Bokt.nl

**Geplaatst**: 15-01-25 10:23

Geplaatst: 15-01-25 10:23

mce schreef:
Gaat/kan deze dame iets positiefs bijdragen, is wel interim of kun je opdeze post helemaal niets inbrengen

Vanaf dinsdag 14 januari is Mechteld van der Kooi begonnen als interim-directeur van het KFPS.

Mechteld (57) is een bekende in de Friese paardenwereld. Ze is voorzitter van de Vereniging het Friese Tuigpaard en zelf enthousiast tuigpaardrijder. Met haar man Jelle reden ze enkele jaren mee bij de Fryske Quadrille. Ze heeft diverse managementfuncties bekleed, onder andere als bedrijfsleider bij het Praktijkonderzoek paarden op de Waiboerhoeve in Lelystad en ze was manager bij de Nederlands Hippische Beroepsopleiding in Deurne. Ook was ze bondscoach van het Nederlandse endurance-team.
Mechteld is van huis-uit (dieren)fysiotherapeut. Zo ontstond ook haar bedrijf Horsescan waarbij ze paarden, en ook mensen, begeleidt in het verbeteren van prestaties.
[VN] Mechteld van der Kooi nieuwe interim-directeur KFPS

Nu ken ik haar dus ben misschien wel wat bevooroordeeld maar het is iemand met een goede staat van dienst in management functies die echt van aanpakken weet, heel betrouwbaar is en zeker het hart voor het Friese paard op de juiste plaats heeft. Ik denk dat ze blij met haar mogen zijn.

**Geplaatst**: 15-01-25 10:27

Geplaatst: 15-01-25 10:27

janderegelaa schreef:
mce schreef:
Gaat/kan deze dame iets positiefs bijdragen, is wel interim of kun je opdeze post helemaal niets inbrengen

Vanaf dinsdag 14 januari is Mechteld van der Kooi begonnen als interim-directeur van het KFPS.

Mechteld (57) is een bekende in de Friese paardenwereld. Ze is voorzitter van de Vereniging het Friese Tuigpaard en zelf enthousiast tuigpaardrijder. Met haar man Jelle reden ze enkele jaren mee bij de Fryske Quadrille. Ze heeft diverse managementfuncties bekleed, onder andere als bedrijfsleider bij het Praktijkonderzoek paarden op de Waiboerhoeve in Lelystad en ze was manager bij de Nederlands Hippische Beroepsopleiding in Deurne. Ook was ze bondscoach van het Nederlandse endurance-team.
Mechteld is van huis-uit (dieren)fysiotherapeut. Zo ontstond ook haar bedrijf Horsescan waarbij ze paarden, en ook mensen, begeleidt in het verbeteren van prestaties.
[VN] Mechteld van der Kooi nieuwe interim-directeur KFPS

Nu ken ik haar dus ben misschien wel wat bevooroordeeld maar het is iemand met een goede staat van dienst in management functies die echt van aanpakken weet, heel betrouwbaar is en zeker het hart voor het Friese paard op de juiste plaats heeft. Ik denk dat ze blij met haar mogen zijn.

Dan maar hopen dat de leden dat ook zo zien en interim verwijdert kan worden en ze voor lange tijd de "leidsels" in de hand mag heben

**Geplaatst**: 15-01-25 11:09

Geplaatst: 15-01-25 11:09

sannahtris schreef:
Hopelijk word er wat meer open kaart gespeeld met de aandoening die in welke lijnen voortkomen.. ook dan is het natuurlijk moeilijk te zeggen of dat wel of niet word doorgegeven, je kan daar dan natuurlijk wel rekening mee houden of vermijden als fokker..

Ik zelf heb Kwpnr / groninger gehad en aantal jaren geleden een fries gekocht(ik die totaal geen fries wilde vond het maar lompe paarden ).
En nu inmiddels eigenaar van 3 prachtige zwarte parels.
Zou ook geen ander ras meer willen zulke fijne paarden in de omgang en het karakter bij de meeste is echt heel fijn. Ze hebben net dat stukje extra ofzo.

Ik denk dat het ook al zou schelen als de merries net zoals bv bij kwpn ook röntgenologisch gekeurd worden en dan ook een predikaat krijgen.
Zodat er ook met meerdere gezonde merries gefokt worden ipv een ster merrie die het goed doet op een keuring (want dat is wat je vaak te horen krijgt je moet alleen fokken met een ster merrie).
Natuurlijk denk ik dat de meeste fokkers gezond verstand gebruiken en niet zullen fokken met een merrie die niet gezond is.
Nu is er ook bij de keuring een rubriek voor best gaande veulen uit een stamboek merrie zodat er ook daar nog mee gefokt wordt.
Dit zorgt misschien ook weer wat meer bloedspreiding.

