Bokt.nl

**Geplaatst**: 07-06-11 13:18

Re: Paard vandoor in het bos.

Geplaatst: 07-06-11 13:18

Nou, het is in dit topic wel weer aardig duidelijk geworden dat leeftijd niet veel zegt over het niveau van de reacties. Ik moet zeggen dat ik vind dat Slofje en anderen een stuk volwassener reageren dan Lauren_. Jammer dat je niet openstaat voor een andere manier van omgaan met paarden, maar dan moet je niet gaan zeggen dat 'pubers' zich niets laten vertellen, want het is nu wel duidelijk dat jij degene bent die zich niets duidelijk wilt laten maken, en blijft hangen in het verleden. Helaas. En die persoonlijke aanvallen vind ik ook niet netjes.

Ik denk absoluut dat grondwerk de basis van alles is, dus ook van het rijden en dus rijtechnische problemen. Als je paard onder het zadel geen respect voor je heeft, dan is dit dus een rangorde probleem, en dit is door middel van grondwerk op te lossen.

**Geplaatst**: 07-06-11 13:39

Geplaatst: 07-06-11 13:39

Fellor schreef:
Lauren_ schreef:
misschien moet je beter lezen, ik haal niets door elkaar. En wij delen echt niet dezelfde leeftijd, ik zit al 35 jaar in de paarden. Ik vind de term griondwerk, nogmaals, gemiemel. halt houden valt onder de normale omgangsvormen met je paard. Zowel op als naast het paard. Grondwerk is in, ik ben daar te oud en te ervaren voor, sorry! Respect dwing je af als je het niet krijgt. punt.

Het gaat om effectief zijn niet om afdwingen. Jij hebt het idee in je hoofd dat bij gronwerk alleen maar lief en luek wordt gedaan, maar het gaat om effectief! Daarbij is horsemanship een heeeeeeeeeeel stuk ouder dan jij, het is er al honderden jaren. Zeggen dat het een hype is is dus ook gewoon echt onwetendheid.

Met jouw instelling bereik je misschien dat je paard uit angst voor gevolgen meewerkt, maar nooit een paard dat positief initiatief biedt, expressie behoudt en lol heeft in het werk. Daarmee beriek je uiteindelijk veel meer. Ook bij grondwerk is gehoorzaamheid en repsect heel belangrijk, maar dan wel met lichtheid en positiviteit.

Ik ben het ermee eens, je hebt je er totaal neit in verdiept, dat kan je uit iedere post halen die je hebt geplaatst in dit topic en als je je te oud voelt om grondwerk te doen zou je er ook over kunnen denken om iets respectvoller en onderbouwder te posten.
Veel mensen die aan grondwerk doen bereiken dingen met hun paard waar jij in de verste verte niet bij in de buurt komt, dus als je afgaat op resultaat valt er niks op aan te merken.

ieder zijn mening over grondwerk , maar hoe lauren_ met haar paarden om gaat weten wij niet en kunnen hier ook geen oordeel over hebben want dat staat hier ook nergens beschreven.
en grondwerk is wel iets dat steeds meer gebruikt word dan vroeger , maar er bestaan ook amper paarden meer die voor het werk gebruikt worden maar alleen nog maar voor plezier gebruik (op de topsport na) tijden veranderen en ontwikkelingen in de omgang ook , de 1 heeft er wel baat bij de ander niet voor zijn gevoel.

ik zelf ben zeker voor grondwerk , dit helpt mij om de basis er in te krijgen bij de opvoeding van mijn paarden.
of je dit nu berijkt met of zonder grondwerk is ieders eigen keus ,

maar er lijken kleine scheurtjes te zitten in de basis van van de ts , ik heb het idee dat het paard net te sterk is , en dit goed weet , en hier gebruik van maakt.

**Geplaatst**: 07-06-11 14:06

Geplaatst: 07-06-11 14:06

Je kan het doen door allerlei hulpteugels/bitten ed te gaan gebruiken. Mijn draver flinkt het ook (dan wel niet in volle galop, wel in volle draf!) Met een pelhambit staat de mijne op zijn achterste benen. Met martigaal trekt hij hooguit niet meer zoveel met zn kop. Het bit pakt hij gewoon vast en weg is ie.
Inderdaad, de basis. Als hij/zij zo hevig is, leer eerst dat hij/zij niet hevig is! Ik ben het gaan opbouwen, heel langzaam. Na 2 jaar sleutelen heb ik het voor elkaar

Een rustige draf, er niet vandoor gaan, niet te hevig zijn etc. $_/-\o_$
Tot mijn vriend ermee ging rijden

Die fokt hem weer op, valt mn vriend eraf, gaat mn paard in volle draf terug naar de weide. Dit is nu al 3x gebeurt!! Hij kan niet meer stoppen zo hevig........
Ligt dus echt aan de ruiter. Gaat het niet? Hou ze kalm! En oefen inderdaad goed stilstaan en stoppen

Good luck!

