Wat leuk om te horen, Retjethorse! AT zijn lief voor mensen en hechten zich heel erg aan hun mensen. Consequent zijn is heel belangrijk als je een jong paard wilt opvoeden, en al helemaal bij een intelligent paard als de AT. Consequent zijn is in theorie heel simpel: nee is altijd nee en nooit misschien, ook niet als je moe bent, of ziek bent, of anders te laat komt op die afspraak. Ook als dat betekent dat je drie keer opnieuw door die doorgang moet omdat paardlief niet rustig naast/achter je blijft. Zo'n jonkie moet het ook leren, en een ouder paard moet soms even worden herinnerd dat dit idd nog steeds de bedoeling is.
Ho is altijd ho, wachten is altijd wachten en terug is altijd terug. Ik kan, nog altijd tot grote verbazing van stalgenoten, mijn paard laten wachten zonder haar vast te zetten. Ook als er gevoerd wordt en de boer steeds langsloopt met een berg hooi en zij maar telkens niet aan de beurt is. Ik kan dan ook even uit zicht naar de zadelkamer.
Ik kan haar op een los terrein, zonder touw, longeren zonder dat ze aan de wandel gaat of naar de hoeken loopt oid. Longeren is longeren en dat betekent om mij heen lopen. Dat was gisteren zo, dat is vandaag zo en dat is morgen zo. En denkt zij vandaag och, ik heb niet zo'n zin ik loop nu deze kant op, dan zal ik dat corrigeren want longeren is nog steeds longeren en niet ineens een ander spelletje geworden.
Dat heeft ze natuurlijk moeten leren. Het is een enorm slim dier, maar ze is echt niet met alle knopjes erop zo geboren.
Wat niet mag, mag niet. Nu niet, nooit niet. Punt. Geen discussie. Oh, je wilt erover discussiëren? Dan ga ik je nu uitleggen dat daar niet over valt te discussiëren en ik blijf je vragen wat ik je al vroeg en waarover je wilde discussiëren.
Och jee, je wilde toch niet over die hindernis? Dan mag je er nu drie keer over voor we overgaan op het volgende, dat je liever wilde doen.
Ach, je wilde toch liever in galop? Nadat ik je al drie keer heb teruggevraagd in draf? Prima, ga jij maar in galop. Maar wel zolang ik zeg. En op dat moment is het belangrijk eerlijk te zijn en naar de lichaamstaal van je paard te kijken: als jij in je hoofd hebt op zo'n moment dat een correctie in de vorm van 2 minuten galopperen voldoende is en het paard na die 2 minuten al heel braaf tekenen van acceptatie vertoont, mag ie eindelijk weer in draf (wat oorspronkelijk de bedoeling was) maar zoekt ie dan meteen weer de grenzen op door weer aan te galopperen mag ie vijf minuten flink doorjakkeren voor ie weer mag doen wat oorspronkelijk de bedoeling was.
Zo ook als je paard netjes naast je moet lopen. Loopt ie je voorbij? Dan mag ie lekker in zijn achteruit. Weer? Dan mag je wat langer in de achteruit. Vervelend hè? Maar zo leren ze wel dat de weg van de minste weerstand braaf doen is, zonder geweld, zonder geduld te verliezen, zonder meer stemverheffing dan een "eh!"
Als toevoeging: bijten is onder geen beding toegestaan. Mijn paard heeft als jonkie 1 keer naar me gebeten, maar ik was haar voor en toen heeft ze een harde correctie gehad met een heel luide, kwade "eh!" terwijl ze verder altijd zachte correcties kreeg en ombuigen van gedrag. Het was direct duidelijk dat het voor mij menens was en toen bedacht ze zich dan ook snel. Dat heeft ze toen enorm goed in haar ogen geknoopt, want geweld is tweerichtingsverkeer en onder geen beding te accepteren. In haar geval was het toen frustratie door pijn, dus ik begreep het wel, maar accepteren deed ik het absoluut niet en dat was voor haar direct duidelijk. Ze heeft later door een ongeluk veel meer pijn gehad dan de groeipijnen die ze toen had, maar heeft dat nooit meer op mij afgereageerd. Dat kwam niet eens in haar op. Met recht het liefste paard van de wereld, die je een wortelstukje met gestrekte vingers kunt geven; nooit zal ze je bijten.
Het nadeel van een pensionstal is dat de staleigenaar ook nog 20 of 30 of 100 andere paarden heeft te hanteren en ook nog moet hooien en hekken nalopen en waterbakken vullen en mesten en de bak slepen, enz enz. Of dat de ene dag deze persoon de paarden buitenzet en de andere dag weer een ander, of dat die stalgenoot zich ermee bemoeit, enz. Kunnen die omgaan met zo'n extreem gevoelig paard? En dat is het gevaar van een jonge AT op een pensionstal.
