Zadels in Kyrgyzstan stijl

Moderators: C_arola, Coby, Nicole288, Dyonne

Antwoord op onderwerpPlaats een reactie
 
 
troi
Berichten: 17000
Geregistreerd: 12-09-08
Woonplaats: Boven Zwolle

Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 26-09-17 20:09

Als onderdeel van onze trektocht door Kirgizië ( [BRT] [VOLG]Trektocht in Kyrgystan / Kyrgizie !) hadden we (ik en paulineh) de mazzel dat we bij een meester zadelmaker in Karakol ( stad in oost-Kirgizië) mochten kijken. Daar hebben we geleerd over de traditionele Kirgisische zadelmakers kunst op de manier van de nomaden.

Alles begint met de boom, deze wordt gesneden uit 1 stuk hout. Heel belangrijk, want een boom van gelijmde of gespijkerde blokken hout (of ander materiaal) was niet stevig volgens de zadelmaker en hij bouwt alleen zadels die een leven lang meegaan.

Afbeelding
(Het lijntje is een markering)

Afbeelding

Die wordt rondom bekleed met leer en vervolgens mooi afgewerkt. En dan is de boom klaar voor gebruik.

Afbeelding

Natuurlijk gaat het niet zo op het paard. Dit type zadel wordt niet gebruikt met schabrak of pad eronder als schokdemping maar icm een aantal losse lagen vilt. In totaal een cm of 5 dik.

Afbeelding

Zitten direct op hout met 1 laagje leer is niet fijn voor je achterwerk. Daarom gaat over het zadel een los kussentje en daar overheen weer 1 of 2 losse singels. Deze zitten dus niet vast aan de boom.

Afbeelding
Hier kussen terug geslagen zodat je de boom goed kan zien. Overigens is dit een ander type boom, deze is met metaal maar het principe van losse boom icm vilt eronder en kussen en singels erop is hetzelfde.

Wat vind ik wel bijzonder vind is dat alle zadel bomen hetzelfde formaat hebben, flink groot, en dat die vervolgens op maat van het paard wordt gemaakt door lagen vilt op de binnenkant aan te brengen tot het precies past.

Afbeelding

En dan heb je een zadel constructie die muurvast ligt, waar je 15-20kilo bepakking aan vast kan maken en waarmee je urenlang door de bergen kan rijden!

Afbeelding


rocymax

Berichten: 6484
Geregistreerd: 04-08-10
Woonplaats: Botarell, Spanje

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-09-17 20:13

Leuk om dit zo te lezen. :) Wat ik me dan afvraag, is het comfi om met zon zadel te rijden of valt dat tegen? Het lijkt me zo hard.

Monique1963

Berichten: 8625
Geregistreerd: 14-03-17
Woonplaats: Frankrijk, Gers

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-09-17 20:16

gaaf dat je dit deelt. Mooi in al zijn eenvoud. Ik ga je andere topic ook even lezen.

Klik: Boek over Callas en haar drama
[PP] [VOLG] Het tij keren, kan dat? Doorzetten of verkopen? Dé vraag na de val.
Klik: Wekelijks vlog over Frankrijk, Callas, Prisca en 'de kudde'
Je beseft pas wat je had, als het er niet meer is.

Azmay

Berichten: 17990
Geregistreerd: 01-01-09
Woonplaats: Geldrop

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-09-17 20:17

Heel interessant :j

josien_m_
Berichten: 2400
Geregistreerd: 23-11-09
Woonplaats: Haule

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-09-17 20:18

Interessant om te zien!
Weer heel anders dan een syrisch zadel wat wij destijds op onze tocht hebben gekocht en mee gereden.

Anoniem

Link naar dit bericht Geplaatst: 26-09-17 20:19

Mooi om te zien! Ik had de zadels al in je vorige topic bekeken en het is erg leuk om nu alle laagjes nog eens van dichtbij te zien.
Wat ik erg interessant vind is het idee van een te ruime boom nemen die je vervolgens helemaal passend maakt met laagjes vilt eronder. Balance Saddles is een Engels merk dat hetzelfde principe volgt; een te ruime houten boom en de ruimte tussen het zadel en de boom opvullen met dikke lagen pads. Hun argument is dat als je een (te) ruime boom neemt, het paard meer ruimte heeft om zijn schouderbladen naar achteren te bewegen tegen de voorboom/eronderdoor, omdat hij daar dan alleen maar pads tegenkomt, de echte houten boom 'zweeft' daarboven. Heel leuk om te zien dat dit type zadel hetzelfde systeem volgt. De makers van de Balance Saddle beroepen zich trouwens op een oude militaire praktijk om bij zadels met een te ruime boom een opgevouwen wollen deken onder de voorkant van het zadel te leggen.
Interessant dat dat idee regelmatig weer opduikt. :j