Het is goed dat het stamboek er mee bezig is hopelijk blijft dit mooie ras bestaan met duurzame en gezondere friezen!

Ik weet niet in hoeverre röntgenfoto's iets zeggen over gezondheid :')

Management zegt heel veel, bleek wel bij Totilas bijvoorbeeld. En zo schijnen wel meer toppers niet schoon op de foto's te zijn. Is ook duidelijk geen ramp.

Daarbij, als je het stuk leest dat Kabayo plaatste gisteravond, is het niet bepaald lijn gebonden met iig de slokdarmverlamming en is er ook nog geen definitieve test ontwikkeld.

Zoals je ongetwijfeld weet worden alle reeds testbare aandoeningen al gepubliceerd bij goedkeuring en bij de hengstenhouder op de website.

**Geplaatst**: 15-01-25 11:09

Geplaatst: 15-01-25 11:09

janderegelaa schreef:
mce schreef:
Gaat/kan deze dame iets positiefs bijdragen, is wel interim of kun je opdeze post helemaal niets inbrengen

Vanaf dinsdag 14 januari is Mechteld van der Kooi begonnen als interim-directeur van het KFPS.

Mechteld (57) is een bekende in de Friese paardenwereld. Ze is voorzitter van de Vereniging het Friese Tuigpaard en zelf enthousiast tuigpaardrijder. Met haar man Jelle reden ze enkele jaren mee bij de Fryske Quadrille. Ze heeft diverse managementfuncties bekleed, onder andere als bedrijfsleider bij het Praktijkonderzoek paarden op de Waiboerhoeve in Lelystad en ze was manager bij de Nederlands Hippische Beroepsopleiding in Deurne. Ook was ze bondscoach van het Nederlandse endurance-team.
Mechteld is van huis-uit (dieren)fysiotherapeut. Zo ontstond ook haar bedrijf Horsescan waarbij ze paarden, en ook mensen, begeleidt in het verbeteren van prestaties.
[VN] Mechteld van der Kooi nieuwe interim-directeur KFPS

Nu ken ik haar dus ben misschien wel wat bevooroordeeld maar het is iemand met een goede staat van dienst in management functies die echt van aanpakken weet, heel betrouwbaar is en zeker het hart voor het Friese paard op de juiste plaats heeft. Ik denk dat ze blij met haar mogen zijn.

Dat is mooi om te horen!

**Geplaatst**: 15-01-25 11:28

Geplaatst: 15-01-25 11:28

Elisa2 schreef:
Janine1990 schreef:
Afgelopen zaterdag was ik op exterieur juist verbaasd dat Faust zo jong al zover uitgezwaard was (zoals een zeer volwassen Abe 346 toonde op de door jou geplaatste foto)... En beweegt hij daadwerkelijk zo neerwaarts? Ik vind een neerwaartse romprichting helemaal niet zo'n probleem bij een paard, ongeacht het ras. En het KFPS wil graag een paard met een verticale hals, waardoor het optisch ook erger lijkt. Mij gaat het er om wat hij er mee doet. Op het filmpje in de link is hij amper 5 en zie ik hem niet heel erg neerwaarts gaan in het begin. Houdt dat maar eens vol in zo'n entourage.

Wat ik veel kwalijker vind is het hoog in het kruis blijven in beweging bij de oudere paarden. De nu nog hele jonge Pelle 545 liet dit afgelopen zaterdag enorm zien. Gelukkig is hij nog jong, maar het is geen duurzame manier van bewegen. Jaarganggenoot Rutger 546 deed dit veel minder. Het is mij dan ook een raadsel dat Pelle in de baan mocht blijven (al was dat meer voor de show, en niet omdat er nog overgedraafd mocht worden), maar ik hoop wel dat Pelle volgend jaar progressie laat zien.

Friezen zijn laatbloeiers, vooral fysiek. En vanaf het jaar van goedkeuring zie je ze gewoon jaarlijks veranderen. Die hengsten bedrijven wel topsport, worden in het dekseizoen zelden gespaard; dekdienst en sport gaan bij Friezen kennelijk prima samen. Of dit goed is of niet is een andere discussie, maar je moet ze niet gaan vergelijken met de merrie van de buurman die elk jaar een veulentje krijgt en een beetje hobbymatig op M niveau wordt getraind.

Verder blijf ik er bij, bekijk het filmpje dat ik gisteren plaatste eens, hoeveel verschil zie je daadwerkelijk?

Ik vind beide kwalijk hoor en niet alleen bij Friezen.
Maar wat ik bij de Friezen wel echt een kwalijk punt vind geworden zijn de te lange en zwakke ruggen. En daar zie je dat de rug bij Faust te lang is terwijl deze bij Abe in evenwicht is. (lengte hals, rug, achterhand is gelijk)

https://youtu.be/-dJqjAABkxY?feature=shared

Op dit filmpje 1939/49 zie ik wel veel verschil met nu. Friezen toen leken wel twee keer zo breed.

