Armeesattel 25, na 74 jaar weer te paard!

Moderators: C_arola, Coby, Nicole288, Dyonne

Antwoord op onderwerpPlaats een reactie
 
 
xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Armeesattel 25, na 74 jaar weer te paard!

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 27-10-18 14:28

Een paar weken geleden liep ik tegen dit zadel aan; een Armeesattel 25 oftewel een Duits legerzadel, inclusief originele beugelriemen, beugels en witgeverfde singel. Ik kan het niet laten om wat foto’s met jullie te delen, maar omdat dit type zadel misschien bij velen onbekend is en het harnachement-gedeelte onder het ‘informatieve’ forum van bokt valt, heb ik ook wat informatie uitgeschreven. Voor de mensen die alleen plaatjes willen kijken :D zijn er eerst de foto’s en de achtergrondinformatie heb ik daarna uitgetypt.



Afbeelding
1.

Afbeelding
2.

Afbeelding
3. De stempels aan de achterzijde van de lepel. Als je goed kijkt zie je in het metaal een kleine "2" staan. De "2" staat ook zowel links als rechts in het leer gestempeld en geeft de boommaat van het zadel aan. Links onder de 2: een adelaar en WaA136 (Waffenamt nummer). Rechts onder de 2: hoy 43 (afkorting van maker en jaartal).

Afbeelding
4. De onderkant van het zadel.

Afbeelding
5. Mijn paard wilde wel als War Horse poseren... Een bijzonder moment, de geschiedenis van mijn specifieke zadel is bekend en het is door een Nederlandse boer ontvreemd van de Duitse bezetter. Hier lag het voor het eerst sinds 74 jaar weer te paard. Het gaat enkel nog op een paardenrug voor foto's, niet meer voor gebruik :) De deken is niet origineel en bij gebrek aan hoofdstel moest dit touwtje maar volstaan haha.

Afbeelding
6.


Algemene informatie
Het Armeesattel 25 (afgekort M25 of AS25, letterlijk vertaald ‘legerzadel’) is een Duits militair zadel ontworpen in 1925. Het model is in februari 1926 in algemeen gebruik genomen en tot het eind van de Tweede Wereldoorlog in gebruik gebleven. Om een zeer korte geschiedenis te schetsen; voor 1889 bestond er in Duitsland geen algemeen ‘cavaleriezadel’. Er waren diverse bereden eenheden binnen het leger die allen gebruik maakten van hun eigen type zadels, de zogeheten ‘Bocksattels’. In de jaren ’80 van de 19e eeuw is de uitrusting voor paarden gestandaardiseerd en in 1889 is het Armeesattel 89 (afgekort M89 of AS89) ontworpen, het eerste algemene Duitse legerzadel. Deze Armeesattels waren zwaar, robuust, ontworpen om lang in te kunnen zitten en veel bepakking aan te kunnen bevestigen. Ondanks het gestandaardiseerde Armeesattel 89 werden er gelijktijdig andere modellen zadels gebruikt, met name officieren lieten in eigen beheer een lichter, hanteerbaarder en comfortabeler zadel maken. Ook bepaalde eenheden voorzagen in hun eigen zadels. Zo heeft Stübben vanaf de oprichting in 1894 zadels gemaakt voor een Lansierseenheid uit Krefeld, hetzelfde model werd vervolgens overgenomen binnen diverse eenheden. Deze 'veelzijdigheidszadels' werden voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog voornamelijk besteld door officieren in de modellen die we nu kennen als Stübben Siegfried en Wotan, al is deze naamgeving pas na de Tweede Wereldoorlog tot stand gekomen. De officierszadels waren aanzienlijk lichter van gewicht dan de Armeesattels en waren meer gericht op comfort voor de ruiter dan het kunnen bevestigen van veel bepakking. Het is overigens een misstand dat alle Armeesattels, of het nu een AS89 of AS25 model betreft, ‘cavaleriezadels’ zijn. Paarden werden binnen in het leger veel breder ingezet en er was maar één type zadel beschikbaar. Armeesattels werden dan ook niet alleen voor de cavalerie gebruikt, maar ook voor bereden artillerie, trek- en lastdieren en bijvoorbeeld bereden politie-eenheden.