troi
Berichten: 17000
Geregistreerd: 12-09-08
Woonplaats: Boven Zwolle

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 27-09-17 06:16

rocymax schreef:
Leuk om dit zo te lezen. :) Wat ik me dan afvraag, is het comfi om met zon zadel te rijden of valt dat tegen? Het lijkt me zo hard.


Zeker niet hard, er lag een fijn kussen. Je kunt hem min of meer zo zacht maken als je zelf wilt.

@xuzutu zeker interessant! Als het op zulke verschillende delen van de aardbol ontstaat dan zal het wel een goed idee zijn denk ik :)

Cambiar

Berichten: 3825
Geregistreerd: 08-05-09

Link naar dit bericht Geplaatst: 29-09-17 13:59

Oh waauw, super om te zien!!!

Toevallig zag ik op rommelmarkt in de Ardennen een oud berberzadel die dienst deed als museumstuk en je ziet zelfde opbouw van zadel.
Mij viel al op dat de boom vooraan kort en breed is en schuin achteruit loopt met ruimte voor beweging schouder en spieren.... Die nomade volkeren hebben (toen al) meer kaas gegeten van good horse equipment, want ze moeten er ook van overleven....
Hier ter vergelijk, het berberzadel:
[HAR] Voor de liefhebbers van niet-Engelse zadels

troi
Berichten: 17000
Geregistreerd: 12-09-08
Woonplaats: Boven Zwolle

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 08-10-17 08:01

@cambiar: gaaf dat berber zadel!

Gwenvd

Berichten: 1728
Geregistreerd: 20-07-15
Woonplaats: In t westen

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 08-10-17 08:11

Wow wat gaaf! Kan hier veel meer van genieten dan al die bling bling bij ons.

Had je t idee dat t ook echt goed lag op de paarden?

Strooigoed

rina

Berichten: 10147
Geregistreerd: 23-03-02
Woonplaats: Drenthe

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 08-10-17 09:29

Interessant Troi.

Te koop: Air One Inhalator. Voor meer info PB.

JoSav

Berichten: 4681
Geregistreerd: 08-02-05
Woonplaats: Verweggistan

Link naar dit bericht Geplaatst: 08-10-17 15:11

Mooi verslag en duidelijk verloop van de ruwe boom naar een compleet zadel.
Wat vooral bewonderenswaardig is, en veelzeggend wat betreft de kwaliteit van dit ontwerp: dit type wordt zo al eeuwenlang gemaakt in Centraal-Azië. Enkele antieke en huidige voorbeelden, soms met de mooiste versieringen:

Zoals deze in het museum in Bukhara, Oezbekistan.
Of deze
Klassiek Turkoman zadel met zwanenkop en huid/leer over de houten boom
Daarnaast werden ze dan vaak beschilderd.
Hier een iets ander type met wederom rawhide en klassieke Turkmeense kussens.

Bij veel volken wordt dat in combinatie of alleen een laag vilt gebruikt. Dat verschilt. De Turkmenen stonden bijv. bekend om hun prachtige zadeldekjes.
Met of zonder dubbel gevouwen deel vilt voor, komt ook voor.
Zie bijv. dit buzkashi paard in Afghanistan.
En ook daarin zijn er variaties.

Ja, een topic als deze mag van mij ook wel eens in uitgelicht, maar wie ben ik. :D

Nur Teke
Muzanna, Manari Nur & Muniya Nur
GoFundMe: om ons wereldje te vergroten…

Sas_Mon

Berichten: 1637
Geregistreerd: 06-04-07
Woonplaats: Ede

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 08-10-17 20:33

hoe zitten de stijgbeugels bevestigd aan dit type boom?

lessen in bewustzijn, Rebalancingsessies en hulp met paarden icm centered riding.
http://www.mensenbewustzijn.nl

troi
Berichten: 17000
Geregistreerd: 12-09-08
Woonplaats: Boven Zwolle

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 09-10-17 10:19

Sas_Mon schreef:
hoe zitten de stijgbeugels bevestigd aan dit type boom?


