Fokkerij, KWPN
Ingezonden door meerdere bokkers
Emmelie Scholtens en Apache. Foto door aniek1985
De hengst Apache is drager van het WFFS-gen. Dat is gebleken uit het recente testresultaat van het haarmonster van de KWPN-hengst. Op 24 mei jl. publiceerden wij de resultaten van het onderzoek dat door Van Haeringen Laboratorium werd uitgevoerd op alle actieve KWPN-rijpaardhengsten. Het KWPN besloot als een van de eerste stamboeken tot het testen van de hengsten, aangezien wij onze fokkers optimaal willen informeren t.b.v. hun hengstenkeuze en tevens veel waarde hechten aan een gezonde populatie. Het testresultaat van Apache gaf aan dat hij geen drager was van het WFFS-gen. Begin juli bleken er enkele Apache-nakomelingen drager te zijn, ook uit moeders die zelf negatief getest waren. Een drager heeft altijd één ouder die zelf drager is; daarom liet het KWPN in overleg met Ad Valk Dressage Horses BV de hengst Apache opnieuw onderzoeken op basis van een nieuw afgenomen haarmonster.
Voor de oorspronkelijke test heeft het KWPN bij het Van Haeringen Laboratorium de DNA-monsters opgevraagd die gebruikt zijn voor de afstammingscontrole van de nakomelingen van de hengsten, om zeker te weten dat het goede monster getest zou worden. Dit DNA-monster kan bestaan uit haarwortels, bloed, sperma of ander weefsel. Bij de overgrote meerderheid van de hengsten is een haarmonster voorhanden, in het geval van Apache is een bloedmonster gebruikt. In het onderzoek op het bloedmonster van Apache blijkt nu dat er bij het Van Haeringen Laboratorium een fout is gemaakt. Apache werd geclassificeerd als ‘geen drager’ terwijl de uitslag van de recent uitgevoerde tweede test (op haarmonster) aangeeft dat Apache wel drager is van het WFFS-gen.
Het onderzoek op WFFS-dragerschap is bij in totaal twee hengsten uitgevoerd op basis van een bloedmonster. In deze bloedmonsterstroom zat naast Apache nog één andere KWPN-hengst en nog een aantal andere niet-KWPN paarden. Al deze paarden zijn opnieuw getest en hierin zijn geen fouten gevonden en daarmee zijn de uitslagen overeenkomstig met wat eerder gepubliceerd is. Er is dus geen reden om te twijfelen aan de op de KWPN-website gepubliceerde uitslagen van de actieve KWPN-hengsten.
Het Warmblood Fragile Foal Syndroom is een erfelijke aandoening die geen gevolgen heeft voor de geschiktheid van het dier voor de sport. Voor zover nu bekend wordt de aandoening bepaald door één gen. Alleen als een hengst en merrie beiden drager zijn van het gen is er 25% kans op een veulen dat lijdt aan WFFS, alhoewel er een even grote kans is dat het veulen compleet vrij is van WFFS, daarnaast is er een 50% kans dat het veulen eveneens drager zal zijn. Indien alleen de merrie of hengst drager is, zal een veulen nooit aan WFFS kunnen lijden, maar bestaat er wel 50% kans op een veulen dat drager is van het WFFS-gen. Een veulen met WFFS (lijder) kan aborteren, te vroeg worden geboren en/of geboren worden met afwijkingen. De belangrijkste afwijkingen bij het pasgeboren veulen zijn: huidafwijkingen (zoals een te elastische huid die gemakkelijk scheurt, wonden die ‘zomaar’ ontstaan) en hyperextensie van gewrichten. Doorgaans zijn de veulens niet levensvatbaar. Het is raadzaam om fokmerries te testen, zodat u weet of uw merrie drager is.
Het Van Haeringen Laboratorium betreurt de fout ten zeerste. Hieronder vindt u hun reactie.
Reactie Van Haeringen Laboratorium:
Op basis van een uitslag van een nakomeling, is twijfel ontstaan over het WFFS-resultaat wat door VHL is afgegeven voor de hengst Apache. Op verzoek van het KWPN is een hertest opgestart, op basis van nieuw aangeleverd haarmateriaal. Uit de hertest van het haarmonster kwam een ander resultaat naar voren dan in eerste instantie was afgegeven door VHL. Waar in eerste instantie een bloedmonster van Apache was getest als ‘vrij’ voor de WFFS-test, is het haarmonster getest als ‘drager’. Wij betreuren dit zeer en bieden daarom volgend jaar fokkers die een veulen krijgen van Apache uit een dekking in de periode van 24 mei jl. tot aan vandaag, 26 juli 2018, een gratis WFFS-test voor hun veulen.
Uit een interne analyse is gebleken dat bij de extractie van het bloedmonster op basis waarvan de initiële uitslag is verstrekt, een menselijke fout is gemaakt bij het inzetten van de DNA-extractie. Direct na het constateren van deze fout zijn alle monsters uit de testbatch hertest. Alle overige resultaten waren in overeenstemming met de eerder afgegeven resultaten. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de fout zich enkel beperkt heeft tot de uitslag van Apache. Daarnaast zijn de overige testbatches onafhankelijk van elkaar gecontroleerd op afwijkingen. Tijdens deze controle is geconstateerd dat de positieve en negatieve reactiecontroles geen afwijkingen vertoonden. Hiermee is vast te stellen dat het technisch gezien niet aannemelijk is dat er andere testfouten zijn gemaakt.
De procedures van het VHL voorzien erin dat alle monsters die worden getest, worden ingezet door een opgeleide laborant, die wordt gecontroleerd door een tweede, onafhankelijke laborant. Helaas heeft het VHL moeten constateren dat ondanks deze strikte procedure een fout is gemaakt bij het inzetten van het monster van Apache. Op basis van het afwijkende testresultaat zijn aanvullende maatregelen genomen om monsterverwisselingen in de toekomst te voorkomen. VHL streeft er naar om een zo hoog mogelijke kwaliteit van dienstverlening aan haar klanten te leveren. Dit waarborgt de organisatie onder andere door een managementsysteem te onderhouden wat is gecertificeerd volgens de ISO:9001-norm. Daarnaast voert de organisatie een gedeelte van haar testen uit onder ISO:17025-accreditatie. Deze case beschouwen wij dan ook als een incident.
Er gaat zoveel geld mee gemoeid. 