Het Armeesattel 25 is de opvolger van het eerdere militaire model AS89. Een van de verschillen tussen het AS25 en zijn voorganger zijn de kussens. De panelen van een AS89 waren bekleed met vilt, meer als hedendaagse westernzadels waar een dikke pad onder nodig is, waardoor het lastig passend te maken was op individuele paardenruggen. Het Armeesattel 25 heeft kussens in een meer 'Engelse' vorm, gevuld met haar, wol of ander vulmateriaal. Daarnaast is het AS25 lichter van gewicht, waarmee eerdere plannen voor een nieuw officierszadel kwamen te vervallen, en heeft het zadel een verder teruggesneden kamer.

Opvallend is dat een Armeesattel geheel en eenvoudig in losse onderdelen uit elkaar te halen is zonder ook maar één naad los te hoeven halen. Het is als het ware een puzzel van de losse onderdelen, wat onderhoud en vervanging vergemakkelijkte. De vier basisonderdelen waaruit het zadel bestaat zijn als volgt: de boom; de kussens (links en rechts); de zweetbladen (links en rechts); en de zitting. Met deze onderdelen werd het basiszadel in elkaar gezet en hier konden vervolgens de losse toevoegingen zoals singel, beugelriemen, beugels, überwurf en paktassen etc. aan worden bevestigd. Het Armeesattel kwam in vijf verschillende groottes aangeduid met een cijfer.
1 = voor smalle paarden met hoge schoft
2 = voor smalle paarden met rechte rug
3 = voor middelzware paarden met hoge schoft
4 = voor middelzware paarden met rechte rug
5 = voor zware paarden (koudbloeden)
Legereenheden die de zwaarste paarden/koudbloeden gebruikten waarop een grootte 5 zadel niet paste, werden uitgerust met ‘zitkussens’ (een soort boomloze zadels).
In theorie zou de breedte van de boom voor nummer 1 en 2 gelijk moeten zijn en zou alleen de welving moeten verschillen. Hetzelfde geldt dan voor de nummers 3 en 4, maar ik heb er nog geen duidelijk antwoord op kunnen vinden. Hiervoor zou nog eens een onderzoekje ingesteld moeten worden!

De zadels zijn met de hand gemaakt. Dit was dusdanig arbeidsintensief en de vraag naar de zadels was zo groot, dat de vervaardiging ervan niet gecentraliseerd was. Er zijn talloze zadel/tuigmakers en leerbewerkers door het gehele Duitse rijk geweest die Armeesattels aan het Duitse leger leverden. Over het algemeen zijn de zadels van verschillende makelij niet of nauwelijks van elkaar te onderscheiden. Er werd wel goed gedocumenteerd, zo heeft een Armeesattel 25 in ieder geval áltijd de grootte van de boom (1-5) eenmaal op de boom zelf en tweemaal in het leer gestempeld staan, aan de achterzijde van de lepel. Daarnaast staat daar vanaf +- 1927 een Waffenamt (WaA)nummer bij, vaak ook een drieletterige code waarmee de maker van het zadel te herleiden is en het jaartal van vervaardiging.