**Geplaatst**: 07-06-11 14:31

Geplaatst: 07-06-11 14:31

Hoi

Ik heb ook zo een tank... kruising haflinger/tinker. Hij gaat eer je er erg in hebt ineens sneller en sneller door het bos en lekker bokkend

. +Niet omdat hij niet wilt luisteren maar omdat hij lekker maf ff wil doen. Eerst had hij een gebroken bit. En nu heeft hij een stang en luistert. Hij is net 6 geworden dus hoop dat hij het ergste gepuber gehad heeft

We hebben een hele poos niet meer gegallopeerd door de bossen.. dat vind hij het ergste....Ik denk dat de stang niet strenger is voor hem maar wel fijner in zn mond ligt. Het hoeft niet strenger het ligt ook wat je met je handen doet. Maar het kan ook zijn dat dit bit niet fijn is voor je paard. Wij hebben het zo opgelosd maar je moet je wel bedenken dat je een jong beesje hebt

. Hou daar rekening mee en alles komt goed ( ik weet het).

groetjes

**Geplaatst**: 07-06-11 14:46

Re: Paard vandoor in het bos.

Geplaatst: 07-06-11 14:46

boris7.. paarden puberen tot ongeveer hun 11e levensjaar uiterlijk..

**Geplaatst**: 07-06-11 16:25

Geplaatst: 07-06-11 16:25

Fellor schreef:
Voorbeeld: Wanneer het paard beter wijkt voor druk kan je hem bij iedere keer dat hij wil versnellen soepel in de achterwaarts zetten tot hij weer ontspant en vanuit daar weer verder rijden. Als je zoiets consequent zou doen krijgt hij vanzelf door dat versnellen op zijn initiatief geen zin heeft.

Fellor schreef:
Met jouw instelling bereik je misschien dat je paard uit angst voor gevolgen meewerkt, maar nooit een paard dat positief initiatief biedt, expressie behoudt en lol heeft in het werk. Daarmee bereik je uiteindelijk veel meer. Ook bij grondwerk is gehoorzaamheid en respect heel belangrijk, maar dan wel met lichtheid en positiviteit.

Ik kan deze twee dingen niet zo goed bij elkaar krijgen. In het eerste stukje wordt gesteld (zoals ik het lees hoor, mogelijk lees ik verkeerd) dat het paard eigen initiatief moet afleren. In het tweede stukje wordt gesteld dat het paard aangemoedigd moet worden initiatief te bieden. Ik betwijfel of een paard kan leren welke vormen van eigen initiatief wel, en welke niet gewaardeerd worden.