Weet ik niet zeker, wel aan de boom vast, dus niet erover heen zoals de singel.

Cambiar

Berichten: 3825
Geregistreerd: 08-05-09

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 09-10-17 10:26

Oh waw JoSav....smullen van die linkjes....

JoSav

Berichten: 4681
Geregistreerd: 08-02-05
Woonplaats: Verweggistan

Link naar dit bericht Geplaatst: 10-10-17 15:00

Bijzonder he?

Even snel tussen de bedrijven door met het risico op fouten en onvolledigheden... :o
Centraal-Aziatische zadels en tuig werden over het algemeen vaak versierd, ook om de status van de eigenaar te laten zien. Vaak met edelmetaal, mn. zilver maar bijv. ook goud en bladgoud, en halfedelsteen zoals turkoois en carneool.
Net als bijv. de Turkmenen gaven ook Kirgiezen vaak giften aan hun paarden (evenals aan hun vrouw) van zilveren en gouden met halfedelsteen versierde juwelen en, in geval van de paarden, tuig. Onder Kirgiezen staat de terdik en het maken ervan ook hoog in aanzien. Een terdik (terlik) is een (vaak versierd) zadeldek. Zo heb je het shirdak of terdik, een zadeldek tevens zweetdek(en) en de dikek, een regulier dek. De terdik is vaak enorm mooi versierd.

Ik kan desgewenst wel wat meer vertellen over Kirgiezisch tuig. Geen protest? Fijn, dan praat/schrijf ik door. :Y)
Een grote deken wordt gebruikt voor over het paard en op of onder het zadel. Tegen zweten in de hitte en grote hoogte en tegen te sterk afkoelen. Daarmee werd het paard ook wat afgeschermd tegen kou en kille wind, en in gevechtssituaties.
Dat type dekens bedekt de paarden van de schouder of hals tot staartaanzet. Goed vilt/tapijt hield een pijl bijv. ook wat tegen.
In de winter waren dekens vrijwel uitsluitend van vilt, in de zomer ook andere materialen.

Het bovenste deel, grotendeels onder het zadel verborgen, heet tokum, de zijdes werden versierd met tebenki of teminoor, en soms met amuletten of hangers. Randen werden vaak geborduurd met verschillende motieven, zoals een veel terugkerende rozetvorm met gehoornde versiersels, zgn kochkor muyuz, schapenhoorn.
Een zadeldek veelal voor over het zadel, zgn kopchuk, was van satijn, doorgaans zwart van kleur, vaak met versiersels langs de randen. Ook het borststuk, zgn kömöldürük, was vaak versierd met borduursels. Soms het staartstuk ook.
Een zweetdekje, dat fungeert als een pad, is van vilt. Dat wordt als een onderlaag voor het zadel gebruikt. Soms worden meerdere stukken vilt gebruikt om het zadel goed op de rug te laten aansluiten. 
Het is in feite het belangrijkste stuk, dat ook met zorg en vaak wordt gecontroleerd en goed moet kunnen drogen om rugpijn en kwetsuren bij het paard als gevolg van zadel/rijden te voorkomen.
De terdik is veelal zwart aan de buitenzijde en grijs aan de binnenzijde. De buitenzijde wordt vaak met zilver e.d. versierd evenals gekleurde borduursels. Naast schapenhoorn zijn geliefde motieven vleugels, vogels en aanverwante. Hangt ook af van de weelde van de eigenaar; er zijn genoeg dekjes zonder versiering.
De terdik is zo belangrijk dat het niet goed houden en plaatsen etc. van een terdik wordt gekoppeld aan het ontstaan van allerlei rugproblemen en ziektes bij het paard (yara).
Het vilt wordt op de rug en onder het zadel op een speciale manier geplaatst en gevouwen, zodat de ruggengraat mooi vrij ligt, en de "wind" eronder blijft en de zijpanelen, kaptagga, de rug niet kunnen raken cq. bezeren.

De dekens en dekjes e.d. met versiering zijn een middel om de status van de eigenaar en de waarde van het paard te benadrukken. Soms is zo'n versierde deken meer waard dan de complete garderobe van de ruiter.

In Kirgizië is een goed zadel erg belangrijk en een flinke investering, want een zadel is soms duurder dan een paard (soms zelfs equivalent van twee paarden). Ik heb me laten vertellen en ook weleens ergens gelezen dat er zelfs een gezegde is dat elke Kirgies een zadel hoort te hebben, want een paard kan ie altijd lenen van zijn buurman, maar een zadel alleen tegen diens wil.
Er zijn zelfs nomaden die al drie of vier generaties hetzelfde zadel gebruiken. Flinke investering, maar wel een die zeker een jaar of 100 meegaat.