Ik weet niet of het hetzelfde filmpje is, heb die van gisteren ff gemist.

De moderne Fries is gefokt 'voor het mooi' en niet voor het werk. Leuk voor de showring. En zo'n extreem uiterlijk verkoopt lekker. Ik heb een foto van een fries, van een eeuw geleden, heeft een rechte rug, want toen moesten paarden nog gezond zijn, anders konden ze niet werken.

Met Friese paarden is hetzelfde aan de hand als met rashonden, sierduiven en katten: zodra het uiterlijk belangrijker is, gaat de functionaliteit verloren ten koste van de steeds extremer wordende raskenmerken. En daarmee ook de gezondheid.

**Geplaatst**: 15-01-25 12:00

Geplaatst: 15-01-25 12:00

Zoolgangster schreef:
Elisa2 schreef:

De moderne Fries is gefokt 'voor het mooi' en niet voor het werk. Leuk voor de showring. En zo'n extreem uiterlijk verkoopt lekker. Ik heb een foto van een fries, van een eeuw geleden, heeft een rechte rug, want toen moesten paarden nog gezond zijn, anders konden ze niet werken.

Met Friese paarden is hetzelfde aan de hand als met rashonden, sierduiven en katten: zodra het uiterlijk belangrijker is, gaat de functionaliteit verloren ten koste van de steeds extremer wordende raskenmerken. En daarmee ook de gezondheid.

Nou ja, ze zijn vooral gefokt voor een andere functie. Fraai lopen onder zadel ipv hard werken voor landbouwmaterieel.
Puur voor de looks is wat je ziet bij de show Arabieren en de hele elegante mini's. Geeft ook veel hetere karakters. Een hete voor de ploeg geeft een bult ellende maar die energie, mits beheersbaar, is juist gaaf in de dressuur.

**Geplaatst**: 15-01-25 12:58

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 15-01-25 12:58

Het Friese paard wordt zeker niet alleen gefokt voor 'de mooi'. Exterieur en sport aanleg en ook gezondheid speelt tegenwoordig een hele grote rol. Je wil een functionele gebouwd paard welke in de verschille disciplines is in te zetten (dressuur, aangespannen/tuigen).
Een sterke rug is ook gewenst, een lange(re) rug/middenstuk dus niet. Het moet in verhouding zijn. (Verhouding 1:1:1)

**Geplaatst**: 15-01-25 13:36

Geplaatst: 15-01-25 13:36

luxer fokker is ook makkelijker als er meer stamboeken zijn, de Fries is wel enig in zijn soort.

bij het WPN paard veredelen had men veel meer keus uit buitenlandse hengsten,

dat lukte ook niet altijd want bij het inzetten van het American saddlebred en de grote maat Hackney als veredelaar/verbetering/bloedspreiding van het tuigpaard is er weer -om reden van verloren gaan van o.a. het type - pas op de plaats gemaakt.

Er zijn in het verleden veel hengsten/hengstveulens o.a. naar Amerika verhuist, zitten daar hengsten bij die nu bruikbaar zouden kunnen zijn, of kan dat niet vanwege allerlei regeltjes

**Geplaatst**: 15-01-25 17:09

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 15-01-25 17:09

Bij de tuigpaarden is het inteelt percentage inderdaad ook een probleem, toch zijn daar minder gezondheidsproblemen dan bij de Friezen.

**Geplaatst**: 15-01-25 17:22

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 15-01-25 17:22

geen idee waarom daar minder gezondheidsproblen zijn

wel valt mijn suggestie weer weg na het lezen van dit uit Amerika
artikel,https://www.horses.nl/fokkerij/friezen/slokdarmverwijding-bij-friezen-twee-afwijkende-chromosomen-bepalen-ziekte/

**Geplaatst**: 15-01-25 17:27

Geplaatst: 15-01-25 17:27

mce schreef:
geen idee waarom daar minder gezondheidsproblen zijn

wel valt mijn suggestie weer weg na het lezen van dit uit Amerika
artikel,https://www.horses.nl/fokkerij/friezen/slokdarmverwijding-bij-friezen-twee-afwijkende-chromosomen-bepalen-ziekte/

Wellicht omdat het inteeltpercentage een heel stuk lager is. Maar dat weet ik niet zeker.

**Geplaatst**: 15-01-25 17:36

Geplaatst: 15-01-25 17:36

_San87_ schreef:
mce schreef:
geen idee waarom daar minder gezondheidsproblen zijn

wel valt mijn suggestie weer weg na het lezen van dit uit Amerika
artikel,https://www.horses.nl/fokkerij/friezen/slokdarmverwijding-bij-friezen-twee-afwijkende-chromosomen-bepalen-ziekte/

Wellicht omdat het inteeltpercentage een heel stuk lager is. Maar dat weet ik niet zeker.

zou zo maar kunnen. vraag naar het tuigpaard (nationaal en international ) is veel minder dan vraag naar de fries, maar waarom we dan denken te kunnen fokken met zo verwante bloedlijnen snap ik niet, als fokleiding ken je toch de gevaren??

