Arabs en baladi's met sporen gereden wordt?! Als een paard met sporen gereden moet worden dan vindt men dat hier een waardeloos paard. Je ziet het dus ook vooral bij de warmbloeden en een enkele keer bij een buitenlander die zijn eigen paard ermee rijdt.
De woestijn is met haar oorverdovende stilte ook een fijne plek om je leven te overdenken. Wanneer je gaat stilstaan gaan paarden ook heel rustig om zich heen kijken om ook als het ware de omgeving in zich op te nemen.
Al met al ervaar ik dit soort dingen echt als positieve lessen. Soms zijn het negatieve ervaringen maar het doet je nadenken. Relativeren over wat er werkelijk belangrijk is. Iets dat ik heel erg aan Nederland waardeer is het idee van veiligheid dat voorop moet staan. Men promoot het dragen van caps (Ik draag nu in Egypte ook altijd een cap) en het afstand houden tussen paarden onderling in de rijbaan. Maar daardoor krijg je wel het idee dat paarden in Nederland van glas zijn gemaakt. Overdreven voorzichtig, helemaal als je kijkt naar het no nonsense-gedrag in Egypte, dat heel bevrijdend kan zijn. Gewoon niet zeuren, pak je knol en rijden maar!
Of Kameel! Maar ook daar zitten haken en ogen aan haha, niet altijd even makkelijk en heel anders dan paardrijden!