Daarnaast vraag ik me nog iets af dat niet genoemd is en volgens mij wel on-topic. Het lijkt mij logischer dat een paard af en toe wat overtollige energie heeft dan af en toe specifieke pijn die tot een oncontroleerbare ren-actie leidt. Zeker een jong paard in het voorjaar. Wie weet wat er voor luchtjes in het bos hangen, er wordt massaal buitengereden dus in principe kan er om elke bocht in het bospad een heerlijke hoop of plas van een soortgenoot liggen. Ik bedoel maar dat paarden andere dingen kunnen waarnemen dan wij, en zoals ze dus soms uit het schijnbare niets opeens doodsbang kunnen zijn, kunnen ze ook vrolijk opgewonden raken van dingen die ons volledig ontgaan. Als dat nou de oorzaak van de rennerij is maakt het voor paardlief niet uit of de ruiter hem op z'n gemak kan stellen, hij is namelijk niet bang. Linksom of rechtsom zal zo'n paard toch moeten luisteren naar de ruiter. Of het dat nou doet vanwege een technisch hulpmiddel (fysiek) of omdat het dier door eindeloze herhalingen van gehoorzaamheidsoefeningen (mentaal) geprogrammeerd is om altijd te doen wat de ruiter vraagt maakt misschien - vanuit paardenwelzijn - niet zo heel veel uit. Slofteugels en scherpe bitten kúnnen verkeerd gebruikt worden en schade veroorzaken, maar volgens mij kan grondwerk óók schade veroorzaken. Ik heb liever een paard dat af en toe uit baldadigheid ongehoorzaam is dan een paard dat (mentaal) zo doorgetraind is dat het niet meer weet hoe baldadigheid voelt. Om bij de situatie van TS te blijven: TS rijdt graag veel buiten en haar moeder ook. Nu langere tijd stoppen met buitenrijden lijkt mij een slecht idee, omdat paard, ruiter én moeder dan later opnieuw moeten wennen aan buitenrijden en dat geeft toch spanning.
Als paardlief er vandoor gaat is de allereerste proriteit (veiligheid) voor zowel paard als ruiter dat het dier weer stopt. Naast fysieke hulpmiddelen wil het ook nog weleens helpen om er vanaf te springen, al vergt dat wel enige handigheid (wel leuk te oefenen in de bak trouwens, en bij voorkeur niet beginnen met oefenen in galop). In geval van opgewonden paard resulteert eraf springen vaak in een "ho, ik verlies wat" momentje en stopt paard ook. In geval van angstig paard resulteert het echter meestal in "redden wie zich redden kan, het was prettig je gekend te hebben" en dan moet je maar hopen dat paard z'n GPS het doet. Hoe het paard ook gestopt wordt, cruciaal is wat er daarna gebeurt. Paard moet namelijk kalmeren. Als een paard met technische hulpmiddelen op de rem wordt getrokken, moet die rem er daarna wel direct weer af. Hij is immers gehoorzaam. Ik denk dat als het paard na een forse rem-actie (te) kort gehouden wordt, dat alleen leidt tot frustratie en opgekropte energie bij het paard waardoor het een volgende keer eerder minder gemotiveerd zal zijn om te stoppen dan dat het gehoorzamer zal zijn. Dus rem eraf, contact eraan en rijden, stap, weer halt, pasje achterwaarts, pasje schouderbinnen, even goed bezighouden tot je voelt dat paard echt ontspant (briesje is altijd een goed teken). Als de ruiter eraf springt en het paard stopt, eerst terug opstappen en dan pas belonen. En in alle gevallen het paard alsnog de kans geven om van de overtollige energie af te komen. Als daar tijd voor is nog een flink eind door rijden, als er geen tijd is thuis nog even aan de longe pakken. En zo mogelijk de volgende dag meteen weer naar buiten.

**Geplaatst**: 07-06-11 16:29

Geplaatst: 07-06-11 16:29

Slofje schreef:
boris7.. paarden puberen tot ongeveer hun 11e levensjaar uiterlijk..

paarden puberen net zoveel als dat de ruiter het toelaat

die kunnen op hun 20ste nog "puber" zijn....... Een paard neemt dankbaar gebruik van de ruimte die je hem biedt..

**Geplaatst**: 07-06-11 18:04

Geplaatst: 07-06-11 18:04

De een zegt dat ze puberen tot hun 8ste en de andere tot hun 11de en bij weer anderen hun hele leven ...

Zo is het ook met mensen de ene is vrolijker dan de andere

. Ik denk dat een paard tot hun 5de 6de echt jong is. En nog heel veel uitproberen hun grenzen sneller zullen overschrijden. Na die leeftijd zijn ze stabieler. Proberen nog wel maar niet meer zo vaak.

En het is idd zo hoe losser je ze laat hoe meer ze uitproberen

**Geplaatst**: 08-06-11 07:29

Geplaatst: 08-06-11 07:29

Fellor schreef:
Het gaat om effectief zijn niet om afdwingen. Jij hebt het idee in je hoofd dat bij gronwerk alleen maar lief en luek wordt gedaan, maar het gaat om effectief! Daarbij is horsemanship een heeeeeeeeeeel stuk ouder dan jij, het is er al honderden jaren. Zeggen dat het een hype is is dus ook gewoon echt onwetendheid.

Met jouw instelling bereik je misschien dat je paard uit angst voor gevolgen meewerkt, maar nooit een paard dat positief initiatief biedt, expressie behoudt en lol heeft in het werk. Daarmee beriek je uiteindelijk veel meer. Ook bij grondwerk is gehoorzaamheid en repsect heel belangrijk, maar dan wel met lichtheid en positiviteit.

