Sjees

Noorse Sjees

Een sjees is een tweewielige wagen die meestal wordt getrokken door één paard, maar er zijn ook uitvoeringen voor tandem en tweespan. De sjees heeft twee grote wielen met een diameter van variërend tussen de 1.22 en 1.50 m, die zijn voorzien van (over het algemeen) 14 spaken en leren banden. Het zitgedeelte bevindt zich hoog boven de as. In tegenstelling tot andere rijtuigen zit de koetsier van de sjees aan de linkerzijde en de passagier (meestal de vrouw) rechts, op de ereplaats.

Geschiedenis

Fryskesjees

Het woord Sjees komt uit het Frans. Een verbastering van het woord “chaise” wat stoel betekent. De Sjees komt uit de achttiende eeuw, tijdens het bewind van de Franse koning Louis XVI, de Rococoperiode. Rococostijl wordt gekenmerkt door veel krullen en tierlantijnen. Dit is ook terug te vinden in de Sjees. De Sjees werd in meerdere landen gebruikt, waaronder bijvoorbeeld ook Noorwegen; de Noorse Sjees.

Type Nederlandse Sjees

In Nederland kennen we drie types:

Friese Sjees
Westfriese Sjees
Drentse Sjees

Friese Sjees

Een tegenwoordig vrij zeldzaam rijtuig met veel houtsnijwerk. Ook wel Krompanelen Sjees genoemd. Iedere Sjees is uniek doordat deze handgemaakt is. De meeste Friese Sjezen zijn wit en vaak geschilderd met afbeeldingen en voorzien van ornamenten. Authentieke Friese Sjezen staan in het “Sjezenstamboek” ingeschreven. De meer dan 70 ingeschreven Sjezen zijn voorzien van een registratienummer. Traditioneel wordt een Friese Sjees voortgetrokken door één of meerdere Friese paarden. Het harnachement bestaat uit een passend hoofdstel met oogkleppen en een Friese tuigstang, borsttuig met witte touwstrengen en een schofttuig met beweeglijke draagriem met Hollandse lichtogen, rug- en staartriem en witte touwleidsels