Ik werd al gewezen op dit topic.

Er is in de verschillende, zover bekende, Romeinse bronnen geen enkele aanwijzing die erop wijst dat Romeinen Friese paarden (paarden van de Frisii) meenamen naar Rome. En ook niet naar Britannia of elders.
Wel zijn er verwijzingen naar Germaanse paarden in het algemeen, o.a. van Julius Caesar (die een volkerenmoord pleegde onder o.a. de Bataven en er een boek over schreef) en die waren niet zo positief. Caesar vond ze zelfs uitgesproken lelijk. Ook Tacitus noemde Germaanse paarden, maar niet specifiek die van de Frisii. Hij vond ze klein en niet zo snel.
Over paarden van de Frisii wordt in geen enkele bron die ons bekend is gerept. Waar komt dan deze hardnekkige mythe vandaan? De exacte oorsprong onderzoek ik nog (hoop ik 2020 af te ronden), maar hangt samen met de (her)opleving van Fries nationalisme.
En vaak heeft een mythe een kern van waarheid. Dat is hier ook het geval: Friese soldaten dienden in het leger van Rome.
Zij dienden met name op campagnes in Britannia. Bij de Muur van Hadrianus zijn onder meer grafopschriften gevonden van Friese militaire eenheden al is bij sommige niet altijd duidelijk of er Frisii (Friezen) of Frisiavones (een volk ruwweg uit het huidige België) werden bedoeld. Er wordt gesproken van cavalerie / cavaleristen. Echter, voor men “Ha! Ik wist het!” roept, uit recenter onderzoek blijkt dat dit naar alle waarschijnlijkheid in geval van de Friezen voetsoldaten betrof die in cavalerieformatie vochten. Bovendien, als het desondanks wél ruiters waren geweest wijst alles er uit zowel archeologisch als bronnenonderzoek op dat dit soort soldaten reden op door Rome geleverde paarden. Het was uitzonderlijk om dit type huurlingen op eigen paarden in dienst te nemen. Dat gebeurde wel, maar in geval van Germanen vrijwel of zelfs in het geheel niet. Er zijn juist aanwijzingen voor het tegenovergestelde: zij kregen paarden toegewezen. Germaanse paarden werden nl. niet geschikt gevonden.
Er zijn zelfs tekenen dat paarden in wat nu Nederland is en ook specifiek het noorden (en noorden van Duitsland) waar zij in contact kwamen met “Rome” in deze periode groter werden. Voor verdere context: Frisii dreven handel met Romeinen maar behielden min of meer hun onafhankelijkheid onder voorwaarden; in gebieden in het huidige NL dat wel direct binnen het Rijk viel of nauwere banden onderhield werden meer grotere paarden gevonden en is de toename in stokmaat duidelijker.
Paarden in het noorden van Nederland en Duitsland waren in deze periode en tot halverwege de Middeleeuwen over het algemeen klein tot middelgroot te noemen. In mijn boek ga ik daar dieper op in.
Want tja... het is nu al een enorme lap tekst geworden.
Er waren dus aanwijzingen voor Friese cavaleristen (o.a. afkomstig uit het huidige Drenthe) en naar alle waarschijnlijkheid betrof dit voetsoldaten die vochten in cavalerieformatie. En als dit dan tóch ruiters waren geweest, kregen zij paarden toegewezen en namen dus niet eigen paarden mee - Rome keek nl. neer op Germaanse paarden en vond deze over het algemeen absoluut niet goed genoeg voor hun leger. Waarom? Stokmaat was een van de redenen, maar de redenen waren meerledig en ook politiek speelde een rol.
Ter vergelijking: deze Friese paarden waren gemiddeld rond 137 stokmaat. Het Niseiaanse (later Parthische) paard (uit Nisa in Medië, later Parthië; Nisa ligt in het tegenwoordige Turkmenistan) was rond 160 stokmaat en al eeuwenlang zeer gewild.
Over de relatie Frisii en Friezen (huidige Friezen) valt ook eea te zeggen, maar het is zo alweer zo’n epistel...
Het verhaal zoals je citeert is o.a. genoemd in het boek van Kai Bouma uit 1979. Hij heeft heel veel onderzoek gedaan naar het Friese paard, maar veel van zijn bevindingen zijn inmiddels (en zelfs toen al) achterhaald en bovendien was hij geen historicus. Los van zijn verdere, grote, kennis van het Friese paard en de fokkerij - laat daar geen twijfel over bestaan.
De verdere discussie is een interessante en ook een eeuwenoude (maar daarmee niet irrelevant). Kiezen voor de hengst van de buren, het willen van een opvolger (laat die dan best logisch zijn), gebruik en vermeerdering van kromme bokken in de fokkerij en “wilde dekkingen” zoals dat vroeger heette (niet gekeurde hengst gebruiken) was vroeger ook al een probleem en dan heb ik het bijv. over Friesland in de zeventiende eeuw. Maar ook al veel eerder, maar wat betreft Friesland kom je in dat geval in de knel met beschikbaarheid van bronnen dus is dat niet duidelijk...

Dat is weer een andere discussie.