Laatst bijgewerkt door mce op 15-01-25 17:46, in het totaal 2 keer bewerkt

**Geplaatst**: 15-01-25 17:39

Geplaatst: 15-01-25 17:39

Tuigpaarden hebben geen gesloten stamboek afkomstig van uiteindelijk 3 dekhengsten en paar honderd merries in de zestiger jaren, zoals het Fries stamboek.
Ze hebben o.a. Hackney toegevoegd.

**Geplaatst**: 15-01-25 17:48

Geplaatst: 15-01-25 17:48

senna21 schreef:
Tuigpaarden hebben geen gesloten stamboek afkomstig van uiteindelijk 3 dekhengsten en paar honderd merries in de zestiger jaren, zoals het Fries stamboek.

Ze hebben o.a. Hackney toegevoegd.

en de American saddlebred

mogelijk heeft de fokleiding van het kwpn - eerder het wpn- meer gelet op de gevaren van inteelt

het fokdoel bij de friezen is duidelijk verandert lees ik: fokt lange benen, dus imo meer richting de sport
onder het zadel

De zeer tevreden hengstenhouder Jan Folmer uit Lunteren is er blij mee dat Jeppe 537 op herhaling ging. “Voor ons is het de bevestiging dat het geen ééndagsvlieg is. We zijn heel blij met Jeppe. Het is natuurlijk een dekhengst en hij moet voor nakomelingen zorgen. We hebben zijn eerste veulens inmiddels gezien en het zijn mooie veulens met lange benen.
https://www.horses.nl/fokkerij/friezen/ ... -het-weer/

**Geplaatst**: 15-01-25 17:53

Geplaatst: 15-01-25 17:53

mce schreef:
senna21 schreef:
Tuigpaarden hebben geen gesloten stamboek afkomstig van uiteindelijk 3 dekhengsten en paar honderd merries in de zestiger jaren, zoals het Fries stamboek.

Ze hebben o.a. Hackney toegevoegd.
en de American saddlebred

mogelijk heeft de fokleiding van het kwpn - eerder het wpn- meer gelet op de gevaren van inteelt

Volgens mij niet. De basis is veel breder bij de tuigpaarden. De echte inteeltproblemen zijn ontstaan toen veel dezelfde dekhengsten gebruikt werden en nu moeten ze het tij keren, want ook bij de tuigpaarden gaat t niet goed.

**Geplaatst**: 15-01-25 18:13

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 15-01-25 18:13

klopt maar de hackney's die in het begin gebruikt werden waren niet aan elkaar verwant, daar heeft men wel opgelet, de American saddlebred zorgde ook weer voor verdunning, waardoor het inteeltcoëfficiënt lager bleef, maar nu is het inderdaad: vinger aan de pols

**Geplaatst**: 15-01-25 19:11

Geplaatst: 15-01-25 19:11

De RVO heeft aan de bel getrokken wbt de inteelt bij de tuigpaarden in 2020. Dit is een interessant artikel er over. KWPN moet echt met een verbeterplan komen.

Bij de tuigpaarden is Oregon de hengst waar verschrikkelijk veel op ingeteelt is.

**Geplaatst**: 15-01-25 19:15

Geplaatst: 15-01-25 19:15

Elisa2 schreef:
Ik vind beide kwalijk hoor en niet alleen bij Friezen.
Maar wat ik bij de Friezen wel echt een kwalijk punt vind geworden zijn de te lange en zwakke ruggen. En daar zie je dat de rug bij Faust te lang is terwijl deze bij Abe in evenwicht is. (lengte hals, rug, achterhand is gelijk)

https://youtu.be/-dJqjAABkxY?feature=shared

Op dit filmpje 1939/49 zie ik wel veel verschil met nu. Friezen toen leken wel twee keer zo breed.

Ik weet niet of het hetzelfde filmpje is, heb die van gisteren ff gemist.

Ik zie nu pas het linkje...

Tof filmpje, dat sowieso!
Maar als ik dan kijk naar dat eerste stukje 'voorjaarshengstenkeuring', denk ik dat het modebeeld een beetje de rubensvrouw was, maar dan een paard

Allemachtig, moddervet, een spekkap waarvan we tegenwoordig beginnen te huiveren voor hoefbevang. Tenminste vijftig kilo er af en ze lijken niet zo gek veel anders meer dan de huidige friezen.
Vervolgens krijg je 'de jeugd wil naar buiten' en zie je wat jongere dieren, die lang zo vet niet zijn!

