Idee voor een Wiki artikel? Lees in dit artikel hoe je kunt helpen!
Menbit
Bij het mennen wordt vaak heel traditioneel nog met een menbit gemend. Het bitloze hoofdstel is wel in opkomst maar men mag er (nog) geen wedstrijden mee rijden. De geschiedenis en ontwikkeling van het menbit verschilt vrijwel niet met dat van het rijbit.
Stang
Je kunt de stang of stangtrens globaal indelen in 2 soorten.
- De liverpoolstang
- De B-stang, ook vaak postbit genoemd.
Bij alle menbitten is een kinketting gewenst, dit tegen het doorslaan in de paardenmond. De inwerking is dan meer op de kin dan in de mond en alles wat daartussen bevestigd is.
B-stang
Kenmerkend voor de B-stang is de B-vormige schaar. De B-stang, is er in diverse varianten, met pompende werking, met vaste scharen, met tongvrijheid en diverse varianten hierop. Ten onrechte wordt de B-stang ook wel het bokkebitje genoemd.
De B-stang heeft een minder scherpe inwerking dan een Liverpoolstang en wordt vaak gebruikt tijdens het beleren en/of bij paarden met een gevoelige mond of bij landaanspanningen De B-stang heeft 2 sleutelgaten die door hun ronde vorm een wat mildere inwerking hebben.
Met kinketting
Liverpoolstang
De liverpoolstang is een bit dat van oudsher voor aangespannen rijden werd gebuikt. Dankzij de 3 sleuven in de scharen kun je zelf bepalen hoe scherp je de inwerking wilt hebben. De meest voorkomende vorm is de gewone rechte stang, maar er zijn ook varianten met gebogen mondstukken. Ook zijn er tegenwoordig enkel- en dubbelgebroken liverpoolstangen te vinden.
Binnen deze 2 soorten bitscharen, kun je allerlei mondstukken vinden. Van heel zacht inwerkend tot heel hard inwerkend..
Tegenwoordig is men in de mensport bezig om het juiste bit bij het paard te zoeken. Vroeger gebruikte men gewoon de rechte stang en bij een paard wat moeilijker was deed men er een scherper inwerkend bit in.
Bij jonge paarden wilde men er wel eens zeemleer omheen naaien voor een zachtere werking. Tegenwoordig doet men er ook latex omheen wat echter niet wordt aangeraden, aangezien het heel stroef is en ontstekingen kan veroorzaken.
Liverpoolstang met schuimbeugel
Rechte liverpool
Liverpool met rechte stang en kinketting
Friese tuigstang of roosjesbit
Een ander soort stang is het Friese roosjesbit, genoemd naar de vorm van de schuimgaten.
Een roosjesbit werkt veel sterker in dan een liverpoolstang omdat er iets meer hefboom werking is (de leidsels zitten er lager aan, vergelijkbaar met het 2e gat van de Liverpool). Wel is het zo dat het roosjesbit stiller in de mond ligt; het heeft bijvoorbeeld geen pompwerking.
Een ander voordeel van een roosjesbit is dat de paarden in tweespan minder snel in elkaars hoofdstel blijven haken omdat het roosjesbit geen scharen heeft zoals de Liverpool.
Elleboogstang
Ook in verschillende uitvoeringen te verkrijgen. Door de elleboog kan het paard de leidsels minder snel pakken, waardoor hij stuurbaar blijft.
Utrechtse stang of bokkebitje
Een stang met lichte inwerking. Als de leidsels in de bovenste leidselgaten worden gegespt, niet scherper dan bij een trens. De ringen lijken op een iets vervormde 8 en een stuk kleiner dan de B van de B-stang. De Utrechtse stang wordt bij authentieke aanspanningen gebruikt.
Onderdelen van de stang
- bakstukoog
- Kinkettinghaak
- Mondstuk
- Bril met schuimgaten
- Brug
- Schaar
- Bovenste leidselgaten
- Middelste leidselgaten
- Onderste leidselgaten
Kinketting
Aan deze bitten bevindt zich altijd een kinketting. De kinketting wordt helemaal uitgedraaid vastgehaakt. De kinketting zit goed als de scharen bij licht opnemen een hoek van 45 graden maken ten opzichte van de mondspleet. Officieel wordt met een kinketting met grove schakels gereden, echter men neemt vaak een fijnere schakel omdat dat paardvriendelijker is.
Myler bit
Een soepel bewegend bit met mondstukken die je kunt aanpassen aan de paardenmond, zonder tongboog tot een hele hoge tongboog verkrijgbaar, afhankelijk van het paard. Echter door de losse inwerking is dit bit niet geschikt voor meerspannen, omdat je hierdoor een verkeerde leidseldruk krijgt.
De trens
Een trens werkt minder hard in dan een stang, waardoor deze vaak bij africhting van jonge paarden wordt toegepast. Let op bij de aanschaf van een trens dat deze een dik mondstuk heeft voor een zachtere inwerking.
De trens wordt vastgezet aan het hoofdstel door de bakstukken te bevestigen aan de bitringen.
Vierringentrens
De vierringentrens is de meest gebruikte trens bij het mennen en heeft een lichtere inwerking dan een stang. De losse ringen worden aan de bakstukken vastgemaakt en de bitstoten aan de vaste ringen.
Oude vierringentrens
Tonglepel
Om te voorkomen dat het paard met zijn tong over het bit komt zijn er diverse mogelijkheden. Een stang met een gebogen mondstuk wil soms voldoende zijn, maar gebruik maken van een tonglepel om de stang of tonglepel met kopstuk kan erg efficiënt zijn.
Foto's
Kantelbit
Speciaal gesmeede stang in pistoolvorm
Oude tuigstang
Kinkettingen
Bronnen, referenties en/of voetnoten
- Leren mennen voor het koetsiersbewijs
- M. Koenders wagenbouwer
- http://www.paardenbitten.nl/Menbittensub.html