De uitrusting voor een rijpaard was natuurlijk niet compleet met enkel een zadel. Onder het zadel werd een ‘woilach’, een in zessen gevouwen wollen deken, gebruikt. Het zadel heeft lange stegen, hierdoor wordt het gewicht over een groter oppervlak verspreid en is er meer ruimte om bepakking te bevestigen. Zo kunnen er door de bevestiging van een ‘überwurf’ twee paktassen aan de voorkant van het zadel worden meegenomen, een mantel kon aan de achterzijde van het zadel worden gegespt. In voorschriften staat beschreven hoe in de linker paktas de paardenspullen moesten zitten (hoefijzers, nagels, kalkoenen, dekensingel, aanbindring etc.) en in de rechter paktas spullen voor de ruiter (schoenen, kleding, touw, voeding etc). Tijdens de oorlog werden deze voorschriften niet altijd nageleefd en werden de paktassen ook aan de achterzijde van het zadel bevestigd. Zoals al eerder genoemd is het Armeesattel 25 lichter ten opzichte van zijn voorganger, maar de totale uitrusting van een paard was (naar moderne maatstaven) toch behoorlijk zwaar. Enkele jaren geleden heeft iemand haar paard eens opgezadeld met een zo compleet mogelijke uitrusting bestaande uit het zadel met alle toebehoren, hoofdstel met stang en trens, halsriem, de paktassen en mantel en ik ben ongetwijfeld nog wat vergeten. In ieder geval, dit kwam zónder inhoud (de paktassen waren leeg!!) al op een kleine 31 kilo. Tel daar de inhoud en ruiter bij op… Over de gebruikte hoofdstellen en bitten is nog ontzettend veel meer te schrijven. In het kort was de basisoptoming een hoofdstel met stang (S-kandare) en trens en halsriem. Voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak betekende een cavalerieopleiding ruim 3000 uur in het zadel voor je als volwaardige ruiter werd beschouwd. Aangezien deze uren tijdens de oorlog bij lange na niet gehaald werden, gebruikte men een simpelere versie van het hoofdstel met een gebroken (vierrings) trens. De stang en trenscombinatie werd uiteraard nog wel gebruikt, maar met name binnen de cavalerie.

Ik hoop dat ik hiermee wat basis achtergrondinformatie heb kunnen geven over de zadels en hun gebruik. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend, haha! Mochten er nog verzoeken voor foto's of vragen zijn, dan hoor ik ze natuurlijk graag!!
En mocht er animo voor zijn om het zadel in “uit elkaar gehaalde” staat te zien, wil ik dit best een keer doen en voor jullie vastleggen :)


Afbeelding
7. Het zadel van bovenaf gezien zonder de zitting. Je kijkt hier op de boom.

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/


xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 27-10-18 14:47

Paris_ schreef:
Jeetje wat mooi zeg. In nette staat ook! Nog een oud hoofdstel erbij en je kunt een heuse War horse fotoshoot doen!

xJolijn schreef:
En mocht er animo voor zijn om het zadel in “uit elkaar gehaalde” staat te zien, wil ik dit best een keer doen en voor jullie vastleggen :)

Dat meen je niet :wow: Zonde!

Ik hoop nog eens een hoofdstel en bitten tegen te komen ja!!
En geen zorgen, zo makkelijk als hij uit elkaar kan, kan hij ook weer in elkaar! :D er hoeft niets kapotgemaakt te worden, de losse onderdelen kunnen gewoon van elkaar gehaald :j

@apple ja haha, hij wilde best even poseren!
@ClauH in stilstand zou misschien wel kunnen, maar ik wil er niet mee rijden. Dan zou ik het zadel echt goed aan moeten singelen en de beugelriemen gebruiken, dat wil ik het leer niet meer aandoen :=

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 27-10-18 15:50

Koper schreef:
Leuk dat je dit deelt, dank je wel. Ook grappig dat je van jouw eigen zadel de geschiedenis kent.

Nou ben ik eigenlijk benieuwd naar de naam van de maker van dit zadel. Weet je die toevallig ook?

Voor zover ik na heb kunnen gaan in mij bekende lijsten hoort deze makersstempel bij Kieffer (München). Helaas zijn grote, nu nog bestaande zadelmakers als Stübben en Kieffer erg gesloten over de periode van de wereldoorlogen en productie voor het leger.



Neonlight schreef:
Interessant zeg. En de staat van het zadel is verbazingwekkend goed.
Kun je ook meer vertellen over de geschiedenis van dit zadel? Hoe is het in handen van die boer gekomen bijvoorbeeld?


