Geplaatst Algemeen
Equitom is een Belgische paardenkliniek. Zij zijn gespecialiseerd in paardenchirurgie en bieden een brede waaier aan medische diensten: chirurgie, inwendige ziekten, orthopedie, medische beeldvorming en revalidatie. Ze hebben verschillende diagnostische mogelijkheden, met inbegrip van radiografie, echografie, endoscopie (statisch en dynamisch), MRI, CT en scintigrafie. Zij delen regelmatig interessante cases op sociale media. Dit zijn veelal bijzondere situaties, die je normaal gesproken niet bij een normale dierenkliniek tegen zult komen. Wij zullen één keer per maand een case met jullie delen. Deze keer gaat het over het hoefkanker.
Hoefkanker bij het paard is een ernstige en potentieel levensbedreigende aandoening, die gekenmerkt wordt door snel en hevig bloeden van de hoef. Het begint vaak als kleine, schijnbaar goedaardige gezwellen, maar kan snel escaleren en zorgt voor behoorlijke pijn en kreupelheid. Vroeg opsporen is cruciaal voor een effectieve behandeling, waar ook het chirurgisch verwijderen van de gezwellen deel van uit kan maken. Regelmatige controles van de hoeven en snel veterinair ingrijpen zijn essentieel om de impact van hoefkanker onder controle te houden of te beperken.
Feiten over hoefkanker
Hoefkanker is een ernstige ontsteking van de lederhuid van de hoef. Dat is het deel van waaruit de hoef groeit. Bij een paard met hoefkanker blijft het weefsel van de lederhuid van de straal, en soms ook de rest van de hoef, groeien en raakt geïnfecteerd. In eerste instantie lijkt de aandoening op rotstraal, maar het is hardnekkiger en veel moeilijker te behandelen.
Hoefkanker is eigenlijk geen kanker, maar heet wel zo vanwege de woekering van hoornweefsel en het feit dat het een moeilijk te behandelen aandoening is. Hoefkanker wordt vaak verward met rotstraal. Echter, bij rotstraal vindt er afbraak plaats van de lederhuid, terwijl bij hoefkanker juist een toename te zien is. Het hoornweefsel woekert, is abnormaal zacht, korrelig en stinkt.
Symptomen
Het is heel moeilijk om hoefkanker in een vroeg stadium te ontdekken. De symptomen zijn niet heel duidelijk en komen veelal overeen met rotstraal. Daarom is het cruciaal om altijd alert te zijn als je een van deze symptomen ziet, want bij ernstige gevallen van hoefkanker kan een paard ook kreupel worden.
In sommige gevallen komt er een soort hoornknobbel uit de straalgroeve, in andere gevallen is er aan de buitenkant van de straal niets zichtbaar, maar staat het paard regelmatig met een dik been. Hoefkanker wordt soms gezien samen met coronitis, waarbij de kroonrand, de zwilwratten en de kogels ook geïnfecteerd raken en als gevolg daarvan opzwellen.
Hou in gedachten dat het weefsel van de straal ongecontroleerd begint te groeien, het weefsel gaat qua structuur op een bloemkool lijken, wordt korrelig en stinkt. Dit proces begint bij de lederhuid van de straal en kan zich verspreiden naar de lederhuid van de hiel, de ondersteunende lederhuid, de lederhuid van de hoefwand en een aangrenzend deel van de zool.
