Bokt.nl

**Geplaatst**: 05-08-20 21:30

Geplaatst: 05-08-20 21:30

Mars schreef:
Vind jiij.
Je kunt vlees eten en toch om paardenwelzijn geven. Dierenwelzijn verbeteren kan namelijk prima in stapjes, niet elk onderwerp hoeft meteen richting veganisme getrokken te worden.

Ja, dat vind ik en dat mag ik ook vinden.
Zucht, lees mijn posts nog eens door, je pikt er nu een ding uit en trekt het een beetje uit zijn verband.
We zijn het niet eens, prima toch?

**Geplaatst**: 05-08-20 21:39

Geplaatst: 05-08-20 21:39

Hiraeth schreef:
Maar ikke, waar zie jij kleurloos zwartwit denken? Ik zie juist een topic waarin veel word nagedacht en theorieën worden gedeeld, maar waar men ook vrij is om z'n eigen invulling te geven. Het is een enorm gevoelig onderwerp en ik snap dat het verleidelijk is om de deur dicht te gooien, maar laten we juist de deur ten minste op een kiertje houden.

Er is niks gevoeligs aan. Het gevoelige zit 'm erin dat de mens toe moet geven dat ie de ballen snapt van wat ie aan het doen is.

Als je enigszins begrijpt hoe biomechanica van het paard werkt dan weet je ook dat het in de basis niet slecht is om op een paard te rijden. Je moet alleen wel na blijven denken over wat je aan het doen bent.

**Geplaatst**: 05-08-20 21:43

Geplaatst: 05-08-20 21:43

Lioony schreef:
brokjes schreef:
Veel fijne reacties. Ik reageer later uitgebreider over dat paarden het rijden ook leuk zouden vinden.

Vind dat altijd zo’n dooddoener als mensen zeggen dat het paard het rijden zo mist en daarom verkocht wordt. Oftewel: je hebt zelf geen zin meer om er voor te zorgen of betalen. Maakt een paard toch geen moer uit of ie lekker de hele dag in de wei mag staan. Die kunnen helemaal niet zo denken.

Zullen best wat paarden zijn die het werk wel leuk vinden. Misschien vooral in het springen en eventing. Dat vindt mijn paard wel echt mooi (tenzij het te spannend wordt natuurlijk). Vooral heuvels en afsprongen gaat ze zelf op af. Is ook wel nieuwsgierig aangelegd. Maar een paard kan echt niet bedenken dat ie zoveel zin heeft in een ritje als ie op de wei staat te vreten :’)

Neemt niet weg dat in NL een paard in vrijheid of in een weitje ook niet echt fantastisch is. Dan toch liever op de goede manier wat beweging geven.

Het is ook lastig, natuurlijk bied je een paard met het rijden de nodige afwisseling in zijn (meestal) relatief saaie leven, een paard kan niet zelf weglopen wanneer hij er klaar mee is. Als mens geef je dan been. Er zijn andere vormen van beweging, zoals wandelen (en dan hem volgen) of in de bak/weide/paddock wat bedenken. Het paard kan dan zelf de keuze maken wanneer hij ermee stopt en dan dus bij je weg loopt. Dat vind ik het verschil met rijden.

**Geplaatst**: 05-08-20 21:49

Re: Ethiek en de paardensport, waarom ik gestopt ben met rijden

Geplaatst: 05-08-20 21:49

Ik denk niet dat het haalbaar is. De beweging wordt wel heel weinig, worden ze weer te dik van en minder eten hebben ze misschien weer honger . +het leven wordt er voor het paard nog saaier op krijg je weer stereotype gedragingen. Dus dan beter geen paarden in gevangenschap

**Geplaatst**: 05-08-20 21:49

Geplaatst: 05-08-20 21:49

Rex_Rolfo schreef:
De natuur kent twee vormen van "samengaan", parasitair en symbiotisch. Als we het netjes doen is onze samenwerking met paarden symbiotisch, beide moeten misschien wat inleveren, maar beide hebben er ook veel profijt van.

Dit vind ik echt heel mooi gezegd, zo had ik het zelf nog niet in woorden kunnen omvatten, maar ben het er volmondig mee eens!

