Overige
Foto door Faniek
Deze week is het 'Brain Awareness Week', waarin men stilstaat bij de hersenen, hersenletsels en hersenonderzoek. De hersenen, ook wel encephalon of brein genoemd, vormen het deel van het centrale zenuwstelsel dat binnen de beschermende schedel ligt. In deze grijze massa van zo'n 1330 gram worden allerlei vitale lichaamsfuncties, zoals ademhaling en hartslagfrequentie, gereguleerd. Ook enkele belangrijke mentale processen zoals denken en voelen vinden hier plaats. Daarnaast coördineren de hersenen de besturing van de motoriek van het lichaam, bijvoorbeeld het bewegen van armen en benen. Deze cognitieve functies zijn van levensbelang om in het dagelijks leven onze eigen regie te kunnen voeren en te weten wat er allemaal om ons heen gebeurt. Dankzij deze hersenfuncties kunnen we informatie verwerken en leren van onze ervaringen. Het helpt ons bij dingen als onthouden, plannen, redeneren en beslissen.
Vrijwel iedereen krijgt ooit te maken met een hersenaandoening, ofwel rechtstreeks ofwel in de persoonlijke omgeving. Wanneer de hersenen uitvallen, bijvoorbeeld door een ongeluk of een hersenbloeding, zijn de gevolgen vaak niet te overzien. In deze gevallen spreekt men van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). Hier wordt een onderscheid gemaakt tussen een traumatisch hersenletsel en een niet-traumatisch hersenletsel. Een traumatisch hersenletsel is het gevolg van een oorzaak die buiten het lichaam ligt, bijvoorbeeld een val, auto-ongeval of een harde klap op het hoofd. Vaak is de diagnose een hersenschudding of hersenkneuzing, maar in sommige gevallen is er meer aan de hand.
Ook in de paardensport gebeuren regelmatig ongelukken door valpartijen van of met het paard. In veel gevallen komt de ruiter er vanaf met geen of slechts een tijdelijk letsel, maar in ernstige gevallen is er sprake van blijvende schade. Amerikaanse onderzoekers stelden recent vast dat de paardensport het grootste risico geeft op traumatisch hersenletsel. Om tot deze conclusie te komen, onderzochten zij tussen 2003 en 2012 maar liefst 4788 gevallen van sportgerelateerd traumatisch hersenletsels bij volwassenen. Paardensport bleek in 45.2% van de gevallen aan de basis van het letsel te liggen. Ook in Canada voerden wetenschappers een soortgelijk onderzoek uit. Ivona Berger en haar team verzamelden over een tijdsspanne van 25 jaar gegevens met betrekking tot hersenletsels bij jongeren die veroorzaakt werden door sport. Van de 1060 onderzochte gevallen liepen 13.3% van de onderzochte jongeren deze hersenletsels op tijdens het beoefenen van paardensport. De meeste gevallen van hersenletsels veroorzaakt door de paardensport deden zich voor in de categorie 15 tot 19 jaar, op de voet gevolgd door kinderen jonger dan 4 jaar. Toch blijft vallen de voornaamste oorzaak van hersenschade: ruim 17,9% van de patiënten die vielen, werd door de huisarts naar het ziekenhuis verwezen.
Het overkwam ook Laura, die haar verhaal vertelt op LindaNieuws.nl. Zij viel tijdens een buitenrit van haar paard en droeg geen cap. Door de val zijn haar hersenen permanent beschadigd. "Bijna zes jaar geleden maakte ik met mijn moeder een rit met onze twee paarden. We hadden maar één helm, en na wat gekibbel zette zij hem op. Maar toen er een trekker op de weg verscheen, raakte mijn paard in paniek en ging in volle galop. Het laatste dat ik me van dat moment herinner, is het geluid van zijn hoeven. Daarna werd alles zwart. Ik viel van mijn paard, maar ik kan me niet herinneren hoe dat gebeurd is. Pas een week later werd ik wakker in het ziekenhuis. Toen bleek dat ik al die tijd in een coma had gelegen. Na het ongeluk werd ik met spoed geopereerd. Mijn hersenen begonnen te zwellen, dus hebben ze mijn schedel opengemaakt en er een stuk uitgehaald. Zo kregen mijn hersenen ruimte. Mijn huid ging er wel weer overheen, maar daaronder voelde het als drilpudding. Ik moest zeven weken met een gipsen helm rondlopen", vertelt Laura, die ook een blog schreef over haar ervaring.
"Mijn rechterhersenhelft is blijvend beschadigd. Daardoor heb ik problemen met mijn concentratie, mijn geheugen en dingen begrijpen. Dat kunnen mensen zich nog voorstellen. Lastiger uit te leggen is het wegvallen van sommige sociale vaardigheden. Een verrassing kan ik niet aan en als mensen een grap maken met een uitgestreken gezicht begrijp ik het meestal niet. Dan zijn er nog de lichamelijke klachten: hoofdpijn, een zwakke rug, slecht slapen, minder energie. Toen het ongeluk gebeurde, was ik vijftien en zat ik op school. Ik heb geprobeerd om fulltime te werken, maar ben ingestort. Inmiddels ben ik afgestudeerd als dierenartsassistente, maar dat werk bleek te stressvol. Ik vergat te veel. Op dit moment werk ik twintig uur per week bij de Etos en houd ik een lifestyleblog bij. Mijn geest moet toegeven aan mijn lichaam. Dat is het moeilijkste te accepteren. Dat ene moment heeft mijn hele leven veranderd. Hopelijk zien mensen door mijn verhaal in hoe belangrijk je hersenen voor je zijn. Ga er op een verantwoorde manier mee om."
Uit het eerder genoemde Amerikaanse onderzoek bleek dat slechts 25% van de slachtoffers die een hersenletsel opliepen in de paardensport een cap droegen, ondanks het feit dat algemeen bekend is dat een cap de kans op traumatisch hersenletsel met 40 à 50% verkleint. Een ander gevaar is het onderschatten van sportgerelateerde verwondingen, met als gevolg dat de werkelijke incidentie van traumatische hersenletsels hoger zou liggen dan bekend is. Ongeveer 70 tot 90% van alle gevallen worden gediagnosticeerd als relatief mild; de patiënt wordt naar huis gestuurd met de diagnose van hersenschudding. "Maar opkomend onderzoek suggereert dat zelfs relatief milde letsels - vooral wanneer deze vaker voorkomen - niet zonder cognitieve of neuropsychiatrische gevolgen zijn. Zo kunnen deze letsels bijdragen aan de ontwikkeling van neurodegeneratie, beter bekend als chronische traumatische encefalopathie (CTE)", aldus de onderzoekers. De wetenschappers zijn dan ook van mening dat men het gebruik van een veiligheidshelm moet stimuleren en dat men mensen moet wijzen op de gevaren van traumatische hersenletsels.
Gerelateerd bericht:
[VN] Risico op hersenletsel het grootst in paardensport