Factoren die hoefkanker kunnen triggeren
De exacte oorzaak van hoefkanker is nog niet gevonden, maar er is een aantal factoren die het risico van hoefkanker kan vergroten:
- gevoeligheid van het ras. Hoefkanker werd in het begin vooral gezien bij trekpaarden. Tegenwoordig zien we deze aandoening echter bij steeds meer paardenrassen voorkomen
- leeftijd. Hoefkanker wordt vaker gezien bij oudere paarden
- stalhygiëne. Een vieze, natte stal of modderige weide/paddock kan het risico op hoefkanker vergroten
- verminderde immuniteit
- tekorten. Tekorten aan vitaminen of mineralen kan leiden tot een slechte kwaliteit van het hoornweefsel. Dit maakt dat het weefsel minder bestand is tegen vocht en infecties
- infecties van de straal. Als die aandoeningen niet goed worden behandeld, kan dit leiden tot rotstraal. De infectie kan dieper doorslaan, de lederhuid aantasten, chronisch worden en uiteindelijk hoefkanker veroorzaken
Bij sommige paarden zien we dat ze hoefkanker ontwikkelen, terwijl de hygiënische omstandigheden optimaal zijn en geen van de andere hierboven genoemde factoren van toepassing is. Bij deze paarden is vaak sprake van een genetisch bepaalde immunologische oorzaak.
Behandeling
De correcte behandeling is essentieel voor de overlevingskansen. Er dient zo snel en adequaat mogelijk actie te worden ondernomen. De behandeling bestaat doorgaans uit twee stappen.
Verwijderen van abnormaal, geïnfecteerd weefsel
Bij milde gevallen van hoefkanker kan dit gedaan worden terwijl het paard rechtop staat, met een lichte sedatie en een plaatselijke verdoving.
Bij paarden met een ernstigere vorm van hoefkanker, in het bijzonder wanneer meerdere hoeven zijn aangetast, wordt dit het beste gedaan onder algehele narcose. Tijdens de behandeling wordt al het aangetaste weefsel verwijderd. Om heftig bloeden te voorkomen, wordt kort voor de operatie een tourniquet aangelegd om de bloedcirculatie tijdens de ingreep tijdelijk stil te leggen.
Het is cruciaal om al het aangetaste weefsel diep genoeg te verwijderen, zodat er geen ziek weefsel achterblijft. Na de ingreep wordt normaal gesproken hoof cast aangebracht, een soort beschermende tape. Dit geeft de nodige steun en adequate tegendruk om het bloeden onder controle te houden. Daarnaast beschermt het tegen invloeden van buitenaf, zoals steentjes, oneffenheden en vocht. Op deze manier kan plaatselijk aangebrachte medicatie effectief zijn werk doen.
Medicatie, zowel plaatselijk als algemeen
In aanvulling op medicatie die op het aangetaste deel wordt aangebracht, kan het paard ook andere medicatie toegediend krijgen. Denk hierbij aan ontstekingsremmers, antibiotica en corticosteroïden. Het na de operatie langdurig behandelen met corticosteroïden zoals prednisolon, is een belangrijke stap in het genezingsproces van hoefkanker.
Nazorg
Nazorg bij hoefkanker is een intensief proces. Het paard blijft normaal gesproken enkele weken in de kliniek, de hoof cast en de bandages moeten regelmatig worden vervangen.
De algehele weerstand en conditie van het paard worden verbeterd met geschikte supplementen om zo het opnieuw optreden van de aandoening te voorkomen.
Hoefkanker is een aandoening die snel kan optreden. Preventie is heel belangrijk omdat het paard, nadat het genezen is van deze aandoening, hier gevoelig voor blijft. Een drastische benadering van het stalmanagement (extra droog en schoon), een goede hygiëne van de hoef en dagelijks controleren zijn noodzakelijk om te voorkomen dat het terugkeert.
Operatie
Als we te maken hebben met een heel ernstig geval van hoefkanker, of als meerdere hoeven zijn aangetast, kunnen we een het paard opereren. Hierbij ligt het dier plat en is onder algehele narcose. In dit geval beginnen we met een CT-scan om te bepalen hoever het aangetaste weefsel zich verspreid heeft in de hoef. Daarna brengen we een drukbandage aan om extreem bloeden van de hoef te voorkomen. Het aangetaste weefsel bloedt makkelijk en heftig. Na het verwijderen van het aangetaste weefsel brengen we antibiotica aan in de ontstane holtes. Tot slot brengen we de hoofcast aan ter ondersteuning. Deze zullen we na een aantal dagen vervangen.