**Geplaatst**: 05-08-20 21:49

Geplaatst: 05-08-20 21:49

Jaren geleden ben ik ook om ethische bezwaren gestopt met rijden. Hoezo een paard rijden, lichamelijk schade toe brengen voor mijn eigen plezier? Ik vond niet langer dat ik dat paarden aan wilde doen. Nu rijd ik wel weer met mate en alleen buiten met dat lange teugeltje... Want ja, ik zie ook dat sommige paarden blij worden van iets doen waar we (ik en dus vibreert mijn paard mee als kuddedier) blij van worden. Waar ik moeite mee blijf houden is de wijze van houden en van voortplanten. Er is hier een aantal malen gezegd dat het van belang is om hun natuurlijk gedrag te kunnen uiten om erge stress te voorkomen. Maar hoe zit dat met de merrie die zelf een hengst uitzoek? een aantal dagen samen optrekt en zich uiteindelijk laat dekken, een veulen krijgt en zo haar moederrol kan ontwikkelen? De meeste merries zullen dat nooit beleven, Er wordt hooguit bij pony's nog natuurlijk en in kuddeverband gedekt. Maar ook daar heeft ze geen keus, hebben wij de hengst uitgezocht. Ik weet niet hoe erg dat uiteindelijk is voor het individuele dier, maar die gang van zaken, dat zo ingrijpen in hun natuurlijke onderlinge verbanden, gaat mij te ver.

**Geplaatst**: 05-08-20 21:50

Geplaatst: 05-08-20 21:50

LBLGypsyCobs schreef:
Ik vraag me eerlijk gezegd wel eens af wie wij mensen wel niet zijn dat we een dier als ons bezit zien en hun leven bepalen.

Als we een ander mens in een kooi zouden houden, of op zouden rijden of een paar keer per dag met ze gaan wandelen zodat ze hun behoefte kunnen doen, dan kwam daar echt gedoe van.

Waarom is het bij dieren zo normaal?

Ik denk dat een deel van de diersoorten die we nu voor ons plezier hebben, ooit gebruikt werden om te overleven en dat we van daar uit tot het houden van dieren zijn overgegaan.

Ik voel me er wel eens ongemakkelijk bij, ik heb een pony en een hamster.
Ze wonen prima en ze komen gelukkig en gezond over.
Ik heb er veel plezier van en ik denk dat ik goed voor ze ben.

Pony staat 24/7 buiten en rij ik bitloos, hamster zit in een grote hamsterscape.
Loslaten in de natuur lijkt me geen optie, maar ik weet niet of ik hierna nog huisdieren neem.

Ik vind het heerlijk om dieren om me heen te hebben, maar het voelt soms ongemakkelijk om het leven van een ander wezen zo te beïnvloeden.

Ja, dit bedoel ik dus ook precies.

Om de persoonlijke vragen te beantwoorden: ik heb geen paard meer, wel gehad overigens. Ik heb ook zeker andere huisdieren uit dezelfde overwegingen. En ik ben inderdaad vegan.

**Geplaatst**: 05-08-20 21:51

Geplaatst: 05-08-20 21:51

Westhof schreef:
Interessant topic. Ik snap je punt! Ik denk wel dat als we allemaal stoppen met rijden, een hoop paarden bij de slager zullen eindigen. Ik denk dat veel mensen ze te duur vinden om enkel als fancy grasmaaier te dienen of voor wandelen/grondwerk. Dat is ook niet aan iedereen besteed. Dan kunnen maneges ook allemaal hun deuren sluiten. Waar moeten die dieren dan heen? Of het paarden nou uiteindelijk ten goede komt als we stoppen met rijden... Sommigen misschien, maar echt niet allemaal.

Ik denk dat het ten goede komt. Zo lang er vraag blijft wordt er gefokt.
De huidige paarden zijn niet beter af als we ze inderdaad ineens de natuur ingooien natuurlijk!

**Geplaatst**: 05-08-20 21:53

Re: Ethiek en de paardensport, waarom ik gestopt ben met rijden

Geplaatst: 05-08-20 21:53

Over dat mensen ook schade hebben aan sport: zal zeker kloppen, maar dat is wel de vrije keuze geweest van die persoon. Paarden kunnen (vaak) dus niet zelf kiezen. Dat is het probleem.

