Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Moderators: Coby, balance, Dyonne, Sica, C_arola, Neonlight, Firelight

Toevoegen aan eigen berichten
 
 
marietta
Berichten: 162
Geregistreerd: 05-06-04
Woonplaats: breda

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-08-15 10:15

ter aanvulling op Simpelmans uitleg over losgelatenheid: ik krijg steeds t beeld voor me van een stel onwillige pubermeisjes die door de sportleraar gedwongen worden te rennen. Aan alles in hun uiterlijk zie je dat ze NIET WILLEN. daar tegenover staat het beeld van een training van een sporter die een kampioenstitel wil gaan halen: hij warmt zich bewust op en vraagt voorzichtig doch met enorme overgave zijn lichaam de prestatie te verbeteren. Bij veel sporten zie je dan ook de ritmische herhaling.

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-08-15 20:20

Ik ben een (volgens mij stille) meelezer van dit topic. Mijn paard staat al een jaar stil en heeft de jaren daarvoor ook weinig gedaan, en is inmiddels 18 jaar. Ik ga hem nu weer oppakken. Vandaag is de tweede keer dat ik er weer op zit, de eerste keer dressuurmatig. Foto van vandaag:
Afbeelding

Het is een aparte pony, die in het verleden echt serieus lekker en goed heeft gelopen op M/Z niveau (met mij). Zijn eigen houding is verschrikkelijk (geen lichamelijke problemen). Hij is nu dus veel goede bespiering kwijt, en slechte bespiering rijker. Onder het zadel echt contact nodig (lichtjes) om te kunnen ontspannen, anders sterrenkijker. Wel een heel gevoelig mondje. Heeft veel moeite de hand aan te nemen en kruipt graag achter de teugel. Echter is dat vooral alleen met bit.

We zijn nu dus weer bezig met het begin van het begin (of nouja, de meters maken aan een contactteugel, dat kunnen we wel overslaan denk ik :+ ). Bitloos. Leren ontspannen en de hand aannemen.
Ik vind het zelf een fijne eerste training geweest. Echter vind ik hem best kort lopen. Zal vast een combinatie zijn van eerste training, leeftijd, nog weinig balans en kracht, en een best zware bak? Zelf moet ik ook weer even wennen, beginnen in een boomloos zadel, best moeilijk. :P



Ik ben benieuwd wat jullie hiervan vinden, en of jullie tips hebben.

Simpelman
Berichten: 4155
Geregistreerd: 24-03-13

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 06-08-15 20:31

Ik zou hem eerst 6 weken longeren, 30 min per dag en verder stapritten maken.

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-08-15 20:41

Geinig dat je dat zegt. De vorige keren dat ik hem oppakte, heb ik dat eerst gedaan (zo'n 4 weken ofzo), maar nu vond ik hem wel goed genoeg om er meteen ook op te gaan (en rijden in de zomer is leuker dan herfst). Maar ik denk dat je gelijk hebt en ik verkeerd heb ingeschat. Want het is een beetje mwah he?

Simpelman
Berichten: 4155
Geregistreerd: 24-03-13

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 06-08-15 20:43

Behoorlijk mwah...

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 06-08-15 20:47

Kan je het wat meer toelichten? Denk dat dat wel leerzaam is voor iedereen.

Simpelman
Berichten: 4155
Geregistreerd: 24-03-13

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 07-08-15 03:21

Er is niet zoveel van te zeggen.
Je paard mist op dit moment conditie en kracht.
Hij houdt zich in, heeft vrijwel geen zweefmoment, geen lengtebuiging.
Hem nu rijden is geen plezier voor beiden.

Vandaar de opmerking hem te gaan longeren, eerst weer wat basis conditie opbouwen.
Dat duurt zeker een week of 6.

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 08:45

Bedankt voor je toelichting. Ik vond hem dus ook wat kort enzo, maar ik had het zeker niet zo ingeschat. Fijn om eens een tweede, beter en kritischer oog te hebben! Nu ik het filmpje terug kijk begrijp ik wat je bedoelt en dat het erger is dan ik inschatte.

Ik vroeg overigens expres geen lengtebuiging, omdat ik eerst de been en zithulpen onafhankelijk van de teugelhulpen er goed op wil hebben.

Je noemt het woord lengtebuiging in je toelichtig dat hij kracht en conditie mist. Is dat in jouw ogen een voorwaarde? Zelf zou ik het een goede lengetebuiging noemen als paard in zijn hele lichaam buigt terwijl hij losgelaten en voorwaarts blijft. Juist doordat het paard buigt en dus de binnenheup iets naar voren brengt, is er op zich niet veel kracht nodig om het binnen achterbeen goed onder te laten treden toch?

