Ik ga er zeker mee akkoord dat dit filmpje niet het beste illustratiemateriaal is om de opleiding van de grondschool of middenschool te bespreken. Zoals ik reeds aanhaalde is dit geavanceerde hoge school.
Het paard is, zoals reeds gesteld, zeer temperamentvol, iets wat, zoals Sizzle terecht opmerkt, typerend is voor de paarden van Oliveira. Temperamentvol, waarmee ik bedoel zeer sterk geneigd om voorwaarts te bewegen, om te werken, is iets anders dan vluchtgedrag. Het verschil, zoals ik reeds stelde, kan bijvoorbeeld gezien worden in indicatoren zoals de staart. Mocht het paard echt vluchtend zijn dan wordt een instinctief neurologisch patroon geïnitieerd vanuit de amygdala, dat steeds het verstijven van de staart bewerkstelligd (indien je eigen paard schrikt of onwennig staat, voel maar even aan die staart). Dit is hier niet het geval, dus je kan die stelling niet maken.
In die zin zie ik hier geen paard met enige weerstand of mentale spanning. Ik zie, met uitzondering van de piaffe, een gebruik van hulpen die licht is (het bit wordt eenhandig gehanteerd en nergens zie je Oliveira trekken, de benen zijn zeer stil en voor de snelle laterale transities wordt vooral gebruik gemaakt door een sterk geaccentueerde balansverschuiving van de ruiter). In die zin zie ik net heel veel ongedwongenheid, in de zin dat het paard duidelijk uit zichzelf (vanuit het temperament) voorwaarts beweegt en dat Oliveira ter zake inspeelt op die impulsie om die op te richten tot hoge graden van verzameling (in dit trainingsfilmpje vooral in galop). Ik zie dus niet echt in waarom dit filmpje niet volgens de richtlijnen die jij beschrijft zouden zijn.
Met betrekking tot ontspanning: wanneer je een paard beweegt kan er onmogelijk een volledige ontspanning zijn. Wat wel waar is, is dat spieren niet continu mogen aangespannen worden voor lange periodes (dat is iets anders). Niettemin zal voor de duur van een piaffe bijvoorbeeld de quadriceps groep onder een continue spanning moeten worden gehouden (anders gaat de buiging in de achterbenen verloren en komen we tot schenkelgehen, ik vermoed dat je daar toch geen voorstander van bent?). Op dat vlak is de enige kritiek die hier ter zake kan gegeven worden, dat het paard nergens gestrekt wordt (natuurlijk weet ik niet hoe het paard is opgewarmd voor deze sessie).
Niettemin wijst Oliveira in zijn werk wel degelijk op het belang van het strekken van het paard (hoewel hij geen stofzuiger model voorstaat). In zijn notes sur l'enseigenement de Nuno Oliveira staat te lezen:
Citaat:
Un allongement, c'est un déplacement de contact vers l'avant et vers le bas mais ce n'est pas lâcher les rênes [Dit is vrijwel identiek aan wat de FN Richtlinien stellen]
On peut, en piquant et en tirant, obtenir des allongements. Mais pour être utile, un allongement ne doit pas être forcé, sinon on perd le bénéfice du travail qui précède [een punt waar heel wat dressuurruiters in de fout gaan, het zogenaamd actief aansporen bijvoorbeeld]
Un cheval ne peut donner un allongement avec la tête en l'air, il peut seulement précipiter avec le dos creux [over de rug lopen dus]
Veillez à ce que le cheval ne soulève pas sa nuque en abordant l'allongement [geen valse knik bij het einde van de strekking]
Elle doit rester fléchie [de buiging moet bewaard blijven: zeer essentieel in feite, een aantal van de geposte filmpjes gaan hiertegen in, of althans zijn zich niet bewust dat het voorwaarts zoeken slechts kan komen als de spieren in juiste buiging de kracht van de achterhand kunnen doorgeven]
Dans l'allongement, il ne faut surtout pas perdre la sensation de la candance [gelijkaardig aan de FN Richtlinien: de impuls mag niet verloren gaan, niettemin zie je dat sommige paarden bij het te diep zoeken net hun kadans kwijtraken, hoe ver de strek moet gaan is dus afhankelijk van aanvoelen]
Dans un allongement, il faut se contenter de ce que le cheval peut donner [ik denk dat dit zeer mooi getuigd van een nadruk op 'ongedwongenheid']
