Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 15-04-02 19:23

* maandagziekte

Geplaatst door de TopicStarter : 15-04-02 19:23

Een paar weken terug heeft mijn paard een koliekaanval gehad. Ik heb de veearts erbij gehad, oorzaak onbekend, maar van de intraveneuze injektie knapte ze zienderogen op. Een paar dagen heb ik het wat rustiger aan gedaan met haar, maar de zaterdag erop (precies een week later) heb ik een lange rit gemaakt van bijna 4 uur. Ik rij heel vaak lange ritten, maar zonder problemen. Het ging nu ook prima, ze draafde rustig en een galopje vond ze ook niet erg. Ik was nog maar een half uurtje van huis af (had al weer een tijd gestapt na het korte galopje) toen ze door de benen ging. Ze ging gewoon op haar buik liggen, met de benen links van het lichaam, niet rollen ofzo, gewoon liggen. Ik ben er afgestapt, heb haar in de benen gekregen (zonder probleem) ben 5 minuutjes naast haar blijven lopen en ben toen maar weer opgestapt. Ze zweette nauwelijks, leek wel wat te hijgen tijdens het liggen. Onderweg naar huis probeerde ze weer te draven, maar dat heb ik niet toegestaan. Het is ongeveer 2 weken goed gegaan. In de bak gaat het prima met dressuren, op een rit van 2-2.5 uur is er ook geen probleem.
Gisteren heb ik weer een langere rit gemaakt (bijna 3.5 uur) en ook ca een half uur voor we thuis waren ging ze weer liggen. ik ben er op blijven zitten en heb haar met iets drijven weer in de benen gekregen. Ze liep verder heel braaf door, niet met tegenzin, alleen mischien iets trager als normaal.
Thuisgekomen heb ik haar afgezadeld en in het land gezet. in eerste instantie liep ze meteen naar het stro om te eten, maar even later ging ze liggen. ze bleef alert op haar omgeving, alleen haar ogen stonden op half zeven. Na 5 minuten begonze weer te smakken en nog 5 minuten later kwam ze weer in de benen en ging verder eten.

Ik weer op een kleine huisdierenpraktijk (assistente) en 1 van de artsen heeft erg veel met paarden. Zij verteld dat dit erg lijkt op maandagziekte. Ik zou om de diagnose te kunnen stellen zo snel mogelijk wanneer mijn paard is gaan liggen (tijdens een rit) bloed moeten tappen en na laten kijken op CPK (ofzo?). Verder adviseerde ze mijn paard zo min mogelijk krachtvoer te geven, en dus veel ruwvoer, constante beweging en vooral geen lange rit na een rustdag. Wanneer ik heb gereden zou ik haar wat brok kunnen geven.

Bent u het na mijn verhaal eens met deze diagnose, heeft u enige aanvullingen. Hoe zou ik de overgang op ruwvoer het beste aan kunnen pakken, mijn paard krijgt al ca 6 jaar dagelijks 2x2 kg Havens sportbrok, en heeft het daar altijd goed op gedaan. Hoeveel ruwvoer zou mijn paard moeten hebben? En wat is het beste?

**Geplaatst**: 15-04-02 19:46

Geplaatst: 15-04-02 19:46

Ik heb mijn studieboeken er eens op na gekeken, maar hierin staat een heel ander beeld geschreven bij maandagziekte/tying up. Vooral de symptomen treden eerder op (varierend van 5 tot 30 minuten na het begin van het zware werk). De symptomen die hier beschreven worden zijn: spierstijfheid, vage koliekverschijnselen, kromme rug, steil in de achterhand. Dit hoort bij de lichte vorm (er vanuit gaand dat die van jou dat gehad zou moeten hebben, anders had ie waarschijnlijk niet meer op kunnen staan en kunnen lopen). Meestal verergeren de symptomen zich nadat ze weer op stal staan. De urine kan roodbruin gekleurd zijn (dit alleen bij ernstige vormen). Bloed kun je het beste een half uur na het werk afnemen, omdat dat de concentraties van CK, AST en LDH het hoogste zijn. (hierop moet je dan ook laten testen). Deze enzymen kunnen na 3 weken na de ziekte nog hoog zijn, wat wijst op nog niet voldoende herstel (alleen bij de hele ernstige vorm).
Kans op herhaling is aanwezig, de spieren gaan dan wel verbindweefselen en daardoor is de prognose niet zo goed.
Preventie: Niet te veel krachtvoer, iedere dag beweging, voor het zware werk een uur weidegang of in de paddock.