Zou je hem, ondanks zijn vlakke lopen, voorwaarts noemen? Hij maakt, ook op het filmpje, namelijk wel grotere passen dan hij zelf uit zichzelf, zonder contact, zou doen. Alleen door gebrek aan kracht wel wat overhaast, om goed balans te houden.

Ik zal binnenkort een longeer filmpje erop zetten.

ankem

Berichten: 2463
Geregistreerd: 26-03-04
Woonplaats: Ergens in Friesland

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 08:46

En gezien de leeftijd van het paard misschien nog wel ietsje langer dan 6 wkn. Heb die van mij op haar 19e weer opgepakt na een poosje pensioen. Ik heb de eerste maanden alleen maar gestapt. Aan de hand en onder het zadel. Zelfs longeren lukte toen bijna niet. Zat een dikke handrem op.

Simpelman
Berichten: 4155
Geregistreerd: 24-03-13

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 07-08-15 08:53

@Geryon,
Je paard loopt nu als een oude man die net uit zijn bed komt.
De details zijn niet belangrijk, het is een algemeen beeld.

Rustig opbouwen naar een gemiddelde conditie.
Stapritten van anderhalf uur aan een LANGE teugel.
Beginnen 20 minuten per dag longeren opbouwen naar 30min..
Geen hulpteugels gebruiken, op een cirkel lopen is al zwaar genoeg.

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 09:23

Uh, oke, dan is de titel niet echt kloppend meer voor dit topic.. ;)

Een paard met een verkeerde eigen houding ga ik niet longeren zonder hulpteugels. Daar doe je meer verkeerd mee dan goed.

Starbreeze

Berichten: 4581
Geregistreerd: 16-08-03

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 09:54

Hier moet ik even op reageren Geryon, juist door een paard in een houding te dwingen met hulpteugels heeft je training geen enkele zin. Je paard moet eerst leren zijn lichaam weer correct te gebruiken en bovenal leren loslaten. Dat is je basis en van daaruit kun je verder :)

Kan je paard in zonder bijzet aan de longe niet met de neus door het zand in een actief tempo, dan kan hij zijn bovenlijn op de een of andere manier niet loslaten en zijn buikspieren dus niet aanspannen. Ontspanning kún je niet afdwingen. Nooit.

Ik zou misschien 'hooguit' een chambon gebruiken die echt alleen inwerkt als je paard echt zijn rug wegdrukt, om aan te geven dat rondloeren niet tot de optisch behoord, maar niet inwerkt zodra het hoofd ook maar iets neerwaarts gaat.

Ik snap je wel hoor :) ik kom zelf ook van ver qua gedachtengang en ik was ook dezelfde mening toebedeeld. Maar ik heb zelf ondervonden dat die manier op geen enkele manier wat bijdraagt aan wat mijn doel is: een ontspannen paard dat het werk aan kan. Nu gaan we wel die kant op :). Eindelijk.

Starbreeze

Berichten: 4581
Geregistreerd: 16-08-03

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 10:03

Ik loop zelf wel tegen een dingetje aan nu. Ja het is bijna lachwekkend, mijn paard was altijd vlug en voorwaarts. Hierdoor gaf ik weinig been want dan ging ie nog harder :')

Nu zijn we zover dat mijn paard rust gevonden heeft en serieus wat traag geworden is. En nu komt het, wanneer ik dat wil corrigeren of juist wat flitsender voorwaartser wil rijden (bv het begin van een middendraf markeren), komt gelijk die spanning om de hoek. Op normaal kuit reageert hij te weinig vind ik, corrigeer ik dat met een zweepje of spoor (en dan doe ik dat voorzichtig), dan reageert hij een beetje boos denk ik. Hij lost dan dan weer op door het normale tempo weer omhoog te gooien maar ik vind dus gewoon niet dat hij goed aan het been is. De hulp zou iets meer te doseren moeten zijn zonder dat hij boos wordt.

Hoe zouden jullie dat oplossen? Dus direct en duidelijk meer impuls zonder een boos paard omdat ik moet corrigeren. Gewoon een keer een 3 kwartier aan besteden zodat hij weer weet wat de bedoeling is en het doel ontspanning wel nastreven en toch de grens opzoeken? Of juist bv 1x in een training dit doen?