Koper schreef:
Daar ben ik ook wel benieuwd naar. Wie weet heeft de boer er wel zelf de hand in gehad?



Ja hè! Er zijn meerdere zadels die ook nu nog gebruikt worden, de kwaliteit is ontzettend goed! In Nederland achtergebleven Duitse zadels zijn na de oorlog ook wel aangepast en weer verkocht/hergebruikt.

Wat betreft de herkomst: de boer heeft het zelf gestolen van een Duitse officier... met nog wat andere spullen. Er zit uiteraard een langer verhaal achter, maar dat plaats ik liever niet openbaar online. Je mag eventueel een PB sturen. Hij heeft het tot de bevrijding verstopt op zolder en daar is het nooit meer afgekomen. Ze hadden zelf geen paarden, het is niet meer gebruikt. De boer zelf is inmiddels overleden, maar zijn vrouw leeft nog (op hoge leeftijd).

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Re: Armeesattel 25, na 74 jaar weer te paard!

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 28-10-18 09:08

Bedankt voor de leuke reacties!! :)

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 28-10-18 11:26

Wat leuk om jullie verhalen te horen!! Ook van mensen die er nog mee rijden of gereden hebben!
Zoals ik al schreef zijn er inderdaad nog een aantal van deze zadels in omloop en worden ze nog steeds wel gebruikt, maar inmiddels niet meer in groten getale. Ze zijn met name geliefd bij mensen die lange ritten maken of re-enactors en verzamelaars. Soms kom je ze nog wel eens tegen op rommelmarkten en militaire beurzen etc.
Het is niet dat er met het zadel uit de openingspost niet meer gereden zou kúnnen worden, maar ik wil het niet :) Er zit al een gat en beginnende slijtage aan de kussens dus dan zou dit textiel gerestaureerd moeten worden. Het leer van de singelstoten is wat uitgedroogd en vertoont scheurtjes, hetzelfde met de beugelriemen, ik zou dan zeker nieuwe beugelriemen gebruiken. Daarom houd ik het liever als origineel, historisch stuk bij elkaar :j

@divine leuk zeg, mocht je de foto nog vinden, plaats hem vooral!!! :D
Hoofdstellen en bitten zijn inderdaad moeilijker te vinden, zéker compleet inclusief de halsriem. En dan ook nog een hoofdstel in goede bruikbare staat is helemaal moeilijk, maar ze zijn er echt :j

Er zijn dus wel meer van deze zadels nog in Nederland en ook wel een paar bij bokkers, vertelde de zoekfunctie me. Of vergelijkbare modellen in ieder geval. Veel van de zadels die doorlopend zijn gebruikt, zijn echter wel gerepareerd, aangepast of er zijn onderdelen vervangen. Vaak zijn de kussens vervangen of opnieuw gevuld, is de leren riem tussen de kussens in eraf gehaald en is het uitstekende ijzeren plaatje aan de achterkant afgezaagd. Dat het zadel in de openingspost nog de originele beugelriemen, beugels en singel heeft dat zie je niet zo vaak. Hij heeft overigens wel een reparatie ondergaan, een van de singelstoten is vervangen, maar dit is al tijdens de oorlog gebeurd! Het ‘bokriempje’ zit er ook nog aan, helemaal leuk haha.

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 29-10-18 11:27

Bedankt weer iedereen voor de leuke reacties! En _Merato_ voor het delen van jouw foto’s, ik heb je een pb gestuurd :)

Ook leuk om te lezen dat veel mensen het uit elkaar gehaalde zadel/de losse onderdelen willen zien. Ik zal dat zeker eens gaan doen en dan uitgebreid foto’s maken :j

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 29-10-18 21:06

Gee schreef:
Ik heb ook nog zo'n zadel (ook een nr 2) ergens in mijn garage liggen. Morgen probeer ik wat fotos te maken. Ik heb het ooit gekregen, maar het is in slechte staat. Ik doe er niets mee. Wie oh wie kan ik hiermee blij maken?