Dans un allongement, le cheval doit allonger un peu l'encolure mais restr arrondi [hier zit wel een verschil met de Richtlinien, Oliveira wil vooral wijzen op het feit dat de nekwervels in een S vorm dienen te blijven, terwijl de FN Richtlinien de strek verder doorzetten tot een C vorm]
Dans l'allongement, descendez la ceinture vers l'avant mais sans mettre les épaules trop en arrière [met betrekking tot de zithulp, iets waar de Richtlinien eigenlijk weinig over zeggen, maar verbeter mij]
Dans l'allongement du trot, si le cheval donne des gestes spectaculaires, tant mieux. Mais ce qui m'intéresse avant tout, c'est qu'il reste décontracté [ontspanning dus, hoewel het Franse woordt 'décontracté' eigenlijk beter verwoord wat voor ontspanning we beogen]
Si vous poussez pendant l'allongement, vous perdez la cadence; c'est avant qu'il faut pousser [de strekking vloeit voort uit de voorwaarste beweging van het paard niet het drijven van de ruiter, dus geen drijvende zit met andere woorden]
Ten slotte is het zo dat we hier te maken hebben met een Lussitano, geen warmbloed, de eigenlijke vorm van het paard, alsook hoe de eigenlijke takt zich manifesteert, verschilt dus aangezien de biomechanische verhoudingen van skelet en spieren verschilt. Niettemin heeft Sizzle gelijk dat Oliveira in deze trainingssessie vooral gebruik maakt van verzamelde en hoog verzamelde gangen, wat gezien het trainingsdoel hier en de korte trainingstijd van deze sessie mij gelegitimeerd lijkt.
Niettemin zijn dit soort trainingssessies het gevolg van een lange vooropleiding waarin het paard wordt gevormd om dergelijke bewegingen juist aan te kunnen.
Wanneer je enkel paarden wil opleiden om buiten te rijden bijvoorbeeld, dan is inderdaad dit soort opleiding niet aan de orde. Wanneer je niet geïnteresseerd bent in een aanzienlijke wendbaarheid of het zeer hoog verzamelen in jouw paard, dan is dat perfect voor mij. Niettemin paarden zijn natuurlijk in staat om zeer spectaculaire bewegingen te maken en ik zie niet in waarom paarden niet kunnen opgeleid worden dergelijke bewegingen uit te voeren. Vaak leidt het tot toepassingen met een extern doel waar paarden zelf meer plezier uithalen dan te trainen in een afgesloten zandbak. Wanneer je echter paarden inzet voor dergelijk werk(working equitation bijvoorbeeld) dan wordt het inoefenen van een goede wendbaarheid (die natuurlijk zeer dynamisch oogt) wel noodzakelijk. Dat dit ook dient te gebeuren op basis van het bestendigen van kwaliteiten en het hanteren van principes is essentieel.
Anderzijds vind ik het betrekken van een gevarieerde externe doelstelling juist een grote meerwaarde. Mensen komen te vaak weg met bepaalde dressuurpraktijken omdat ze niet meer getest worden. Overigens wordt dressuur ook gereduceerd tot een hoog patroonmatige rijvorm, waarin één van de essentiële kwaliteiten, namelijk de communicatie met het paard, van ondergeschikt belang blijkt. Het werken met een paard is misschien niet meer van deze tijd, maar misschien zou dat het beter terug worden. Het geeft de dressuuropleiding een doel, maar fungeert tegelijk als een test voor de opleiding. Een dergelijke wendbaarheid kan je immers niet dwingen, het paard moet actief en zelfstandig meewerken in de operatie. Dat leidt immers tot een dressuur zoals Pedro Torres, om in de Portugese traditie te blijven, die rijdt:
Wat misschien ook kan worden afgedaan als 'schuifelen over de grond'. Maar de effectiviteit van deze opleiding komt duidelijk naar voren in de 'speed trial':
Het bewijs dat een dergelijke training natuurlijk en zonder enige vorm van overbelasting is uitgevoerd wordt geleverd door het paard zelf, Oxidado, die beduidend langer op topniveau heeft gepresteerd dan de meeste (zoniet) alle dressuurpaarden, maar op zijn negentiende nog steeds loopt als een jonge hengst van acht jaar oud. Hij heeft immers een gezondheid waar de meeste negentien jarige paarden van kunnen dromen:
Ik hoop dat dit zonder twijfel binnen de doelstellingen van de FEI vervat is en indien dat niet zo zou zijn, dan zijn deze doelstellingen niet hetgeen ik voor ogen heb met dressuur of paardentraining.