Evelijn

Berichten: 7692
Geregistreerd: 12-07-04
Woonplaats: Peize

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 10:21

Ik had een vraag over elke dag aan het werk. Simpelman stelt nu voor elke dag te longeren + stapritten.
Ik zit altijd mee wat qua spieropbouw nou beste schema is (en snap dat dat ook per paard verschillend is). Momenteel ben ik vooral om de dag bezig, ook al ben ik daar ook niet helemaal tevreden mee.
Voor mijn ouwe van 23 probeer ik max. 2x in de week in de bak aan het werk en daarnaast dan nog 2x naar buiten.
Voor de merrie van 11 met veulen aan de voet hou ik het nu om de dag en dan half uur tot drie kwartier. Eigenlijk alleen voorwaarts-neerwaarts en nog geen galop.
Maar weet eigenlijk niet of het zo wel goed is voor spier- en conditieopbouw.

Evelijn

Berichten: 7692
Geregistreerd: 12-07-04
Woonplaats: Peize

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 10:26

@Starbreeze.. Is hij echt trager of is hij nu juist mooi ruim en treed hij goed rustig door maar heb jij alleen het idee (doordat je wat anders gewend was) dat hij sloom is. Ik zou filmpje maken en/of instructeur laten kijken... Als hij voldoende swing heeft zou ik hem niet te veel gaan lastig vallen.
Misschien wel iets vaker overgangen gaan vragen die dan wel op lichte beenhulp moeten worden uitgevoerd.

Visitor
Berichten: 1560
Geregistreerd: 06-09-11

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 10:34

Starbreeze, hij kan dus wel het basis tempo omhoog leggen maar de tempo wisselingen vindt hij lastig, begrijp ik dat goed? Dan zijn er twee (of drie, nl combi van beiden) mogelijkheden: of hij kan het nog niet (mist kracht) of hij begrijpt de hulp niet. In eerste geval kost het tijd en zou ik er nog niet te veel mee bezig gaan, in tweede geval zal je je eerst erop moeten focussen dat hij de hulp goed begrijpt, (kan je in stap mee beginnen of een nog langzamere draf dan normaal.) Over hoe je hem de hulp goed (opnieuw) kan aanleren is denk ik genoeg te vinden als je even googlet (kijk m.n. eens naar leertheorie, positieve en negatieve bekrachtiging, of misschien ben je daar al bekend mee)

xxdomiixx

Berichten: 1495
Geregistreerd: 21-11-12
Woonplaats: Harderwijk

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 10:41

Mijn paard was eerst ook niet goed aan de hulpen. Ik had hem toen net en heb toen voor mij zelf 4 fases genomen die ik altijd toepas en bij de 4e weet ik zeker dat hij gaat. Nu is die toenmalige fase 1 mijn fase 4.

damian23
Berichten: 3305
Geregistreerd: 11-02-09
Woonplaats: noord-holland

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 10:54

Starbreeze, ik loop een beetje tegen hetzelfde probleem aan. Paard is heel mooi losgelaten (neus over de grond, hij swingt en alles blubbert) maar komt dan dus terug in tempo. Ik vroeg hem vervolgens dus meer voorwaarts maar blijkbaar te veel en te lang. Dus ik moet dus terug in tempo en met interval meer voorwaarts gaan rijden en longeren. Maar wat is genoeg voorwaarts? Treden de achterbenen in het spoor van het voorbeen? Of mag dit in de stretch achter het spoor van het voorbeen blijven? (Zodra er meer gedragen wordt achter komen de achterbenen achter het spoor van de voorbenen).

damian23
Berichten: 3305
Geregistreerd: 11-02-09
Woonplaats: noord-holland

Re: Dressuur-rijkunst-discussie-foto-film-beoordeling

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 11:07

Voor conditie opbouwen zijn korte trainingen met een lage intensiteit nodig.
Dus bv 4-6 keer per week 20-30 minuten.

Ben je een stap verder en ga je spieren opbouwen, dan is de intensiteit hoger en is 4 keer in de week trainen voldoende. Bv 2 dagen trainen en 1 dag actieve rust(weidegang, paddock, rustig longeren) omdat de spieren en pezen 48 uur nodig hebben om te herstellen.

Maar een standaard schema bestaat denk ik niet.

Starbreeze

Berichten: 4581
Geregistreerd: 16-08-03

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 11:09

Ik zal proberen morgen een filmpje te laten maken :) ik denk dat het basistempo goed is nu. Eerder was hij te gehaast. Hij loopt ontspannen en maakt zijn passen af inderdaad.

Hij stapt sowieso altijd in de afdruk van zijn voorhoef, dit is het minimale wat hij doet in een sukkeldraf. Bij normaal tempo één tot enkele hoeven over.

Hij swingt denk ik ook, vandaar mijn vraag op de vorige blz over de staart die ritmisch heen en weer beweegt.