Zo te lezen lijkt het me dat jouw paard geen maandagziekte of tying-up heeft gehad. Maar dat wil niet zeggen dat ik het goed heb!!!!!
Wat betreft het voer: overschakelen van veel (ik vind dat die van jou in ieder geval niet weinig krijgt) naar geen/weinig krachtvoer geeft zelden problemen, andersom moet wel geleidelijk gebeuren (de vertering moet zich aanpassen)

Mijn advies: geef in ieder geval minder krachtvoer en ga een paar weken niet meer lange ritten maken. Maar nogmaals: ik haal dit ook maar uit mijn boeken en heb er nog geen college overgehad en weet dus niet of alles wel klopt wat ik zeg!

**Geplaatst**: 15-04-02 19:57

Geplaatst: 15-04-02 19:57

Met de term tying-up wordt de opgetrokken buik bedoeld. Ik zit te denken aan belastingsmyopathie.

Laatst bijgewerkt door greetje op 15-04-02 20:09, in het totaal 1 keer bewerkt

**Geplaatst**: 15-04-02 20:01

Geplaatst: 15-04-02 20:01

tying-up: spierdegeneratie! Dus geen opgetrokken buik.

Wat ik nog vergeten ben te lezen in mijn diktaat: het treedt ook vaak op bij lichte inspanning. En de symptomen kunnen ook na de tijd ontstaan. Dit maakt een zeer lichte vorm van tying-up wel aannemelijker.
(even voor de duidelijkheid: maandagziekte is de zeer ernstige vorm van tying-up, dus dat heeft ie zowieso niet gehad)

**Geplaatst door de TopicStarter** : 15-04-02 22:16

Geplaatst door de TopicStarter : 15-04-02 22:16

Maandagziekte=tying up=spierbevangenheid?
Klopt het dan dat het met verzuring van de spieren heeft te maken, wat je zelf ook kunt krijgen als je na een lange tijd nietsdoen weer fanatiek gaat sporten?
Mikey: uit je 2e berichtje begrijp ik dat ze dus wel een lichte vorm kan hebben?

Ik heb mijn eerste maatregelen al genomen: heb 2 balen hooi geregeld, en met de "stalhouder"" geregeld dat hij haar de eerste week 2x1.5kg brok gaat geven en 's avonds 2 plakken hooi. Gaat dat goed dan bouwen we de brok nog verder af. Ze krijgt havens sportbrok, is het verstandig om draversbrok te geven (zit vlg de havens-site minder eiwit in, en wordt vaker gegeven bij tying up.)

Als ik wel ga rijden, moet ik dan voor de rit wat extra geven, of beter na de rit? (of mischien tijdens de rit?)

**Geplaatst**: 16-04-02 00:21

Geplaatst: 16-04-02 00:21

Ja, klopt precies, het heeft idd met de verzuring van de spieren te maken. Het is dus ook belangrijk dat je een goede warming up en een goede cooling down hebt. Als je de cooling down goed uitvoert kunnen de geproduceerde eiwitten uit de spieren wegvloeien.

Ik zou iig basisbroek ipv van sportbrok voeren, met draversbrok heb ik geen ervaring. Je kan nu beter wat te weinig voeren dan te veel. Als ze vermagerd zul je dat snel genoeg kunnen zien en het voer weer gaan opbouwen. De hoeveelheid brok daar kan ik je geen advies ingeven omdat ik totaal niet kan zien hoe je paard er uit ziet.

Na de rit zou ik voeren en niks extra's geven (als ze het nodig heeft dan merk je het wel). Eigenlijk moet een paard een paar uur voordat hij gaat werken geen brok meer krijgen. Dit ivm met de vertering. Hier kan ook koliek door ontstaan. Ook niks tijdens de rit geven.