Het zadel blijft op zijn plek met een, doorgaans leren, singel voorzien van een grote ring.
De houten boom/basis van het zadel wordt, net als bij bijv. de Turkmenen, met leer bekleedt. Het wordt genageld in een curve in de vorm van een schapenhoorn. Jawel, bespeurt men al een patroon? :D

Het zadel ("eer") is gemaakt van boomsoorten zoals wilg, populier, beuk of eik. De basis is een ronde boom, somdomo, die ruwweg in vorm wordt gesneden met een puntig gereedschap. De vorm wordt verder gedefinieerd met een mes. De voorkeur gaat uit naar een zadel uit een stuk, maar er zijn ook zadels uit meerdere delen. Een gesneden zadel wordt oymo eer genoemd. Dat is ook onderhevig aan een secuur droogproces.
Meestal gaat het dan om wilgenhout.
Een zadel wordt soms met mooie uitsnijdingen en versieringen verfraaid, vaak uit zilver of koper met gravering e.d. Maar zo zijn er naast de oymo eer ook andere type zadels, incl. een "bouw" zadel.
De stijgbeugels, van ijzer of koper, worden met een ring (met leer aan de beugels) aan de zijpanelen bevestigd.
Een ander vast onderdeel van het tuig is de tushamish, of kluister, aangezien er geen hekken zijn in Kyrgizië en de paarden toch moeten kunnen grazen tijdens trektochten.

Voor verdere achtergrond en context, of meer waarschijnlijk voor de plaatjes, zie deze link.

Ze rijden vrijwel uitsluitend hengsten en ruinen. Ruinen rust bij sommige volken een taboe op. Merries worden over het algemeen te waardevol gevonden om te worden gereden. Voor context, de gemiddelde marktwaarde voor een paard in Kirgizië ligt rond de 1000 euro, maar er zijn er uiteraard ook die heel wat duurder zijn dan dat. Vooral de renpaarden, vaak Engels Volbloeden, Akhal-Tekes en kruisingen daarmee, zijn vele malen duurder. Naast de kruisingen en reguliere bergpaarden (viouchnye) is er dan nog de Argamak Kyrgyz, een waardevol type bergpaard dat historisch gezien, evenals de Argamak Turkoman, geprezen werd in heel Centraal-Azië, Rusland en andere buurlanden. Verdere context is dan misschien handig: de Turkmenen eten geen paardenvlees. Zij hadden de Alaman at, ook wel Argamak genoemd (oorlogspaarden, ook gebruikt voor bijv. de jacht) en Toi at (renpaarden, ook gebruikt voor parades). Met enige variatie daarin tussen woestijn/steppe type en bergtype.
De Kirgiezen verdeelden hun paarden grofweg in drie types: de paarden voor melk- en vleesproductie, de oorlogspaarden (argamaks) en de renpaarden. Af en toe werden Turkmeense paarden in die laatste twee types ingekruist. Over het algemeen was de Kirgiezische argamak kleiner dan de Turkmeense (die laatste doorgaans rond of groter dan 1.60).
Het Kirgiezische paard (net als in het Turkmeens "at") is onderhevig aan een ingewikkeld gesteggel over wat nu exact het Kirgizische paard is en wat het oorspronkelijke Kirgizische paard - waren dat kleine bergpaarden of meer richting de zogeheten Argamak? Dat ligt ingewikkeld. Dan is het zadel wat dat betreft zo door de jaren heen heel wat uniformer en onveranderlijker gebleken. :D

En ja, het paard speelt in de bergen nog altijd een centrale rol. Het is nog altijd, logistiek en praktisch, het beste vervoermiddel. Het zadel is daarom erg belangrijk.

Nur Teke
Muzanna, Manari Nur & Muniya Nur
GoFundMe: om ons wereldje te vergroten…


JoSav

Berichten: 4681
Geregistreerd: 08-02-05
Woonplaats: Verweggistan

Link naar dit bericht Geplaatst: 16-10-17 15:09

Ik geloof dat ik iedereen heb afgeschrikt met mijn epistel. :')
Met name de eerste video, specifiek bij een zadelmaker gefilmd, zal veel helderheid geven voor wie nog met vragen zat:

Je hoeft geen Kirgizisch te kunnen verstaan om het aardig te kunnen volgen, want het is heel helder in beeld gebracht. Je ziet verschillende type zadels voorbijkomen.