Het vette vind ik niet heel gek overigens. Dat uurtje dat ze tegenwoordig moeten werken per dag en vaak niet eens elke dag, staat natuurlijk totaal niet in verhouding met wat ze vroeger deden mét veulen aan de voet. Althans, een paar van de dieren uit dit filmpje deden dat duidelijk. In hoeverre de hengsten ook in het werk zaten, durf ik niet te zeggen. Maar ook die zullen vast wel gebruiksdieren er naast zijn geweest. Gezond? In die tijd was het makkelijker om een vet paard ook gezond te houden, gezien het vele werk dat ze deden.

Rond 4:20 zie je een merrie op de keuring, ook niet heel veel anders vergeleken met nu.

Ik vraag me ook af voor hoever het door de camera komt, want op het moment dat ze met een bird's view laten zien dat de paarden het land weer in gaan, lijken het compleet andere paarden. Net als bij de beelden van de verrichtingsonderzoeken vanuit de hoogte.

Ook een leuk moment is rond 13:00... merrie wordt opgesteld tijdens de centrale keuring. Ik lees op Bokt nogal eens dat mensen daar over vallen als ze zulke foto's zien. Is tegenwoordig in ieder geval niet meer heel erg gewenst :')

**Geplaatst**: 16-01-25 09:54

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 16-01-25 09:54

Ik vond het vooral heel bizar hoe ze een hengst longeerden met 1 been vastgeknoopt..

Tja, ik heb geen idee..vind de hengsten echt enorm zwaar en breed. Doen me daar eerder aan de Fell pony/ trekpaard denken dan nu haha. De jongere dieren zijn inderdaad ranker maar dat is natuurlijk meestal zo.

**Geplaatst**: 16-01-25 10:21

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 16-01-25 10:21

wat een leuk en interessant filmpje, zie je ook hoeveel handwerk er nog in de landbouw was in de jaren 40.
Weet iemand de reden waarom ze die hengst op 3 benen longeerden? Is dat het testen van balans of een versie van een buigproef uit vroegere jaren

**Geplaatst**: 16-01-25 11:07

Geplaatst: 16-01-25 11:07

Oehlala schreef:
wat een leuk en interessant filmpje, zie je ook hoeveel handwerk er nog in de landbouw was in de jaren 40.
Weet iemand de reden waarom ze die hengst op 3 benen longeerden? Is dat het testen van balans of een versie van een buigproef uit vroegere jaren

Dat vroeg ik mij ook af, dat van die drie benen.

Verder lijkt het vooral in het begin van dat filmpje wel een ander ras joh! Eerder een zwarte Ardenner dan een Fries!

**Geplaatst**: 16-01-25 11:32

Geplaatst: 16-01-25 11:32

Ik heb lang op mijn handen gezeten met het voornemen niet te reageren. Maar ik zie een aantal aannames en andere interessante reacties voorbij komen ik heb mijzelf niet kunnen bedwingen.

germie schreef:
Als ze eens beginnen met iets wit weer toestaan, dan hou je dus meer paarden over die geschikt zijn voor de fokkerij. Nu mag een hengst zelfs geen kolletje of witte haren op de kroonrand doorgeven zeg maar (dan worden de veulens vaak als onbekend X onbekend op het paspoort gezet en als doodgeboren gemeld aan het stamboek).

De Arabofries vind ik persoonlijk echt geen slechte uitvinding, al worden die natuurlijk niet bij het kfps geregistreerd.

Overigens is ook het hoofd van de fries heel typerend, de oortjes staan altijd best dicht bij elkaar bijvoorbeeld. Vroeger waren de paarden wel grover gebouwd dan tegenwoordig. Dat is denk ik ook een aandachtspunt, omarm het klassieke type weer wat meer.

Hmmm... Dit herken ik niet en in principe is het ook niet nodig. Een veulen met wit kan gewoon een veulenboek-registratie krijgen, evenals een kfps-papier en -paspoort. Als het wit anders is dan een kolletje groter dan een €2-munt, en niet lager zit dan de as tussen de ogen, kan het zelfs gewoon opgenomen worden in het stamboek (hoofdboek). Verder kan het paard ook gewoon predikaten krijgen. Als het in het stamboek wordt opgenomen in theorie zelfs ieder denkbaar predikaat dat bij het geslacht van het dier thuis hoort. Veulenboekmerries kunnen bovendien ook preferent worden, of prestatie en sport(-elite). De paarden kunnen meedoen aan de competities. Veulens van veulenboekmerries met een aftekening, hoeven niet noodzakelijkerwijs een aftekening te krijgen. Kunnen vervolgens weer gewoon opgenomen worden.

Iemand zou natuurlijk gewoon bij een ander paspoort-uitgevende instantie een paspoort aan kunnen vragen waar de afstamming niet in vermeld staat. Een geboren veulen hoeft niet gemeld te worden. Dat is aan de eigenaar zelf - maar je schiet er niets mee op.