Veel succes!

**Geplaatst**: 16-04-02 08:54

Geplaatst: 16-04-02 08:54

Het is zeker geen beeld (zoals je hier beschrijft) van maandagziekte. Paarden met maandagziekte zien er koliekerig uit maar rollen niet. Ze zweten hevig, hebben erge pijn en knappen niet op in enkele minuten. Bloed zou je gerust ook de volgende dag kunnen nemen om te kijken naar de spierenzymes (na een zware rit zijn die vaak gestegen maar niet zo uitgesproken als bij maandagziekte.
Zakt je paard door z'n benen of maakt hij zich eerst klaar om te liggen. Wij hebben ooit zo'n paard gezien die neerviel en dat bleek een hartritmestoornis te zijn. Hij had pauzes in z'n ritme van wel 10 seconden en viel flauw. Als hij neerlag kwam hij onmiddelijk weer bij. (die heeft een pacemaker gekregen Lachen

)
Als er een spierprobleem is, zijn z'n spierenzymes gestegen, dus misschien is het wel nuttig om toch een keertje bloed te nemen als hij het weer doet. Dan ben je toch al een stap verder.

**Geplaatst**: 16-04-02 08:59

Geplaatst: 16-04-02 08:59

Gelukkig Zannekin dat jij reageerde. Het leek mij ook idd niet op maandagziekte of tying up, maar wilde er verder niet op reageren aangezien ik geen DA ben en jij wel. Ik hoop dat ze aan jouw antwoord veel kan hebben.

**Geplaatst**: 16-04-02 10:11

Geplaatst: 16-04-02 10:11

Ik heb een merrie die afentoe wel spierbevangen raakt van de arbeid. Staat volkomen los van wat ik haar voer, dat is het lastige eraan, ik moet gewoon elke dag met haar bezig. Rust roest zeker in haar geval.

Het verhaal hierboven lijkt niet op het ziektebeeld van mijn merrie, Het lijkt eerder op een uitputting van enig soort... Het zou best wel zo kunnen zijn als Zannekin schrijft, maar ik hoop voor je dat het meevalt.

Zeker is wel dat het ernstig is, en dat je toch eens even onderzoek moet laten doen door een paardenarts. laat ok zeker naar je voerschema kijken, krijgt je paard wel voldoende voedingsstoffen tot zich? Want een buitenrit van 4 uur, dat doet een paard niet op een plukje hooi.....

**Geplaatst**: 16-04-02 10:57

Geplaatst: 16-04-02 10:57

Ik zou er toch een veearts bij halen. Want niet ieder paard geeft dezelfde symptonen af en je wil toch het zekere voor het onzekere.
Je werkt zelf op een dierenartsenpraktijk, dus die artsen moeten je vast verder kunnen helpen.

Het lijkt mij wel iets waar je serieus naar moet laten kijken. Tot nu toe gaat het goed, maar je wil toch niet dat het ooit verkeerd afloopt!

**Geplaatst**: 16-04-02 12:07

Geplaatst: 16-04-02 12:07

Dat wat Zannekin schreef zijn idd de normale symptomen van maandagsziekte, ik heb laatst nog een paard zo zien staan en die brak spontaan in zweten uit. Zou dit niet een hele lichte vorm hier van kunnen zijn of zou het met de stofwisseling te maken kunnen hebben?

**Geplaatst**: 16-04-02 12:20

Geplaatst: 16-04-02 12:20

Een paard met maandagsziekte zal niet in staat zijn binnen een minuut of wat weer op te kunnen staan. De spieren zijn immers verzuurd, en dat soort schade heeft tijd nodig om te herstellen, minstens 48 uur.
Daarom is het zeer onwaarschijnlijk dat dit paard last had van maandagsziekte/tying up/spierbevangenheid.

Dat ze lag te hijgen zonder overmatig zweet en na een minuut ofzo weer opstond, wijst meer op een gebrek aan zuurstof....daar vallen wij immers ook flauw van. Het is in ieder geval niet iets om nog langer mee rond te kwakkelen, serieus na laten kijken dat paard. Zeker het hart en de longen.
Maar ook naar het bloed. Mens en dier kunnen ook flauwtes krijgen van een te lage suikerspiegel, wat niet ondenkbeeldig is bij lange duur arbeid en de daarmee gepaard gaande energie-verbranding.

