Hoewel de liefde voor de paarden meestal van ouder op kind gaat, ging het bij Tyrza van Iperen precies andersom. Als zevenjarige leerde Tyrza de beginselen van het paardrijden op de manege, een jaar daarna begon ook haar moeder aan deze sport. Niet veel later werd de eerste pony aangekocht, waarmee op onbevangen wijze de eerste wedstrijden werden gereden. "Vanaf mijn twaalfde jaar werd het allemaal wat serieuzer, en ben ik ook een paar keer regiokampioene geworden met mijn pony Twinkle Star", vertelt Tyrza van Iperen. Een waardige opvolger werd gevonden in Vlaendrenshofs Rossin, met wie Tyrza al snel in het Z2 dressuur zat. "Van Rossin heb ik veel geleerd, en op mijn 16e heb ik nog in de selecties voor het EK gezeten. Maar eigenlijk was ik toen al wat te groot voor hem. Toen ik 17 was, heb ik de overstap gemaakt naar de paarden", blikt Tyrza terug. De overgang naar de grote, flegmatieke Bravour bleek een behoorlijke. "Inmiddels had mijn moeder ook wedstrijdaspiraties ontwikkeld, en kocht zij de ruin Apart I. Deze heb ik later overgenomen en dat klikte beter dan met Bravour". Het bleek geen verkeerde beslissing, want nog datzelfde jaar maakten Tyrza en Apart I deel uit van het Nederlandse Junioren-team op het Europese Kampioenschap. Met begeleiding van Jo Willems wisten Tyrza en Apart I zich een jaar later, in 1995, wederom in het team te rijden. Op het EK werd een zilveren teammedaille behaald.
Tolstoi
Naast Apart I beschikte Tyrza inmiddels ook over de uit Engeland geïmporteerde Tolstoi. De donkerbruine zoon van Tannenberg was destijds op achtjarige leeftijd Lichte Tour klaar, en werd als leerpaard aangeschaft. "In de praktijk viel dat eigenlijk wat tegen, de echte basis ontbrak aan zijn africhting", vertelt Tyrza over haar oogappel. Na het deelnemen aan een clinic van Coby van Baalen, werd besloten om onder haar begeleiding verder te trainen met Tolstoi. Een periode van veel trainen en veel reizen, want Tolstoi kreeg een box op Stal van Baalen. Maar dat het niet voor niets was, bleek al snel: een succesvolle periode brak aan. In 1997 behaalden Tyrza en Tolstoi de reservetitel voor Young Riders op het Nederlandse Kampioenschap, en zat de succesvolle combinatie in het zilveren team op het Europese Kampioenschap. Ook een jaar later was de reservetitel voor de Young Riders op het NK voor Tyrza van Iperen, en werd wederom een zilveren medaille behaald met het Nederlandse Young Riders-team op het EK.
Opmerkelijke beslissing
"En dan ben je op een gegeven moment 22 jaar, een succesvolle periode bij de Young Riders is afgesloten. Ik viel in een diep gat, ik had weinig lol en uitdaging meer", vertelt Tyrza. "Daar kwam ook nog een blessure van Tolstoi bij, en toen heb ik besloten om helemaal te stoppen met de paarden". Een opmerkelijke beslissing voor iemand met een leven waarin de paardensport zo´n grote rol had gespeeld. Spijt? "Geen moment. Ik heb me twee jaar volledig in het bedrijfsleven gestort, wilde me nuttig maken en vooral breder ontwikkelen. Er is veel meer dan de paarden alleen. Ik zie zoveel mensen die alleen maar met de paarden bezig zijn, nooit eens kijken wat het leven nog meer te bieden heeft. Ik kan het iedereen aanraden, de periode zonder paarden is heel belangrijk geweest voor mijn ontwikkeling", vertelt Tyrza.
Ondanks de vastberadenheid van Tyrza om de paarden geheel vaarwel te zeggen, hoefde er geen één hun vertrouwde box in het Zuid-Hollandse Strijen te verlaten. "Mijn ouders hebben ondanks alles, besloten om niets te verkopen. Ze waren er van overtuigd dat ik ooit terug zou komen op mijn beslissing". En ze kregen gelijk. Want nadat Tyrza, voor het eerst sinds lange tijd, een bezoek bracht aan het CHIO in Rotterdam begon er toch weer wat te kriebelen. "Bij het zien van een kür op muziek kreeg ik een déja-vu, en besloot ik om het heel voorzichtig weer op te pakken. Ik heb enorm geluk gehad dat mijn ouders alles hebben aangehouden". Ook Tolstoi sprak van geluk, en bloeide weer helemaal op. Twee jaar lang was hij niet getraind, had hij alleen maar in de wei gestaan. Hij kwijnde weg, kreeg klachten en maakte geen blije indruk meer. "Nadat ik het heel voorzichtig weer had opgepakt met Tolstoi, zag je hem helemaal veranderen. Zijn vacht begon weer te glanzen, de klachten verdwenen en hij had duidelijk veel plezier in het werk". En dat heeft hij nog steeds.