Verder is de outcrossing met de arabische paarden in sommige gevallen goed uitgepakt. Maar de uitkomsten op conformatie en met name karakter bleken (te) grillig, waardoor het niet de gehoopte resultaten heeft opgeleverd.

rensju schreef:
Het is nu toch wachten op de test en dan alle dieren waarmee gefokt wordt testen?
Dan wordt het echt duidelijk en kan het stamboek inschatten of dragers kruisen verbieden genoeg is of dat outcross nodig is?

Wat betreft het testen ligt het genuanceerder. Het is namelijk nog niet dat we het complete genetische gebrek in kaart hebben, maar ze zijn wel al een heel eind op weg. Dit moet ook echt gelezen worden als een update over de voortgang van het onderzoek. Wat we nu weten is dat 60% van de populatie ten minste één kopie (heterozygoot/drager) van de eerste variant op chromosoom 3 heeft en 15% heeft twee kopieën (homozygoot/aangetast). Dit betekent dat 75% van de populatie ten minste één kopie van de variant op chromosoom 3 draagt. Er zijn twee kopieën op chromosoom 3 nodig om een kans te hebben op een verwijde slokdarm en op basis van de populatieanalyse die door de FF is gedaan, komt dat neer op zo'n 15% van het bestand. Maar dat ontwikkelen ze dus alleen als ze ook twee kopieën van het aangetaste chromosoom 9 bij zich dragen. En hoe groot die kans is en hoe vaak dat voor komt, moet nog allemaal onderzocht worden. En daarna kan er pas gezocht worden naar de mogelijkheid om te testen. En dit is ook nog onder de veronderstelling dat hetzelfde symtoom niet zal ontstaan ten gevolge van een ander (derde) chromozoom-defect.

Janine1990 schreef:
Maar laten die stamboeken en het KFPS dan de handen in elkaar slaan en informatie delen. Want samen word je er alleen maar sterker van.

Dat gebeurt al: het onderzoek dat Marije Steensma is begonnen voor het KFPS is inmiddels al uitgebreid naar het KWPN en andere stamboeken.

Verder zag ik nog een aantal reacties voorbij komen die ik wel interessant vind, of op wil reageren, maar omdat er in allerhande reacties wat informatie stond die ik zou willen aanstippen of nog even op door zou willen gaan, heb ik voor het overige maar niet rechtstreeks op specifieke berichten gereageerd. Maar goed, hier gaan we dan. Hopelijk voegt het iets toe aan de - overigens wat mij betreft gezonde - discussie.

Zo wordt er veel gesproken over "outcrossing" of uitkruisen en in de ogen van sommigen lijkt dit welhaast een soort heilige graal of het antwoord op alle problemen, maar zo eenvoudig is het niet. In genetica is namelijk 1+ 1 lang niet altijd 2, of zelfs ook maar 3 en dat is om verschillende redenen. Ten eerste geeft outcrossing eigenlijk geen fokzekerheid (voor zover je dat wel hebt binnen het bestaande bestand). De genen van een ander ras kunnen in combinatie met de genen van een fries gerust anders uitpakken dan bij de respectievelijke rassen onderling. Daar komt bij dat het andere ras net zo goed gebreken mee kan brengen (of juist veroorzaken door incompatibiliteit), of het bestaande gebrek dat een bepaalde fries bij zich kan dragen, in stand laten. Je kunt namelijk niet een selectie maken van de genen die je wil vererven in een paring.