**Geplaatst**: 05-08-20 21:58

Geplaatst: 05-08-20 21:58

ikke schreef:
Westhof schreef:
Interessant topic. Ik snap je punt! Ik denk wel dat als we allemaal stoppen met rijden, een hoop paarden bij de slager zullen eindigen. Ik denk dat veel mensen ze te duur vinden om enkel als fancy grasmaaier te dienen of voor wandelen/grondwerk. Dat is ook niet aan iedereen besteed. Dan kunnen maneges ook allemaal hun deuren sluiten. Waar moeten die dieren dan heen? Of het paarden nou uiteindelijk ten goede komt als we stoppen met rijden... Sommigen misschien, maar echt niet allemaal.

Dan wordt het paard een bedreigde diersoort die in dierentuinen gefokt gaat worden om te behouden voor het nageslacht.

Hier zal ik het maar bij laten; dit kleurloze zwart-wit-denken is aan mij niet besteed, daar ben ik waarschijnlijk te dom voor of zo......

Dat kan, is dat dan erg?
Dierentuinen zijn trouwens ook niet in het belang van die dieren, als je het mij vraagt.

**Geplaatst**: 05-08-20 22:02

Geplaatst: 05-08-20 22:02

saskiakefie schreef:
Ik denk niet dat het haalbaar is. De beweging wordt wel heel weinig, worden ze weer te dik van en minder eten hebben ze misschien weer honger . +het leven wordt er voor het paard nog saaier op krijg je weer stereotype gedragingen. Dus dan beter geen paarden in gevangenschap

Ben het met je eens dat het eigenlijk geen doen is, een omheind stuk is geen leefomgeving voor een paard. Dus inderdaad dan beter geen paarden in gevangenschap.
Het moeten rijden om ze op gewicht te houden is ook weer een groot stuk te verwijten aan het rantsoen wat wij ze aanbieden, wat vaak verre van natuurlijk is voor paarden.

**Geplaatst**: 05-08-20 22:05

Re: Ethiek en de paardensport, waarom ik gestopt ben met rijden

Geplaatst: 05-08-20 22:05

In mijn ideale wereld heb ik een kleine kluit paarden, die vrij rondlopen, waar ik interactie mee heb én incidenteel op zit. Dat is dan meer leefstijl, en minder sport. Ondanks dat ik gek ben op rensport...

**Geplaatst**: 05-08-20 22:13

Geplaatst: 05-08-20 22:13

Voor de mensen die zeggen dat dieren houden egoïstisch is dan is kinderen nemen ook egoïstisch. Het kind heeft er niet om gevraagd om op de wereld te komen dat wil jij, maar dat is een ander verhaal.

Verder vind ik paarden houden en rijden niet iets verkeerd mits je altijd blijft kijken naar het welzijn en dus het beste voor je paard over hebt.

**Geplaatst**: 05-08-20 22:13

Geplaatst: 05-08-20 22:13

Tja...ik ben het helemaal met je eens.Ik heb nog twee paarden,of liever ponys.Een shet en een prachtige dpony hengst van 7 die nog groen is en ook blijft.
Ik rij niet meer,omdat ik nu vind....op oudere leeftijd...dat paardenruggen daar niet voor gemaakt zijn.Waarmee ik niet zeg dat anderen niet mogen rijden natuurlijk.

**Geplaatst**: 05-08-20 22:13

Geplaatst: 05-08-20 22:13

brokjes schreef:
saskiakefie schreef:
Ik denk niet dat het haalbaar is. De beweging wordt wel heel weinig, worden ze weer te dik van en minder eten hebben ze misschien weer honger . +het leven wordt er voor het paard nog saaier op krijg je weer stereotype gedragingen. Dus dan beter geen paarden in gevangenschap

Ben het met je eens dat het eigenlijk geen doen is, een omheind stuk is geen leefomgeving voor een paard. Dus inderdaad dan beter geen paarden in gevangenschap.
Het moeten rijden om ze op gewicht te houden is ook weer een groot stuk te verwijten aan het rantsoen wat wij ze aanbieden, wat vaak verre van natuurlijk is voor paarden.

Je noemt nu vaak het rijden, maar hoe denk je over mennen bijvoorbeeld?

**Geplaatst**: 05-08-20 22:27

Re: Ethiek en de paardensport, waarom ik gestopt ben met rijden

Geplaatst: 05-08-20 22:27

@brokjes, maar vice versa, een paard in het wild kan ook niet kiezen om bij een baasje te gaan wonen en bereden te worden.
Dus door ze vrij in een natuurgebied te zetten ontneem je ze ook de keuze om bij mensen te leven. Ze kunnen niet communiceren dat ze liever wel of niet bij een baasje zouden willen wonen.