Verruimen kan hij in principe als de beste, regelmatig een 8 gescoord ermee. Nu gaat hij ook wel verruimen wanneer ik daarom vraag en duikt hij niet meer achter de teugel, maar het begin is niet meer zo 'electrisch' zeg maar.

De overgang is niet meer zo gemarkeerd. Terug gaat wel heel goed (eerst dramde hij daar door).
Laatst bijgewerkt door Starbreeze op 07-08-15 11:29, in het totaal 1 keer bewerkt

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 11:28

Starbreeze schreef:
Hier moet ik even op reageren Geryon, juist door een paard in een houding te dwingen met hulpteugels heeft je training geen enkele zin. Je paard moet eerst leren zijn lichaam weer correct te gebruiken en bovenal leren loslaten. Dat is je basis en van daaruit kun je verder :)

Kan je paard in zonder bijzet aan de longe niet met de neus door het zand in een actief tempo, dan kan hij zijn bovenlijn op de een of andere manier niet loslaten en zijn buikspieren dus niet aanspannen. Ontspanning kún je niet afdwingen. Nooit.

Ik zou misschien 'hooguit' een chambon gebruiken die echt alleen inwerkt als je paard echt zijn rug wegdrukt, om aan te geven dat rondloeren niet tot de optisch behoord, maar niet inwerkt zodra het hoofd ook maar iets neerwaarts gaat.

Ik snap je wel hoor :) ik kom zelf ook van ver qua gedachtengang en ik was ook dezelfde mening toebedeeld. Maar ik heb zelf ondervonden dat die manier op geen enkele manier wat bijdraagt aan wat mijn doel is: een ontspannen paard dat het werk aan kan. Nu gaan we wel die kant op :). Eindelijk.


Vanwaar die eerste zin? Daar is dit topic toch voor bedoeld :)

Er zit een groot verschil tussen dwingen en helpen te ontspannen. Het tweede is voor sommige paarden gewoon nodig. Die zakken niet uit zichzelf, want ze zien (gek genoeg) de meerwaarde daar niet van in. Licht contactje en ze weten wat er van ze verwacht wordt. Je bekijkt het nog erg theoretisch.

Maar ik kan me voorstellen dat je denkt dat het dwingen is, want vaak is dat wel het geval als je iemand hoort zeggen dat een paard enkel met hulpteugel 'ontspannen' loopt :+

Ik heb dezelfde gedachtegang als jij en rijdt mijn paard zo al jaren. En je zult me begrijpen als ik het longeerfilmpje plaats.

Wat betreft jouw probleem. Ik denk dat dat wel minder wordt met de tijd. Wat je vraagt is voor je paard nu moeilijk. Daardoor zou hij boos kunnen worden en dat zal minder worden zodra het makkelijker voor hem wordt. Ik zou het dus gewoon negeren.


Evelijn schreef:
Ik had een vraag over elke dag aan het werk. Simpelman stelt nu voor elke dag te longeren + stapritten.
Ik zit altijd mee wat qua spieropbouw nou beste schema is (en snap dat dat ook per paard verschillend is). Momenteel ben ik vooral om de dag bezig, ook al ben ik daar ook niet helemaal tevreden mee.
Voor mijn ouwe van 23 probeer ik max. 2x in de week in de bak aan het werk en daarnaast dan nog 2x naar buiten.
Voor de merrie van 11 met veulen aan de voet hou ik het nu om de dag en dan half uur tot drie kwartier. Eigenlijk alleen voorwaarts-neerwaarts en nog geen galop.
Maar weet eigenlijk niet of het zo wel goed is voor spier- en conditieopbouw.


Elke dag ga ik ook niet doen, niet vanuit stilstaan. Ik heb tijd zat, dus gun mijn paard de tijd om te herstellen (mentaal ook). Ik ga zelf nu om de dag doen denk ik. Korte lichte trainingen, langzaam opbouwend. Zijn spieren beschadigen dan minder per keer, waardoor een dag herstel genoeg is. En soms twee trainingen achter elkaar ook wel kan.

Als ik zwaarder train, houd ik twee dagen herstel aan. Zware training, lichte training, rust. De lichte training tegen stijfheid. Voor ons werkte dit altijd goed.

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 11:31

Starbreeze schreef:
Ik zal proberen morgen een filmpje te laten maken :) ik denk dat het basistempo goed is nu. Eerder was hij te gehaast. Hij loopt ontspannen en maakt zijn passen af inderdaad.

Hij stapt sowieso altijd in de afdruk van zijn voorhoef, dit is het minimale wat hij doet in een sukkeldraf. Bij normaal tempo één tot enkele hoeven over.