Ik ben het ermee eens, je hebt je er totaal neit in verdiept, dat kan je uit iedere post halen die je hebt geplaatst in dit topic en als je je te oud voelt om grondwerk te doen zou je er ook over kunnen denken om iets respectvoller en onderbouwder te posten.
Veel mensen die aan grondwerk doen bereiken dingen met hun paard waar jij in de verste verte niet bij in de buurt komt, dus als je afgaat op resultaat valt er niks op aan te merken.

Ik snap niet dat wanneer je grondwerk allemaal maar onzin vind, dat er hier maar meteen geconcludeerd wordt dat je je paard uit angst dingen laat doen, of dat je niet met respect met je paard omgaat.

Ik vind dat grondwerk-verhaal ook allemaal maar gemiep uit boekjes en DVD's. Ik ga gewoon eerlijk met mijn paard om. Op de grond en als ik erop zit. Ik ben consequent, kijk naar wat mijn paard aankan (en leuk vindt

) en stel duidelijke grenzen aan wat ik wel en niet aan gedrag accepteer.

Daar heb ik helemaal geen dure namen als grondwerk of NH voor nodig. (En al helemaal geen dure DVD's, boeken, carrotsticks of speciale touwhalsters). Voor mij is het gewoon grotendeels logisch nadenken. Ik snap wel dat mensen die nog niet hun hele leven in de paarden zitten daar misschien wat extra begeleiding uit boekjes voor nodig hebben. En als het je dan helpt om het allemaal heel mooi grondwerk te noemen is dat prima. Maar je moet er allemaal niet te moeilijk en te hoogdravend over gaan doen. En het is zeker niet de enige weg naar een gelukkig paard.

**Geplaatst**: 08-06-11 08:15

Geplaatst: 08-06-11 08:15

maura schreef:
Fellor schreef:
Voorbeeld: Wanneer het paard beter wijkt voor druk kan je hem bij iedere keer dat hij wil versnellen soepel in de achterwaarts zetten tot hij weer ontspant en vanuit daar weer verder rijden. Als je zoiets consequent zou doen krijgt hij vanzelf door dat versnellen op zijn initiatief geen zin heeft.

Fellor schreef:
Met jouw instelling bereik je misschien dat je paard uit angst voor gevolgen meewerkt, maar nooit een paard dat positief initiatief biedt, expressie behoudt en lol heeft in het werk. Daarmee bereik je uiteindelijk veel meer. Ook bij grondwerk is gehoorzaamheid en respect heel belangrijk, maar dan wel met lichtheid en positiviteit.

Ik kan deze twee dingen niet zo goed bij elkaar krijgen. In het eerste stukje wordt gesteld (zoals ik het lees hoor, mogelijk lees ik verkeerd) dat het paard eigen initiatief moet afleren. In het tweede stukje wordt gesteld dat het paard aangemoedigd moet worden initiatief te bieden. Ik betwijfel of een paard kan leren welke vormen van eigen initiatief wel, en welke niet gewaardeerd worden.

Goeie vraag. Het is moeilijk om het uitgebreid uit te leggen en het hier nog enigzins ontopic te houden, want dan moet je vanaf de basis een sceut theorie en leergedrag erbij pakken. Het komt er in het kort op neer dat er in verschillende situaties verschillend gehandeld wordt en dat het afhangt van de houding van het paard. In de situatie waar je paard wil gaan rennen zonder controle is er altijd sprake van "tegen de hulpen zijn" of spanning. In dat frame laat je geen eigen initiatief toe. In situaties waarin je paard zacht is, ontspannen en positief meedenkt lok je situaties uit waarin hij positief gedrag kan laten zien en dat beloon je. Als je echt geïnteresseerd bent in uitgebreidere uitleg kan je me een pb sturen

**Geplaatst**: 08-06-11 08:22

Geplaatst: 08-06-11 08:22

Anoeska schreef:
Fellor schreef:
Het gaat om effectief zijn niet om afdwingen. Jij hebt het idee in je hoofd dat bij gronwerk alleen maar lief en luek wordt gedaan, maar het gaat om effectief! Daarbij is horsemanship een heeeeeeeeeeel stuk ouder dan jij, het is er al honderden jaren. Zeggen dat het een hype is is dus ook gewoon echt onwetendheid.

