
Dressuur is voor mij het gymnastiseren en sterker maken van een paard. Wanneer je dit goed en consequent doet, krijg je een paard dat recht en op vier benen loopt, de ruiter kan dragen en wat sterk en soepel genoeg is om steeds zwaarder en moeilijker oefeningen uit te voeren. Je kunt het hierbij laten en tevreden zijn met het rijden voor jezelf en je paard, maar je kunt er ook voor kiezen om dit te tonen in een wedstrijdring. Dan worden die oefeningen gekoppeld aan een niveau. Dit niveau geeft de graad van de africhting (zowel de mate van verzameling als de gecompliceerdheid van de oefeningen) aan. Wanneer je er zo klinisch naar kijkt, dan verschilt het wedstrijd rijden weinig van de eerder beschreven situatie waarin iemand puur voor zichzelf en zijn paard rijdt. Mij bekruipt vaak het gevoel dat de praktijk wel degelijk anders is en dat vaak andere belangen dan die van het paard de hoofdrol spelen. Waar ik in het bijzonder moeite mee heb is dat men soms het rijden van wedstrijden laat voorgaan op het gymnastiseren van het paard. Als ik geluiden om mij heen hoor, lijkt het soms net op niveau-rijden: het paard mag oefening X pas doen als hij niveau B, L, M, … doorlopen heeft, of de overtreffende trap: een paard kan oefening X pas doen als hij niveau Y doorlopen heeft (met voldoende winstpunten uiteraard). Dit kan nooit de bedoeling zijn van de rijkunst.
Ik vind het geen goed uitgangspunt om te stellen dat sommige paarden niet geschikt zijn voor de dressuur. Dressuur is goed voor ieder paard (zie ook mijn onderschrift), alleen zal niet ieder paard in de wedstrijdring hoog scoren als het daar verschijnt. En ook zal niet ieder paard in staat zijn om de echte Hogeschool-oefeningen uit te voeren. Maar gelukkig zijn er meer paarden dan de specifiek voor de moderne dressuursport gefokte sportpaarden. En al deze paarden hebben dezelfde lichamelijke kenmerken, een qua mogelijkheden identiek bewegingsapparaat met hier en daar rasspecifieke kenmerken in beweging en bouw. Over temperament wil ik het hier niet hebben, dat is individueel per paard, ook binnen een ras, te verschillend en vraagt dus ook om een individuele aanpak.
Ondanks dat juryleden niets anders doen dan hun best, is het naar mijn idee zo dat er teveel gedacht wordt vanuit een bepaald standaardplaatje in plaats van dat er gekeken wordt naar het specifieke paard dat in de ring verschijnt. Ik weet hier geen oplossing voor, anders dan dat je voor ieder ras een apart wedstrijdprogramma moet opstellen (wel extra inkomsten voor de KNHS), maar feit is wel dat de aparte wedstrijden voor Barokke paarden een groot succes zijn en voor bepaalde combinaties hier heel andere resultaten uitkomen dan in de reguliere wedstrijden. Toch iets om over na te denken vind ik.
Wat me ook opvalt in paardenland is dat mensen vaak niet verder kijken dan hun staldeur (om een bekende uitspraak te bezigen). Het kijken naar en proberen van andere trainingsmethoden is iets dat niet veel gebeurt. Trainingsmethoden zijn geen kookboeken: volg de aanwijzingen en de appeltaart kan niet mislukken. Ieder paard is verschillend en dus moet het trainingssysteem heel flexibel zijn en binnen zijn uitgangspunten aan te passen zijn per paard. Een systeem blind volgen is net zo verkeerd als maar wat aanrommelen zonder enig idee. Om mij heen zie ik te veel mensen werken volgens hun systeem (of een bepaalde school) en dat maar op ieder paard toepassen. Al het andere is per definitie verkeerd en anders ligt het aan het paard. Daar geloof ik niet in. De basis- of grondbeginselen / uitgangspunten mogen dan wel gelijk zijn, daarna begint de verfijning en de afstemming op het individu. Een goed trainer kan dat en zal dat ook doen.
Wanneer iemand ´anders´ met zijn paard werkt, dan is dat òf omdat hij geen idee heeft waar hij mee bezig is, òf omdat hij is bang om erop te gaan, is me ook bijgebleven uit discussies (en die mening deel ik dus niet). Overigens heb ik dat nooit begrepen; sommige mensen lijken er prat op te gaan dat hun paard lastig of moeilijk is en misschien eigenlijk best wel gevaarlijk. Alsof het spannend en stoer is om zo´n ongeleid projectiel onder je kont te hebben.
Dat dat ´anders werken´ ook overdacht en misschien ook onder goede begeleiding kan gebeuren, is iets waar niet meteen aan gedacht wordt. En vooral moet er niet gedacht worden dat dan hetzelfde resultaat gehaald kan worden als bij de professionals, want het paard is er niet geschikt voor of bezit die kwaliteiten niet.
In de grond kan ik het hier mee eens zijn, alleen: als niemand ooit iets doet omdat hetzelfde niveau niet gehaald kan worden als van die professionals, dan kan half Nederland ophouden met paardrijden en alles wat daarbij hoort.
Soms worden mensen aangesproken op het feit dat ze eens een boek uit de kast trekken en lezen over de rijkunst. Natuurlijk is paardrijden een gevoel, maar er is niets mis mee om eens na te denken of te lezen over de filosofie achter een oefening of waarom het beter is na een keertwending om de achterhand naar links juist op de rechterhand weg te rijden.
En wat te denken van de mensen die een betere didacticus zijn dan ruiter…
Zoals onlangs naar voren is gekomen is communicatie en het kunnen overbrengen van theorie èn gevoel zeer belangrijk…
(edit: wat typfoutjes en een enkele aanvulling ter verduidelijking)