Eigen keuze
"Sinds mijn 'pauze' ben ik een stuk gemotiveerder, want het is mijn eigen beslissing geweest om verder te gaan met de paarden. Ik heb veel geleerd in de periode zonder paarden, ik ben zelfstandiger geworden en heb geleerd om alles beter te relativeren. Wedstrijd rijden is geen must meer, het is mijn eigen keuze", vertelt Tyrza.
Vanaf 2002 traint de combinatie bij de in België wonende Penny Rockx. "Ik had goede dingen over haar gehoord, en ze had gelukkig nog tijd voor mij. Het klikt heel goed, we zijn in de Lichte Tour begonnen. Iets wat ik eigenlijk niet meer voor mogelijk had gehouden, en dat we nu Grand Prix zijn gestart geeft helemaal een enorme kick!" De inmiddels 18-jarige Tolstoi heeft nog veel plezier in het werk, en biedt het zelf aan. Zo lang dit zo blijft, zal Tyrza hem in de wedstrijden blijven uitbrengen.
Plannen
Wedden op één paard is niet iets wat bij Tyrza past. In de letterlijke zin heeft dit tot gevolg dat er naast Tolstoi al weer een aantal mogelijke opvolgers klaar staan. Aan de andere kant probeert Tyrza zich breed te ontwikkelen, en naast de wedstrijdsport zich meer te gaan richten op onder andere het begeleiden en trainen van combinaties.
Tyrza van Iperen heeft altijd al zelf wat privé-lessen gegeven en de laatste tijd neemt dat alleen maar toe. Ook de zogenaamde 'Tyrza-clinics' zijn een groot succes. Via haar site www.tyrza.com kan men zich hier voor opgeven. "Mijn vriend en ik willen alles zo professioneel mogelijk aanpakken, en daar hoort een volledig verzorgde website ook bij", vertelt Tyrza.
"Eigenlijk vind ik het trainen van mensen nog leuker dan het trainen van paarden. Ik wil hier dan ook graag mee verder, het begeleiden van een jeugdteam lijkt mij bijvoorbeeld fantastisch".
Maar er is meer voor de toekomst, want in september begint Tyrza met de Masterclass-opleiding in Deurne. Deze opleiding is bedoeld voor mensen die al op hoog niveau actief zijn in de paardensport, en zal bestaan uit 26 praktijkdagen over één jaar verspreid. Ook een jurycursus ligt in de planning.
Toekomst
Op het terrein van haar ouders in Strijen, heeft Tyrza beschikking over een mooie accommodatie. Een royale buitenbak, binnenbak, stapmolen, weilanden en stallen met diverse talentvolle paarden. Paarden zoals de 10-jarige Inspekteur-nakomeling Millennium, ZZ-zwaar geklasseerd, welke Tyrza momenteel klaarmaakt voor de Lichte Tour. Met een zevenjarige ruin van Voltaire start ze binnenkort Z2. Daarnaast een aantal jonge paarden zoals twee vierjarige ruinen; Neostan x Ferro en de zelf gefokte Jetset D x Partout. Ook een 3-jarige volle broer van de laatstgenoemde is aangehouden met oog op de toekomst. Een tweejarige Sandro Hit x Donnerhall hengst staat nog in de opfok, en de zelfgefokte tweejarige Ronaldo x Partout merrie wordt wellicht in de toekomst ingezet voor de fokkerij. "Het blijft natuurlijk allemaal afwachten hoe deze jonge paarden het gaan doen in de sport. Ik wil proberen zo ver mogelijk te komen, maar niet ten koste van alles", zegt Tyrza.
Tyrza is dankbaar voor de steun van haar ouders. "Mijn moeder is de stalmanager, zij helpt mij zo veel als ze kan. Mijn vader bemoeit zich wat minder met de paarden, maar helpt achter de schermen mee", vertelt Tyrza. Een amazone die wéét dat er meer in de wereld is dan alleen paarden, maar toch bewust gekozen heeft om van deze passie haar werk te maken. Geen oogkleppen voor Tyrza van Iperen, maar wel een toekomst vol plannen en paarden.
Foto´s Tolstoi: Peggy Leijssen
Tekst: Jenneke Smit
Bron: www.horses.nl