Hij swingt denk ik ook, vandaar mijn vraag op de vorige blz over de staart die ritmisch heen en weer beweegt.

Verruimen kan hij in principe als de beste, regelmatig een 8 gescoord ermee. Nu gaat hij ook wel verruimen wanneer ik daarom vraag en duikt hij niet meer achter de teugel, maar het begin is niet meer zo 'electrisch' zeg maar.

De overgang is niet meer zo gemarkeerd. Terug gaat wel heel goed (eerst dramde hij daar door).


Dan lijkt mij dat hij erg stuwt. Dus veel kracht naar voren, waardoor hij in draf overstapt.

Starbreeze

Berichten: 4581
Geregistreerd: 16-08-03

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 11:42

@Geryon, het is niet als een aanval bedoeld, sorry als dat zo overkwam :) maar ik ben van mening dat iedere hulpteugel, uitgezonderd de chambon, het paard in een bepaalde houding zet (of dwingt, net hoe ze het wil noemen) :) en daarmee bereik je het tegenovergestelde met hoe ik vind dat een paard zich zou moeten voortbewegen. Hij zou zeker in de beginfase het neusje er altijd uit moeten kunnen drukken en bij de meeste hulpteugels wordt dat juist begrenst.

Starbreeze

Berichten: 4581
Geregistreerd: 16-08-03

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 11:55

Geryon schreef:
Dan lijkt mij dat hij erg stuwt. Dus veel kracht naar voren, waardoor hij in draf overstapt.

Het klopt idd dat hij dat graag doet. Voorheen dramde hij in mijn handen en moest ik om de haverklap een ophouding maken die weinig nut had. Hij liep daarna gewoon weer op zijn favoriete tempo door.

Dit is compleet weg nu maar overstappen doet hij nog steeds. In uitgestrekte stap is 30/40cm geen uitzondering en in draf doet hij het ook altijd.

Ik heb een heel licht contact nu en het drammen is compleet verleden tijd. Hij is heel ontspannen en nu hoef ik maar te denken aan een overgang terug en hij doet het.

Hij werd altijd wel heet als ik een zweep vast hield, dat is nu nog steeds zo dus die laat ik weg. Sporen draag ik wel, maar misschien moet ik eens gaan aftasten hoe ik zo voorzichtig mogelijk duidelijk kan maken dat ik wil dat hij vertrekt als ik dat wil. Dus niet dat hij de halve diagonaal gebruikt om tot strekken te komen. Ik verval op dat moment in mijn oude gedrag door hem op dat moment 'bij te prikken', en dat vindt ie niet leuk en dan vervalt hij ook in zijn oude gedrag door ook na de diagonaal weer wat loperig te worden (niet zo erg als eerst, maar de ontspanning en de flow zijn weg).

Ik zou dus willen weten hoe ik mijn paard daarin kan verbeteren zonder hem boos te maken. Ik vermoed dat het weer met geduld te maken heeft :))

Geryon

Berichten: 19297
Geregistreerd: 11-12-08

Link naar dit bericht Geplaatst: 07-08-15 12:06

Starbreeze schreef:
@Geryon, het is niet als een aanval bedoeld, sorry als dat zo overkwam :) maar ik ben van mening dat iedere hulpteugel, uitgezonderd de chambon, het paard in een bepaalde houding zet (of dwingt, net hoe ze het wil noemen) :) en daarmee bereik je het tegenovergestelde met hoe ik vind dat een paard zich zou moeten voortbewegen. Hij zou zeker in de beginfase het neusje er altijd uit moeten kunnen drukken en bij de meeste hulpteugels wordt dat juist begrenst.


Oh zo heb ik het ook niet begrepen hoor! Ik gaf gewoon wat meer uitleg.

Het enige wat bij de chambon wel kan in tegenstelling tot de andere hulpteugels is het neusje er ver uit toch? Bij andere hulpteugels kan het neusje er ook iets uit als je hem lichtjes instelt. Dus waarom zou een paard bij de chambon wel goed lopen en bij een andere hulpteugel dat niet kunnen? Ze begrenzen allemaal de halshouding.

Onder het rijden begrens je ook met je hand. We nemen niet voor niets (steeds opnieuw bij onervaren paarden) contact. De longeerhulp begrenst alleen even nets iets meer, maar enkel als het paard tegen de hand komt. En als je paard dat regelmatig aan de longeerlijn doet, is het nog niet klaar voor een hulpteugel. Dan gaat het paard namelijk wel naar beneden enkel omdat het moet. Maar dat hoeft dus totaal niet zo te zijn.

Ik snap daarom jouw denkwijze niet.