Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 02-02-09 11:55

Gerrit Jansen: Red de steenuil: koop een pony

Geplaatst door de TopicStarter : 02-02-09 11:55

www.gelderlander.nl

Steenuilen en paarden hebben iets met elkaar. De uiltjes houden van oude stallen en vervallen boerenschuren. Ook rommelhoekjes, takkenbossen en meidoornhagen waar muizen wonen, zorgen voor een ideaal leefgebied.

Er is actie nodig om ons kleinste uiltje weer onder de pannen te krijgen. Vanaf de jaren zestig zijn duizenden keuterboertjes met hun bedrijf gestopt. 'Stadse' natuurliefhebbers hebben hun erven ingenomen en de boel rigoureus op de kop gezet. Oude schuren en stallen werden gesloopt en al of niet vervangen door nieuwbouw. Veel steenuilen moesten vanwege deze 'bedrijfshygiëne' hun biezen pakken. Maar waar moesten ze naar toe?

De grote boeren en tuinders, vaak gedwongen door de regelgeving van de overheid, hadden vaak nog rigoureuzer ingegrepen in het steenuilenbiotoop. Zij hadden geen tijd meer voor het knotten van onze nationale boom, waarin de uiltjes natuurlijke nestholten vonden. Hoogstamfruitbomen gingen vanwege aantrekkelijke rooipremies plat en maakten plaats voor spillen: fruitbomen van nog geen twee meter hoog. En net als bij de stadse hobbyboer werd het erf opgeruimd. Geen plaats dus meer voor rommelhoekjes; geen mestvaalt meer achter het huis en daardoor ook geen uitrijden van de natuurlijke mest waar vooral regenwormen en mestkevers in de weilanden van konden profiteren.

Mijn vrouw en ik komen ook uit de stad en zijn hobbyboer geworden. Alle drie de huizen waar wij gewoond hebben, deelden wij met steenuilen. Dat geluk hebben wij te danken aan het feit dat niet alleen de steenuilen, maar ook wij van een rommelerf houden. Het 'kjieuw', 'poe' en 'oeie' klinkt sinds een aantal dagen weer rond ons huis. Pa steenuil gaat op vrijersvoeten. Echt zijn best hoeft hij daar niet voor te doen, want vrouwlief is de hele winter in de buurt gebleven. In november sliepen ze zelfs nog een paar dagen bij elkaar. Wij wisten dat ze samen in de nestkast zaten. Vanuit de huiskamer hebben we zicht op de kast. Tegen schemer komen ze te voorschijn.

Verliefde steenuilen zijn haast ontroerend. Ze kunnen evengoed tortelen als duiven. Ze kriebelen met de snavel in elkaars nekveren en van genot knijpen ze dan een oogje dicht.

De laatste tijd hebben we alleen het mannetje voor de kast gezien. Dat weten we, omdat hij weinig schuw is. We kunnen rustig voor het raam gaan staan als hij zijn kop uit de nestkast steekt. Voorzichtig, maar onverstoorbaar wurmt hij zich door het nauwe gat naar buiten. Even schudt hij zijn veren op waardoor hij twee keer zo groot lijkt. Dan kijkt hij je met grote ernstogen indringend aan. Het uiltje lijkt door de bolle kop en het relatief dikke verenpak veel groter dan hij werkelijk is.

Met een lichaamslengte van 21-23 cm is hij gemiddeld 2 cm kleiner dan de merel. De spanwijdte van de vleugels is echter niet gering: 54-58 cm. Ons mannetje blijft altijd een minuut of tien voor de kast zitten. Een enkele keer zien we hem kokhalzen, waarna er een braakbal verschijnt. Pas daarna vliegt hij in het duister weg om te gaan jagen. Ma steenuil laat zich ook wel zien, maar zij is veel schuwer.

Als we ons in de kamer maar even bewegen, vliegt ze al weg. Op heldere winterdagen, zoals afgelopen week, koesteren beide uiltjes zich op verschillende plaatsen in het zonnetje. Wij hebben drie kasten hangen; er staat ook nog een oude duiventil en er hangen twee oude tuinvazen in de notenbomen. Zes onderkomens dus: wat wil je als steenuilenpaar nog meer.

Daar komt bij dat we ook paarden en schapen hebben en daardoor veel mest en mestkevers; vele meters meidoornhaag en takkenbossen waar zich niet alleen muizen onder ophouden, maar ook veel keverlarven en andere insecten. De paarden zorgen voor relatief kort gras waardoor prooidieren voor de uiltjes makkelijk te vangen zijn. In het rivierengebied huist een derde van de Nederlandse populatie die nu nog op zo'n 5.000 broedparen wordt geschat. In de Gelderse Poort, een bolwerk van de steenuilen, broeden rond de 200 paren. Natuurliefhebbers vinden dat aan de neergang een einde moet komen: de steenuil moet weer onder de pannen.

Daarom hebben Landschapsbeheer Nederland (LBN) en andere natuurorganisaties een brochure uitgegeven die tot doel heeft het leefgebied van de steenuil te verbeteren.

Het handboek Steenuil onder de pannen is te downloaden vanaf de websites www.landschapsbeheer.nl en www.steenuil.nl

De aanschaf van een pony is een optie, maar gaat wel erg ver. Het kan ook met minder. Wij hebben al paarden, maar komend voorjaar zaai ik een hoekje met rogge in. Niet om het graan te oogsten, maar om het te laten vallen voor de muizen en daardoor voor de steenuilen, want deze uiltjes willen we voor geen goud kwijt.

Meldingen van broedlocaties in het verspreidingsgebied van De Gelderlander graag op: gjansen@globalxs.nl of 026-3253514.

Deel op Facebook Tweet Foutje gespot? Tip de redactie