Wat een leuk aanbod zeg!! Ik ben benieuwd naar je foto’s :) hopelijk kun je er iemand blij mee maken.

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/


xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 30-10-18 19:07

Gee schreef:
Zoals beloofd hier nog wat foto's van het zadel. Helaas is het jaartal niet goed zichtbaar. Ik zie toch echt alleen maar een 4.De stijgbeugels en stijgbeugelriemen lijken echt. Een singel ontbreekt echter. Een goede poetsbeurt zou dit zadel goed doen. De zijkanten lijken het meest versleten, maar misschien kan een liefhebber de resterende onderdelen gebruiken of inderdaad restaureren.

Hierbij de foto’s van bokker Gee :)


Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 01-11-18 14:11

Leuk weer al die reacties!!
En bijzonder germie, dat hoofdstel. Ook met het geel eronder. Het is mooi bewaard gebleven, de bitten ook :) wat een dunne stang, de militaire bitten zijn echt een stuk dikker en “lomper” !!!

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 21-11-18 20:42

Even een update die ik ook hier zal plaatsen. Inmiddels ben ik ook in het bezig van een Armeesattel 89, leuke wending, of niet? :)
Het zadel is (helaas, maar ook begrijpelijk) niet zo compleet gestempeld als de 25. Er staat er wel een op, maar ik weet (nog) niet hoe ik die kan duiden. Ik weet dan ook geen jaartal, maar gebaseerd op de stiksels, de boom en de plaatsing van bevestigingsringen gok ik tussen 1890 en 1920. Het zadel is wel veel langer in gebruik geweest, ik denk ook nog vrij recentelijk in de geschiedenis van het zadel, hooguit de laatste decennia niet meer. Het heeft wel nog de originele vilten bekleding, zoals te zien op de onderkantfoto.

Afbeelding
1. rechterkant

Afbeelding
2. linkerkant

Afbeelding
3. onderkant

Afbeelding
4. achterzijde. Metalen mantelbevestiging is er helaas afgehaald of losgekomen. Wel mooi om de handgestikte en daardoor iets onregelmatige naden te zien :)

In eerste instantie dacht ik jeetje, slechte staat! Het leer is droog en vertoont op sommige plaatsen wat rimpels en/of oppervlakkige barstjes. Vanmiddag ben ik begonnen met schoonmaken en invetten, het leer was stoffig/vuil en is droog (!) maar ik heb mijn mening bij moeten stellen. Eigenlijk is het grootste deel van het leer in prima staat, enkel de omkledingen van de takken van de boom vertonen echte scheurtjes/barstjes. En de singelstoten zijn in hele slechte staat. Er zijn er twee of drie origineel, de rest is al eens vervangen (zo te zien in meerdere keren), maar zouden weer vervangen mogen worden. Er heeft houtworm in de houten boom gezeten, maar dit is niet meer actief en (gelukkig) echt heel minimaal. Ik denk dat als de singelstoten vervangen zijn, het zadel in rijklare staat is. :)

Binnenkort zal ik ook foto's plaatsen na schoonmaak en te paard. Als er verzoekjes voor foto's zijn is dat natuurlijk ook prima. Ik was van plan deze uit elkaar te halen vanmiddag, maar ik krijg de zitting niet van de boom door de haaks geplaatste metalen bevestigingen :+ het leer zal ook wel wat ingedroogd zijn in de afgelopen eeuw. Wie weet dat het na nog meer verzorging wat soepeler wordt en het wél lukt...

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/

xJolijn

Berichten: 2932
Geregistreerd: 15-03-09

Re: Armeesattel 25, na 74 jaar weer te paard!

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter: 21-11-18 21:22

Mooi om te zien @webster543! Ik kwam onder andere jouw topic tegen in mijn zoektocht naar “oud” harnachement. Bedankt voor het delen van je foto’s :)

https://www.instagram.com/brunosbelevenissen/


Antwoord op onderwerpPlaats een reactie

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Jacquelinee_, Lys_PPA, Peperkroket en 9 bezoekers