**Geplaatst**: 05-08-20 22:28

Geplaatst: 05-08-20 22:28

Deze situatie dat mensen paarden houden voor hun plezier is nu ontstaan. We vinden dus dat paarden voor ons moeten werken. Dat vonden we vroeger van (mensen)slaven... en nu vinden we dat verkeerd. Zou er een moment in de mensenmaatschappij komen dat we ook het gebruiken van mededieren barbaars vinden?
Voor nu zoek ik het zoveel mogelijk in de echte dialoog met met pony's. Toestemming vragen om ze aan te raken of die wormspuit te geven. Het halster laten zien en vragen of ze zin hebben met me te gaan rijden en op antwoord wachten. Zelf aan de kant gaan als ik zie dat zij erlangs wil en zulke blijken van respect. Ts, ben je bekend met de zooantropologie van Francesco De Giorgio? Daar pas je goed bij denk ik. https://www.learninganimals.com/

**Geplaatst**: 05-08-20 22:36

Geplaatst: 05-08-20 22:36

josien_m_ schreef:
Deze situatie dat mensen paarden houden voor hun plezier is nu ontstaan. We vinden dus dat paarden voor ons moeten werken. Dat vonden we vroeger van (mensen)slaven... en nu vinden we dat verkeerd. Zou er een moment in de mensenmaatschappij komen dat we ook het gebruiken van mededieren barbaars vinden?
Voor nu zoek ik het zoveel mogelijk in de echte dialoog met met pony's. Toestemming vragen om ze aan te raken of die wormspuit te geven. Het halster laten zien en vragen of ze zin hebben met me te gaan rijden en op antwoord wachten. Zelf aan de kant gaan als ik zie dat zij erlangs wil en zulke blijken van respect. Ts, ben je bekend met de zooantropologie van Francesco De Giorgio? Daar pas je goed bij denk ik. https://www.learninganimals.com/

Ja, klopt! Ik denk zeker dat mensen ooit terugkijken en het niet meer normaal vinden. Neem bijvoorbeeld ook wilde dieren in het circus.
Heel mooi hoe je erin staat en bedankt voor de link. Ik kende het nog niet maar zal mij er in verdiepen.

@DreamGuide, ik weet niet of doelt op gedomesticeerde paarden in het wild, of echt wilde paarden die nog nooit een mens hebben gezien? Bij dat laatste geloof ik er persoonlijk niet in dat paarden dan de veiligheid van de kudde zouden opgeven voor de mens. Bij gedomesticeerde paarden kan ik daar wel inkomen. Zij leven ook niet meer in kuddes maar samengestelde groepen.

@beert, bedankt voor je vraag, ik kijk daar hetzelfde tegenaan als het rijden. Er is dan geen belasting van de rug, maar wel van de voorbenen. Daarnaast blijft het verhaal dat wij het paard arbeid opleggen, hetzelfde.

Laatst bijgewerkt door Anoniem op 05-08-20 22:38, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst**: 05-08-20 22:38

Geplaatst: 05-08-20 22:38

brokjes schreef:
Over dat mensen ook schade hebben aan sport: zal zeker kloppen, maar dat is wel de vrije keuze geweest van die persoon. Paarden kunnen (vaak) dus niet zelf kiezen. Dat is het probleem.

En dus zorg je als mens ervoor dat ze er geen schade van ondervinden. Die biomechanica, weet je wel.

Want men heeft in diverse onderzoeken onder wilde paarden vast gesteld dat de oudste dieren waarvan men resten vond, ongeveer 12 jaar oud waren en heel vaak flink last hadden van artrose en andere gewrichtsafwijkingen.

Zo slecht is het dus om een paard te houden en te berijden.....

**Geplaatst**: 05-08-20 22:48

Geplaatst: 05-08-20 22:48

Wat ik nog het allerergste vind is dat kapotgereden paarden als stank voor dank worden weggegeven als 'weidemaatje' en vervolgens worden doorverkocht om nog verder te worden kapot gereden of na een lang transport de worst worden ingedraaid in Italië

. En dan de zielige verhalen op Bokt: waar is mijn weggegeven paard gebleven? Ik krijg geen contact meer met de nieuwe eigenaar...