Traditioneel vilten.


Terdik maken.

Nu hou ik even heel snel op het topic van TS te kapen. :o

Nur Teke
Muzanna, Manari Nur & Muniya Nur
GoFundMe: om ons wereldje te vergroten…

Cambiar

Berichten: 3825
Geregistreerd: 08-05-09

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 16-10-17 23:57

Die filmpjes....zo schitterend! Heel erg interessant!
Wat ik me afvraag, hebben die paardjes daar dan nooit geen drukplekken?

senna21

Berichten: 11814
Geregistreerd: 17-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst: 17-10-17 00:37

Dankjewel voor de informatie en films. Echt boeiend.
Soms denk ik dat ik zadelmaker had willen worden, maar daarvoor ben ik te onhandig en ongeduldig. Misschien in een vorig of volgend leven :+
Paard op het eerste filmpje heeft zo te zien een drukplek/wond op de schoft (of het is vuil)

Books, minds and umbrella's only work when they are open.

Meile
Berichten: 837
Geregistreerd: 20-02-12
Woonplaats: Almere

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 17-10-17 01:29

Super tof om dit te zien ts en JoSav bedankt voor de heldere uitleg!

Zuchini

Berichten: 929
Geregistreerd: 06-05-17
Woonplaats: Punta cana, dominican republic

Re: Zadels in Kyrgyzstan stijl

Link naar dit bericht Geplaatst: 17-10-17 02:42

Wat een interessant topic TS, en josav jij hebt wel zo'n enorme kennis! Leerzaam dit, bedankt!

troi
Berichten: 17000
Geregistreerd: 12-09-08
Woonplaats: Boven Zwolle

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 17-10-17 06:52

Aardig wat paarden hadden drukplekken zelfs. Toen ik de fokker erna vroeg gaf hij aan dat hij helaas veel russische bomen gebruikte, die zijn goedkoper, en dat die daar verantwoordelijk voor zijn. Hij was druk bezig om meer kyrgyz bomen te kopen maar dat was veel duurder en duurde even.

Josav:vooral berichten plaatsen hoor. Vind ik alleen maar leuk!

Cambiar

Berichten: 3825
Geregistreerd: 08-05-09

Link naar dit bericht Geplaatst: 20-10-17 13:44

Interessant, Troi, jammer van die Russische bomen.
Zo super dat de handgemaakte bomen geen drukplekken geven. Zeer leerrijk.
Moet toch zijn dat zulke starre bomen toch zo slecht niet zijn....
Ikzelf volg les zadel maken voor trektochten en ik stel me veel vragen bij hetgeen de laatste tijd bijgekomen is aan flexibele/boomloze zadels.
Antwoord vind ik in dit topic, dat starre, goede handgemaakte bomen niet schadelijk zijn voor de rug, en wellicht al die flexi-boomloze zadels op lange termijn wel als die ingezet worden voor tochten met bagage (maar omdat de gevolgen niet meteen merkbaar zijn worden deze boomloze zadels voor het ogenblik bejubeld omdat het zo'n goedkope oplossing is...). Bedankt voor dit verhelderende topic!

JoSav

Berichten: 4681
Geregistreerd: 08-02-05
Woonplaats: Verweggistan

Link naar dit bericht Geplaatst: 21-10-17 20:23

Klopt, er zijn veel mindere kwaliteit zadels in omloop en die geven meer problemen. Ook hangt het af van de kunde waarmee de ruiter het vilt plaatst en goed houdt, want hetzelfde zadel wordt op verschillende paarden gebruikt en hoewel ze in bepaalde gebieden vrij uniform zijn is elk paard toch anders. Drukplekken zie je dus helaas wel degelijk, maar dat verschilt dus.
Boomzadels zijn daar al heel lang de norm, evenals lange afstanden afleggen te paard over moeilijk terrein. En niet zonder reden. Zelfs de Scythen gebruikten een soort boom om het gewicht van de ruiter van de ruggengraat te houden, en dat was vóór de introductie van de stijgbeugel.

Nur Teke
Muzanna, Manari Nur & Muniya Nur
GoFundMe: om ons wereldje te vergroten…


Antwoord op onderwerpPlaats een reactie

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 56 bezoekers