Dan lees ik hier en daar reacties met mogelijke denkrichtingen voor oplossingen die soms een beetje de indruk kan wekken alsof het stamboek maar alles in de doofpot wil steken, z'n kop in het zand steekt en achteroverzit tot het mis is. Of dat de leden de ogen sluiten voor de huidige stand van zaken. Maar laten we voorop stellen dat dat niet het geval is. Binnen het stamboek wordt er echt veelvuldig - zo niet continu - over deze problematiek gesproken en nagedacht, er wordt geïnvesteerd in een enorm onderzoek dat wordt geleid door deskundigen om antwoorden te vinden op de "known-unknowns" die in deze kwestie zitten. Daar wordt ook gewoon over gepubliceerd - los van de kwestie die op kantoor speelt. Bovendien is het in praktische zin natuurlijk eenvoudig om een fries met een ander ras te kruisen, maar het stamboek is een gesloten officieel erkend stamboek en moet daarmee ook aan allerhande regelgeving voeldoen (zoals sommigen misschien bekend). Zomaar het stamboek openen voor outcrossing is zelfs juridisch niet zo eenvoudig.
Tegelijkertijd wil het stamboek (bestuur, personeel, leden maar ook fokkers en hengstenhouders) niet halsoverkop ondoordachte beslissingen nemen, juist om het stukje cultureel erfgoed dat in het ras zit verweven, de emotie die daarbij komt kijken en omdat nog lang niet alle feiten op tafel liggen. Tegelijkertijd hebben ze beleidsmatig zeker al wel een en ander doorgevoerd om in ieder geval voor de tussengelegen periode zoveel mogelijk handen en voeten te bieden aan de bestaande problematiek, zonder hiermee direct te veel aan de inherente kwaliteiten van het friese paard te hoeven tornen. Zo is er momenteel nog een redelijk grote populatie, waardoor het ook ingezet wordt op een cyclus van onderzoek - antwoorden - beleid (- oplossingen). Want op dit moment weten we gewoon nog niet of er iets aan te redden valt - al hoop ik van wel. Verder wordt er zowel vanuit het stamboek, als de fokverenigingen en JongKFPS veel gesproken en beschreven over het fokken met veulenboek- of stamboekmerries en zeker ook laagverwante merries. Het ligt voor de hand dat er gerust mensen zullen zijn die van mening zijn dat "laag verwant, niet voor niets laagverwant is", maar ook op een laagverwante merrie kunnen met de juiste hengstenkeuze verbeteringen worden doorgevoerd met de volgende generaties en zo behoud je wel de mate van diversiteit in de bestaande genenpoel zo veel mogelijk in tact. Want momenteel is de populaire mening inderdaad om met merries te fokken uit predikaatrijke lijntjes en dan liefst met merries die zelf al de nodige predikaten hebben behaald. Ook heeft het stamboek de merriehouders van laagverwante merries al eens aangeschreven in het kader van een inventarisatie over wat er voor nodig is die merries eventueel toch te betrekken in de fokkerij. Maar ook in het hengstenselectietraject zijn wijzigingen doorgevoerd. Zo zijn er hengsten die het voordeel van de twijfel krijgen als ze (nu nog) niet goed genoeg zijn, vanwege het feit dat ze voor bloedspreiding kunnen zorgen. Zo'n hengst krijgt dan een beetje meer tijd om zich (hopelijk) te ontwikkelen tot een hengst die wel voldoende kwaliteit heeft om aan de normen van het hengstenselectietraject te voldoen. Tegelijkertijd worden er ook kwaliteitsvolle hengsten naar huis gestuurd omdat hun bloedvoering al meer dan voldoende vertegenwoordigd is. Er wordt open gecommuniceerd of een hengst drager is van waterhoofd, dwerggroei of vosfactor en van de jongere hengsten weten we zelfs of ze (en zo ja, in welke mate) cornage hebben of bijvoorbeeld osteochondrose. Voor het maken van de hengstenkeuze kan het dragerschap sowieso heel gemakkelijk in de gaten gehouden worden, omdat het KFPS enige jaren geleden een tool beschikbaar heeft gesteld waarmee de geschatte fokwaarden van een paring berekend kunnen worden, maar ook het inteeltpercentage, de verwantschap en of er eventueel sprake is van een risicoparing of dragerschap.

Daar komt bij dat er goed onderscheid gemaakt moet blijven worden tussen verwantschap en inteelt. Het verwantschap zegt iets over hoe verwant mijn paard is tot de rest van de populatie (dus hoeveel van de voorouders deelt het met de rest van de populatie) en inteelt zegt iets over hoevaak een bepaald ouderdier voorkomt in de afstamming van mijn paard. Alleen dit laatste kan invloed hebben op de gezondheid van een individueel paard. Het feit wil alleen dat we weten dat het gemiddelde inteeltpercentage de trend (dus de groei of afname) van het verwantschap volgt. Daarom wordt er ook ingezet op het laten dalen van het gemiddelde verwantschap (dat bij het KFPS momenteel op ca. 17.9/18% ligt), zodat hopelijk ook makkelijker paringen gedaan kunnen worden met een lager inteeltpercentage. De twee hoeven niet perse samen te hangen voor een bepaald paard. Een paard kan een verwantschap hebben van ruim 18% en nog steeds 0.01% inteelt hebben - zoals terecht al eens is opgemerkt. Ik ga hier ook geen vergelijk maken met andere stamboeken, zolang ik de concrete, feitelijke cijfers van andere stamboeken niet ken. Alle aannames die daarover gedaan kunnen worden, vind ik een tricky business omdat het een bepaalde toon zet die niet op feiten gebaseerd hoeft te zijn.