En wat verder een goede stap zou zijn is om de wedstrijdsport te verbieden, als je ziet wat daar allemaal rond hobbelt en trekt... En dan de eventing, als bezoeker paar keer gezien hoe ruiter en paard een verschrikkelijke val maakten op zo'n hindernis

. En een keer Indoor Brabant bezocht, dressuur op hoog niveau. Er is nix natuurlijks meer aan een paard danspassen te laten uitvoeren...

Zelf rij ik inmiddels ook niet meer. Daardoor ben ik ook anders gaan kijken naar de sport. Mijn eigen paard wilde ik niet verkopen en is fulltime grasmaaier geworden. Hij staat in een grote kudde met 19 andere paarden en flink veel wei. In het begin vond ik het zonde dat er niets meer mee werd gedaan, want hij sprong op M-niveau, maar als ik hem met met zijn maatjes in de wei zie heeft hij mij niet nodig voor fun en beweging

. En je zult ook geen paard vinden dat zich uit zichzelf opzadelt, zijn baas roept en fijn gaat werken

**Geplaatst**: 05-08-20 22:50

Re: Ethiek en de paardensport, waarom ik gestopt ben met rijden

Geplaatst: 05-08-20 22:50

Laat de KNHS maar eens beginnen.
Vriendelijk rijden wordt qua punten niet beloond.
Trekken, rukken en plukken wel. Als ie maar in dat krulletje loopt.

**Geplaatst**: 05-08-20 23:01

Geplaatst: 05-08-20 23:01

Mazida schreef:
Wat ik nog het allerergste vind is dat kapotgereden paarden als stank voor dank worden weggegeven als 'weidemaatje' en vervolgens worden doorverkocht om nog verder te worden kapot gereden of na een lang transport de worst worden ingedraaid in Italië . En dan de zielige verhalen op Bokt: waar is mijn weggegeven paard gebleven? Ik krijg geen contact meer met de nieuwe eigenaar...

En wat verder een goede stap zou zijn is om de wedstrijdsport te verbieden, als je ziet wat daar allemaal rond hobbelt en trekt... En dan de eventing, als bezoeker paar keer gezien hoe ruiter en paard een verschrikkelijke val maakten op zo'n hindernis . En een keer Indoor Brabant bezocht, dressuur op hoog niveau. Er is nix natuurlijks meer aan een paard danspassen te laten uitvoeren...

Zelf rij ik inmiddels ook niet meer. Daardoor ben ik ook anders gaan kijken naar de sport. Mijn eigen paard wilde ik niet verkopen en is fulltime grasmaaier geworden. Hij staat in een grote kudde met 19 andere paarden en flink veel wei. In het begin vond ik het zonde dat er niets meer mee werd gedaan, want hij sprong op M-niveau, maar als ik hem met met zijn maatjes in de wei zie heeft hij mij niet nodig voor fun en beweging . En je zult ook geen paard vinden dat zich uit zichzelf opzadelt, zijn baas roept en fijn gaat werken

Die IJsco vond zadels maar onzin. Ik kon er zo ook wel op; niet zeuren, opstappen, fasten your seatbelts, no more smoking and off we go..........

Dus ja, er zijn wel degelijk paarden die hun "baas" (ze was helaas niet van mij) commanderen om op te stappen.

En denk je echt dat het toeval is dat je je paard te koop zet en dat ze het anderhalf jaar lang presteert om niet verkocht te worden. Dat ze geen enkele interesse in deze potentiele kopers toont (ik heb er filmpjes van gezien) maar wel drie dagen boos is op bijrijdster die haar niet kon betalen.

Ik heb gezegd dat ze terug mocht komen en waar ze me eerder ook niet meer aan keek, kroop ze op dat moment gelijk in mijn binnenzak!

Ik weet intussen zeker dat paarden een boel intelligenter zijn als dat ze hier afgeschilderd worden.

**Geplaatst**: 05-08-20 23:02

Geplaatst: 05-08-20 23:02

@brokjes, beide gevallen denk ik.
Ook bij wilde paarden hoor je vaak, dat als ze vaker in contact komen met mensen (al dan niet wegens snoep en ander lekkers) dat ze dan mensen blijven benaderen. Mede daarom wordt gesteld dat je wilde paarden en kuddes met rust moet laten en niet benaderen.