Want geduld verliezen is niet aan te raden. Want boos worden is heel gevaarlijk en alleen gepast bij hoge uitzondering. Want slaan is uit den boze. Daar maak je ze namelijk heel, heel erg boos mee. Ik heb mijn paard alleen eens bij extreme uitzondering een tikje (tikje, ja! tikje) gegeven en ze schrok daar zo enorm van. Totaal perplex, compleet in shock. Dan zei ik: ik zei toch: luisteren. En dan vroeg ik weer wat ik vroeg, op heel zachte manier en dan deed ze dat braaf en kreeg ze een enorme: Goed zo! Dan was het ook meteen over, maar alleen, alleen, bij enorme uitzondering. In de acht jaar dat ik haar heb is dat misschien twee keer voorgekomen. Slaan? Denk er niet eens aan. Daar kun je je beter niet aan wagen bij de AT.
Van geweld keren ze in zichzelf om vervolgens JOU met geweld te gaan corrigeren. En dan heb je een gevaarlijk paard, dat het menens is. Want wat een AT doet, dat méént ie ook. Eerlijkere paarden zijn er immers niet.
Dat is consequent zijn en dat is best te leren, maar natuurlijk veel makkelijker als dat gewoon in je aard zit. Ik erger me namelijk snel en heb ook bij mijn hond niet het geduld vaker dan 1 keer te roepen want bij twee keer roepen begin ik me al te ergeren. Ik verbaas me oprecht over al die baasjes die maar roepen en roepen en roepen kom hier kom hieeeeeer kom nou hier! Ik heb daar het geduld niet voor. Dat is uiteraard heel anders wanneer ik van doen heb met een diertje dat alles nog moet leren. Dat is een heel ander verhaal en dan heb ik juist een engelengeduld - zo lang het een kwestie is van beestje snapt nog niet wat de bedoeling is. Geen zin om te doen wat ik vraag maar wel weten wat de bedoeling is betekent een correctie in de vorm van "weglopen? zal jou eens laten zien wat weglopen is, dat is een leuk spelletje joh, poeh! jij bent binnen vijf minuten genezen - zonder een greintje geweld."
Een dergelijke vorm van geduld is natuurlijk wel belangrijk bij het opvoeden van een AT want zomaar uit je slof schieten is uit den boze. Je moet bovenal eerlijk zijn.
Eerlijk en consequent dus.
Maar, zoals zippora al opmerkte: Teke zijn heel lief voor mensen. Ze willen heel graag vrienden met je worden. Ze willen heel graag hun best voor je doen en daar moet je gebruik van maken. Mijn Teke vindt het zo heerlijk om het goed te doen, om mij tevreden of blij te maken. Daar kun je veel meer mee bereiken dan alleen maar te corrigeren.
In Rusland en Centraal-Azië (ook uit die gebieden geïmporteerde paarden) zijn er wel Teke die geen opvoeding hebben gehad of te weinig sturing hebben gekregen die dus wel zichzelf boven mensen stellen en daardoor gevaarlijk kunnen zijn. Ook ken ik verhalen van hengsten die, à la The Black Stallion, zich alleen aan een los touwtje laten leiden door hun mens en levensgevaarlijk zijn voor anderen. Klinkt romantisch, maar is natuurlijk vreselijk onhandig. Die paarden worden vaak niet oud, om de doodsimpele reden dat er geen dierenarts bij kan.
Mijn eigen AT komt uit het zuiden van Rusland, maar kwam van een stoeterij waar ze juist van geboorte af aan dagelijks in handen waren. Vooral de basis van 0 tot spenen namen ze daar heel serieus. Ik kreeg dus een gespeend veulen dat een enorm goede basis had gehad: voetjes geven kende ze, meelopen met een touwtje kende ze, stilstaan zat er ook al heel aardig in behalve bij vastzetten. Vastzetten doe ik zelfs nu nog alleen als straf, want dat ervaart ze ook echt als een straf. Dat vindt ze op een of andere manier enorm denigrerend. Ze heeft veel liever dat ik gewoon zeg blijf, want vaststaan betekent dat ze niet kan rondkijken (haar favoriete hobby) en zich niet even kan krabben of mij even kroelen oid. Dat is zelfs met enorm veel oefenen nauwelijks verbeterd. Losjes vastzetten kan, strak vastzetten dan haalt ze zelfs een dubbele knoop los en als dat niet lukt wordt ze heel gewelddadig. En dat van het liefste paard van de wereld.
Teke hebben een gebruiksaanwijzing. Daar kun je beter naar luisteren.
Weer een heel verhaal...