Los van het onderzoek van de FF, wordt er dus ook onderzoek gedaan door Marije Steensma van de WUR naar de genetische diversiteit van het friese paard (dus het volledige bestand). Dit is begonnen met het afnemen van DNA van alle veulens die geboren zijn vanaf 2023. De basis van dit onderzoek is namelijk dat ik uit een bepaalde combinatie rustig 2, 3 of meer veulens kan halen, maar dat die veulens genetisch helemaal niet hetzelfde in elkaar hoeven te zitten. Want welk gen van een ouderdier wordt doorgegeven, kan in theorie bij iedere paring anders uitpakken. Dit onderzoek kan leiden tot inzichten die ons veel meer kunnen vertellen over de kansrijkheid of haalbaarheid van mogelijke oplossingen. Want op dit moment hebben we wel wetenschap van het aantal ouderdieren dat ieder paard heeft en hoe verwant de paarden aan elkaar zijn, maar we hebben geen idee welke genen er nog in de poel aanwezig zijn.

**Geplaatst**: 16-01-25 12:51

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 16-01-25 12:51

Interessant Jelske! Ik begrijp de bezwaren tegen outcross maar zou het stamboek daar niet mee kunnen experimenteren en de paarden ingeschreven worden in een hulpboek ofzo?
Ik snap dat het niet zo simpel is en dat gelijke genen nodig zijn voor uniformiteit. Daarom dacht ik aan orgineel bloed wat dus al in het ras zit.
En na het uitstapje natuurlijk weer terug fokken met Fries. Zou een project zijn die een lange adem nodig heeft.

**Geplaatst**: 16-01-25 14:40

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 16-01-25 14:40

Je kunt dergelijke projecten en proeven rustig doen, maar onder een eigen vlag. Zo kennen we de arabofries, maar er is meen ik ook een stamboek voor KWPN x PRE's en/of andere Iberische paarden.

Van de resultaten is bekend dat dit lang niet altijd het gehoopte resultaat oplevert. Zo zijn er rustig arabofriezen waar (zeker een niet-kenner) iemand niet aan af ziet dat het ook arabisch bloed voert, maar we weten wel dat met name de vererving van karakter bij die combinaties erg grillig is (en ook het gangenwerk). Terwijl dat karakter juist iets is dat bij het KFPS hoog in het vaandel staat. Maar ik ben het met je eens dat zo'n project ook een lange adem vraagt, hoewel mede omdat de uitkomst van dergelijke kruisingen weinig of geen zekerheid kent, er waarschijnlijk geen voldoende draagvlak voor is - anders waren die initiatieven gerust al wel ontstaan. Want laten we voorop stellen dat het natuurlijk een ieder vrij staat om zich te verenigen en een eigen stamboek op te richten. Dat is in het verleden ook al veelvuldig gebeurt. We hebben immers niet voor niets een NRPS, maar ook twee tinkerstamboeken (in Nederland dan) of een Zangersheide.

We hoeven er geen doekjes om te winden dat het friese paard de afgelopen deccenia wereldwijd enorm aan populariteit heeft gewonnen. Dat heeft natuurlijk verschillende redenen, maar groso modo kunnen we denk ik wel stellen dat het fokdoel ergens wel leidt tot een (erg) gewild paard. Je kunt dan in het kader van de voorliggende problematiek aan allerlei knoppen gaan zitten draaien, terwijl nog niet alle feiten op tafel liggen en ook over de uitkomsten van die veranderingen geen uitspraken kunnen worden gedaan, maar dan loop je ook het risico op onherstelbare schade in het type paard dat je hebt gecreëerd.

Het is belangrijk om aandacht aan deze kwestie te besteden, maar het is minstens zo belangrijk om hier verantwoordelijk mee om te gaan. Misschien wel juist omdat "we" als fokker eenmaal aan het roer staan.

**Geplaatst**: 16-01-25 15:04

Re: Inteelt, genetische gezondheid en de toekomst van het Friese paard

Geplaatst: 16-01-25 15:04

Dat begrijp ik uiteraard, en ook dat een volle Fries fokken commercieel veel interessanter is. De vraag is alleen of het gezondheidtechnisch op langer termijn verantwoordelijk is/ blijft. Aangezien het nu al qua gezondheid zo'n zwak ras is geworden.

Arabieren lijken mij ook niet zo bij een Fries passen qua karakter en bouw, genetisch hebben zij weinig overeenkomsten dus dat dit geen geweldige match is snap ik wel. Gelijke genen matchen.

Het probleem is dat als fokkers hier wel mee willen experimenteren en het stamboek dit niet accepteert dat er mensen ook weinig mogelijkheden gegeven worden voor bloedspreiding binnen de genenpoel.

Het KWPN had een pilot inderdaad voor crossbreeds, deze werden register A geregistreerd. Waarbij er ook mogelijkheden zijn tot papier, keuring e.d.

Zoiets zou het KPFS ook kunnen doen en dan rassen toestaan met gelijke genen waarvan zij wel denken dat het en aanvulling kan zijn. En dan bijv. alleen merries dekken met een toegestane crossbreed hengst en van die nakomelingen de merries weer terugdekken met volle Fries. De hengsten castreren, op die manier krijg je bloedspreiding zonder dat het perse ten koste van het ras hoeft te gaan.