Echter zie ik daar enige tegenstrijdigheid. We zoeken bewust geen contact met paarden, geven ze geen lekkers etc. omdat ze dan hun 'wilde' aspect verliezen. Ze gaan als gevolg menselijk contact opzoeken.

Ik zie dit dan ook als belemmering van de vrijheid van een paard. Misschien willen die wilde paarden (of gedomesticeerde paarden) wel graag het lekkers en de positieve aspecten die menselijk contact met zich mee brengen.

We zullen het nooit zeker weten denk ik, omdat ze niet kunnen praten. En bovenal, ze kunnen niet denken als een mens.

Mijn paard staat nu op stal, en die denkt echt niet bij zichzelf 'goh, had ik nou maar in vrijheid door de bossen van het zwarte woud heen kunnen lopen'.

Dat paarden vrijheid verlangen, is net zo goed een vermenselijking als het feit dat ze van rijden genieten. Een paard denkt niet op die manier, op die manier zijn hun hersenen niet gemaakt.

Zover mijn mijn kennis van het dierlijk brein werkt, denken zij in positief, en in negatief.
Kroelen met vriendjes in de wei zorgt voor een positief, prettig gevoel.
Die enge boomstronk die vandaag op het terrein lag, zorgt voor een negatief, onprettig gevoel.

Ik zie mijzelf meer als verantwoordelijke, dan als ruiter van mijn paard. En als verantwoordelijke, voel ik mij net zoals een moeder, verplicht om zoveel mogelijk negatieve gevoelens bij mijn paard te veranderen in positieve gevoelens. Daarvoor ben ik dus constant bezig om de lichaamstaal van mijn paard te leren en te interpreteren, om haar geestelijk zoveel mogelijk positiviteit te laten ervaren.

Hoe doe ik dat met rijden? Simpel, koppel er een positieve ervaring aan. Belonen als ze iets goeds doet, een snoepje tussendoor. Maak het leuk, maak het positief. Een paard is niet voorgeprogrammeerd met de gedachte dat werken/rijden een negatief aspect aan zijn leven is. Dat maken wij ervan, omdat de mens zelf over het algemeen een negatieve beleving heeft bij het concept 'verplicht werken'.

Maar uiteraard heeft iedereen het volste recht om op zijn eigen manier met zijn leven en dieren om te gaan. Dit is alleen hoe ik er invulling aan geef.

**Geplaatst**: 05-08-20 23:16

Re: Ethiek en de paardensport, waarom ik gestopt ben met rijden

Geplaatst: 05-08-20 23:16

Is het ethisch om een dier aan jouw wil te onderwerpen? Is dat nog van deze tijd? Ook al is een paard een gedomesticeerd dier. Met interesse volg ik op Bokt ook topics over orkashows en het Dolfinarium. Diezelfde commentaargegevens rijden dan zelf wel op een paard. Dat soort dingen vind ik hypocriet. Want waarom mag je een orka of dolfijn niet aan jouw wil onderwerpen, maar een paard wel? (Overigens zie ik het Dolfinarum liever vandaag dan morgen verdwijnen...)

**Geplaatst**: 05-08-20 23:22

Geplaatst: 05-08-20 23:22

Mazida schreef:
Is het ethisch om een dier aan jouw wil te onderwerpen? Is dat nog van deze tijd? Ook al is een paard een gedomesticeerd dier. Met interesse volg ik op Bokt ook topics over orkashows en het Dolfinarium. Diezelfde commentaargegevens rijden dan zelf wel op een paard. Dat soort dingen vind ik hypocriet. Want waarom mag je een orka of dolfijn niet aan jouw wil onderwerpen, maar een paard wel? (Overigens zie ik het Dolfinarum liever vandaag dan morgen verdwijnen...)

Als die orca afgezien van dat uurtje kunstjes doen, ook de gelegenheid krijgt om vrij met soortgenoten te zwemmen in een bad van toch wel minstens 10 hectare (liefst nog meer), vind ik het helemaal prima.

Edit: om het even in verhouding te stellen met de vrijheid die een paard minstens zou moeten hebben naast het werk. Ik heb verder 0 kennis van het houden van orca's en dolfijnen, ik prioriteer even het dierenwelzijn.