Met jouw instelling bereik je misschien dat je paard uit angst voor gevolgen meewerkt, maar nooit een paard dat positief initiatief biedt, expressie behoudt en lol heeft in het werk. Daarmee beriek je uiteindelijk veel meer. Ook bij grondwerk is gehoorzaamheid en repsect heel belangrijk, maar dan wel met lichtheid en positiviteit.

Ik ben het ermee eens, je hebt je er totaal neit in verdiept, dat kan je uit iedere post halen die je hebt geplaatst in dit topic en als je je te oud voelt om grondwerk te doen zou je er ook over kunnen denken om iets respectvoller en onderbouwder te posten.
Veel mensen die aan grondwerk doen bereiken dingen met hun paard waar jij in de verste verte niet bij in de buurt komt, dus als je afgaat op resultaat valt er niks op aan te merken.

Ik snap niet dat wanneer je grondwerk allemaal maar onzin vind, dat er hier maar meteen geconcludeerd wordt dat je je paard uit angst dingen laat doen, of dat je niet met respect met je paard omgaat.

Ik vind dat grondwerk-verhaal ook allemaal maar gemiep uit boekjes en DVD's. Ik ga gewoon eerlijk met mijn paard om. Op de grond en als ik erop zit. Ik ben consequent, kijk naar wat mijn paard aankan (en leuk vindt ) en stel duidelijke grenzen aan wat ik wel en niet aan gedrag accepteer.

Daar heb ik helemaal geen dure namen als grondwerk of NH voor nodig. (En al helemaal geen dure DVD's, boeken, carrotsticks of speciale touwhalsters). Voor mij is het gewoon grotendeels logisch nadenken. Ik snap wel dat mensen die nog niet hun hele leven in de paarden zitten daar misschien wat extra begeleiding uit boekjes voor nodig hebben. En als het je dan helpt om het allemaal heel mooi grondwerk te noemen is dat prima. Maar je moet er allemaal niet te moeilijk en te hoogdravend over gaan doen. En het is zeker niet de enige weg naar een gelukkig paard.

Ik geloof absoluut dat eerlijk behandelde paarden die passend gehuisvest worden ook een prima leven hebben hoor

Mijn opmerking was meer gebaseerd op de opmerking: "als het niet lukt dwing je het af". Ik kreeg in combinatie met andere nogal aparte postst in dit topic nogal de indruk dat er niet gekeken wordt naar waar het in eerste instantie fout ging.

Ook ik stel zeer duidelijke grenzen, maar waarom zouden alle door jou genoemde spullen gewoon maar "duur" zijn. Die spullen zijn handiger in gebruik wanneer je op een bepaalde manier bezig bent en daarom worden ze gebruikt. Net als peesbeschermers, dekens en hoofdstellen.
Je blijven verdiepen in alle aanwezige kennis heeft niks te maken met hoogdravend en moeilijk doen. JIJ vind dat, maar dat kan je over alle takken van paardensport zeggen.

Er is niks duurs an de namen grondwerk en NH, dat is wat mensen ervan maken.

**Geplaatst**: 08-06-11 08:46

Re: Paard vandoor in het bos.

Geplaatst: 08-06-11 08:46

Ik heb niet het hele topic doorgelezen, alleen de eerste blz en reageer dan ook puur op het OT.

Hoewel ik met mijn fjorden ook van het grondwerk ben (Voest) en dat in basis zeker wat kan toevoegen, ga ik echter wel mee in het advies van een pessoabit.
Mijn merrie (die ik toch al 10 jaar heb en buiten rijd en dus door en door ken) wordt in de galop soms te enthousiast of trekt simpelweg haar eigen plan. Nek erop en gaan.
Ik rijd nu een paar jaar buiten met een pessoabitje met dubbele teugel, puur als noodrem. Hij heeft me inmiddels diverse keren de controle weer terug kunnen geven en daarmee gevaarlijke situaties kunnen voorkomen. Veiligheid staat voorop en als ze het alleen buiten flikken dan valt er op dat vlak in de bak verrekte weinig te trainen.

In de bak is ze veel simpeler te rijden en doet ze ook precies wat ze van je vraagt en rijd ik haar met een, jawel, leren bitje.

Ik krijg zelf les van iemand op basis van Centered Riding/Akasha rijkunst. In basis is staat dat gelijk voor vriendelijk paardrijden. Hoewel mijn instructrice haar paard bitloos buiten laat rijden, is ze het geheel met me eens dat ik mijn eigen paard met pessoa rijd.