**Geplaatst**: 16-04-02 20:00

Geplaatst: 16-04-02 20:00

Na langdurige inspanning of direct na een uithoudinsproef kan de belastingmyopathie optreden. Ongetrainde conditie van de overbelaste patient. Recreatiepaarden met weinig conditie die in de week niet worden gereden maar in het weekend een zware prestatie moeten leveren zijn gevoelig voor deze aandoening net als endurancepaarden. Dus een te lange of te zware rit. Stofwisselingprocessen in de spiercel uit hun evenwicht. Ontoereikende bloedvoorziening dus zuurstoftekort. Als gevolg meer melkzuur dat door de verminderde doorbloeding niet afgevoerd kan worden en zodoende de spiercel beschadigt. Extra vernauwing van de kleine bloedvaatjes waardoor de doorbloeding nog verder afneemt.Doordat de spieren niet alleen voor de aanspanning(contractie)maar ook voor de ontspanning energie nodig hebbenonstaat er bij oververmoeide paarden die toch doorgereden worden een ander probleem; door de passieve beweging van de reeds uitgeputte spiervezels ontstaan er vele kleine verwondingen (microtrauma) die niet alleen pijnlijk zijn maar ook de ontsteking van het spierweefsel zullen bevorderen. Na aanvankelijke stijfheid en spanning van de spieren treed er later een fase van verslapping op die gepaard gaat aan een slingerende gang en flauwtes.
Paarden die in een box vastliggen kunnen na urenlange bevrijdingspogingen ook aan belastingsmyopathie lijden.

Ik heb dit ook nog even opgezocht. Maar raadpleeg een goede DA en laat een bloedonderzoek doen. Wij kunnen allemaal wel gissen en met adviezen aankomen maar alleen een goede DA kan het je vertellen.

**Geplaatst**: 16-04-02 20:46

tying up= maandagziekte

Geplaatst: 16-04-02 20:46

Hee Mikey,als je je studie nog even volhoudt krijg je volgend jaar klinische lessen met demo's. Dan zie je de echte patienten en leer je je syllabus interpreteren en samenvoegen. Verder klopt je verhaal best wel hoor, hier volgt de eindconclusie:
Er zijn meerdere vormen van tying up, varierend van licht tot zwaar. Maandagsziekte is een verzamelnaam die mensen vooral kennen van de zwaardere vorm.
In het kort is dit wat er gebeurt: Wanneer een paard een tijdje stil heeft gestaan is de doorbloeding van de spieren afgenomen. Wanneer er dan ineens veel arbeid geleverd wordt, treedt er zuurstofschuld op in de spieren. Dit komt doordat de doorbloeding nog steeds op een laag pitje staat en er dus niet genoeg zuurstof naar de spieren gaat. Door te weinig zuurstof wordt er lactaat (= melkzuur) geproduceerd. Melkzuur is toxisch voor de spieren en zorgt voor spierbeschadiging. Dat verklaart ook de hoge waarden aan spierenzymen die bij bloedonderzoek gevonden zullen worden. Deze spierenzymen komen vrij uit de spieren wanneer deze kapot gaan.
De term maandagziekte komt van vroeger toen er nog veel paarden op het land werden gebruikt, deze op zondag op rust in de box, hetzelfde rantsoen kregen en dan maandagochtend uit de stal getrokken en na een half uurtje bijna neervielen voor de kar. Door het teveel aan rantsoen komt er teveel energie vrij dat verbrand moet worden, er is dan te weinig zuurstof voor deze verbranding (paard heeft een dag niet gewerkt) en dan wordt er weer melkzuur gemaakt. Gevolg: spierafbraak.
In dit geval is het over de computer moeilijk een diagnose te stellen, daarvoor zal er toch meer (bloed)onderzoek gedaan moeten worden. Er kunnen namelijk best andere oorzaken voor het neervallen zijn.