Grondwerk en bakwerk is allemaal leuk en aardig, maar daarmee ga je deze situatie niet oplossen/voorkomen.

Laat je paard in het bos voorlopig wel alleen maar minimaal galopperen. 2 sprongen en weer terug, zo krijgt hij niet de kans om veel harder te gaan. Blijf je ook tijdens die sprongen zeer goed bewust van het tempo, dat moet van jou blijven.

**Geplaatst**: 08-06-11 09:59

Re: Paard vandoor in het bos.

Geplaatst: 08-06-11 09:59

Moderatoropmerking:

Ik heb een hele serie veel te persoonlijke reacties van mensen verwijderd. Als je het niet met elkaar eens bent dan kun je de discussie voeren op de bal en niet op de man. De leeftijd van iemand is niet relevant voor de discussie.
Mocht er een discussie plaats vinden over het al dan niet nut van grondwerk en hoe de definitie daar dan over is (of dat alles is wat je op de grond doet, inclusief naar de wei brengen endergelijke danwel dat het gaat over de Parelli, Voest en andere NH stromingen) dan kan dit beter plaatsvinden op het onderdeel over grondwerk op Bokt. GVL. De TS is daar op dit moment niet zo mee geholpen.

**Geplaatst**: 08-06-11 17:55

Re: Paard vandoor in het bos.

Geplaatst: 08-06-11 17:55

ik heb een deel van het topic doorgelezen, dus misschien heeft iemand anders dit al gezegd. Wat erg helpt is om zijn hoofd omhoog te trekken als hij ervandoor gaat. Het is niet vriendelijk, maar je hebt denk ik liever dat hij even veel druk in zijn mond voelt dan dat je tegen/onder een auto o.i.d terecht komt.
Grondwerk zou kunnen helpen op de lange termijn om de relatie met je paard beter te maken, maar zolang je hem nog nooit vertelt hebt dat hij dat niet mag doen terwijl je aan het rijden bent zal hij dit blijven doen.
Succes ermee!

**Geplaatst**: 12-06-11 00:42

Geplaatst: 12-06-11 00:42

is het dat ze alleen is of met andere paarden?

ik heb hier een paard staan dat vroeger ook er bijna altijd vandoor ging dat hij met 1 ander paard meerende....
paar keer alleen met hem naar het bos gegaan en nu gaat hij er gelukkig niet meer vandoor

**Geplaatst**: 12-06-11 10:43

Geplaatst: 12-06-11 10:43

Mossel schreef:
In mijn ogen behoord grondwerk toch echt wel tot de basis. Hoe wil ik m,n paard anders sturen en aanwijzingen geven als ik hem longeer? Hoe wil ik anders de leider over hun zijn?

Ja daar ben ik het mee eens idd

grondwerk is erg belangrijk, dat zie ik ook bij m'n eigen paard heel erg.

**Geplaatst**: 12-06-11 19:17

Geplaatst: 12-06-11 19:17

Ezz93 schreef:
ik heb een deel van het topic doorgelezen, dus misschien heeft iemand anders dit al gezegd. Wat erg helpt is om zijn hoofd omhoog te trekken als hij ervandoor gaat. Het is niet vriendelijk, maar je hebt denk ik liever dat hij even veel druk in zijn mond voelt dan dat je tegen/onder een auto o.i.d terecht komt.
Grondwerk zou kunnen helpen op de lange termijn om de relatie met je paard beter te maken, maar zolang je hem nog nooit vertelt hebt dat hij dat niet mag doen terwijl je aan het rijden bent zal hij dit blijven doen.
Succes ermee!

Ezz93, als een paard zijn hoofd hoog houd, komt er druk op de oogzenuwen. Hierdoor kunnen ze minder goed zien en raken ze vaak in paniek. Dit heeft dus juist een averechtse werking.

Qua pijn in de mond zal het ook best werken als je gewoon met je hele gewicht in de teugels gaat hangen, maar probeer het dan eerst zelf even uit als je een keer iets raars doet.
Paarden zijn daarin ook zelf best dom, want als ze schrikken en ervandoor gaan gooien ze vaak ook hun hoofd op, waardoor de druk op hun oogzenuw toeneemt, en ze dus minder goed zien en nog angstiger worden. Ze maken zichzelf dus eigenlijk onbewust extra bang.