Bokt community
Sadira, in een wilde speelse bui los in de bak
"Ik hou normaal nooit zo van Arabieren, maar jullie Arabieren vind ik wel leuk."
"Wat is Skye rustig, ze is toch een Arabier?"
"Jullie paarden zijn echt anders dan de meeste Arabieren die ik ken."
Dit zijn gewoon een paar opmerkingen die ik in de loop van de jaren over onze paarden gehoord heb. Veel mensen hebben bij Arabisch Volbloeden het beeld dat ze wild zijn, snel heet en schrikachtig. Ze zien dan een paard voor zich met de staart over de rug, wijd opengesperde neusgaten en het hoofd trots de lucht in. Onze paarden voldoen dan niet echt aan dat plaatje voor die mensen. Nou zou ik het uitgebreid over de raskenmerken van de Arabier kunnen gaan hebben in dit blog (want Arabieren zijn ook prima in staat tot relaxt zijn en kunnen vaak juist enorm goed schakelen tussen "aan" en "uit" staan), maar dat is niet waar ik heen wil met dit verhaal. Zowel Skye als Sadira is namelijk écht niet zo "anders" dan de meeste Arabieren, of als de meeste paarden in het algemeen. Zoals je op de foto hiernaast kunt zien kan Sadira namelijk óók prima die showmodus aanzetten en een feestje bouwen op zijn tijd.
Maar ze hebben ook een andere kant. Als we ze poetsen, staan ze meestal los met het touwtje over de rug. Ik kan ook gewoon even weglopen en poetsspullen pakken, ze blijven namelijk prima staan. Op Skye heb ik toevallig vorig jaar meegedaan aan een schriktraining, op neckrope en zonder zadel, waarbij we een rookmachine getrotseerd hebben, zeiltjes meegetrokken hebben en ik met vlaggen gezwaaid heb, zonder dat ze daar een krimp bij vertrok. Neem haar mee naar vreemd terrein en je kunt ook zonder problemen opstappen en wegrijden. Sadira is nog maar jong en nog niet onder het zadel, maar die loopt zo de trailer op en gaat gerust in haar eentje mee op een boswandeling en loopt dan ontspannen naast me mee. Regelmatig is het niet eens nodig dat ik het touw vasthoud en loopt ze gewoon zelf met me mee terwijl ik het touw los over de hals hang. Ik kan ook gewoon een zeiltje over haar heen gooien, dat is geen enkel probleem en daar is ze niet van onder de indruk. Ik kom in mijn lessen vaak zat bij paarden waarbij dat soort dingen echt allemaal niet mogelijk is.
Sadira inpakken in zeil: daar draait ze haar hoefje niet voor om
Ben je gek. Ze waren allebei echt niet de makkelijkste paarden bij aankoop; Sadira was jong, wild en onbesuisd en zeer onafhankelijk; Skye had juist veel last van angstproblematiek en trauma. Wat we wel hebben gedaan is enorm veel investeren in opvoeding en grondwerk. En dáár zit het verschil. Onze paarden staan los met het poetsen omdat we daar heel veel werk in hebben gestoken: consequent zijn, herhalen en oefenen, net zo lang tot ze begrijpen wat er van ze verwacht wordt. Ik kom regelmatig bij mensen waarvan de paarden moeite hebben om stil te staan aan een touwtje bij het poetsen, die drentelen heen en weer, schrapen of trekken aan het touw. Ze worden dan boos op hun paard: "Schraap nou eens niet zo, doe eens niet." Maar wat ze dan wel van het paard verwachten, dat hebben ze hem eigenlijk nog nooit uitgelegd, want als je de crossties losmaakt waar het paard mee vast staat, loopt hij meteen weg. Dat het zijn taak is om op die poetsplaats stil te blijven staan, is hem dus eigenlijk onduidelijk. Hij blijft vooral staan omdat hij geen keus heeft, omdat hij vast zit aan het touw.
Met Skye op de heide met neckrope
Veel mensen beseffen zelf niet hoe groot de invloed is die ze zelf kunnen uitoefenen op het gedrag van hun paard. Te vaak hoor ik: "Ja, dat kan mijn paard nou eenmaal gewoon niet." Er zijn echter maar weinig dingen die paarden niet kunnen leren. Alles valt en staat met de manier waarop je er zelf mee omgaat. Het meest tekenende voorbeeld daarvan is dat je zelfs een paard kunt leren om zelf beter te leren dealen met zijn eigen spanning en angst. Angst bij paarden is vaak een enorm probleem. Paarden zijn prooidieren, en het zit dus in hun natuur om angstig en op hun hoede te zijn. Op zijn minst de helft van de problemen die mensen bij paarden ervaren komt voort uit angst. Het is echter mogelijk - met investering, tijd en geduld - om een paard te leren anders te dealen met zijn stress, zodat hij zelf weer gaat zoeken naar de ontspanning in plaats van maar steeds hoger in de stress te gaan zitten.
Skye is daar een goed voorbeeld van: zij bouwde snel intern spanning op toen we haar net kochten, wat ze dan niet zo goed uitte, maar het was er wel. Dat bouwde dan op, op, op, net zo lang totdat het emmertje vol was en overliep. Dat uitte zich bij haar in plotseling ontploffen, steigeren en achterover klappen, en ander gevaarlijk gedrag. We hebben haar toen geleerd hoe ze zelf haar spanning kan reguleren. Tegenwoordig kan ze nog steeds wel iets een beetje spannend vinden, maar zodra dat gebeurt zie je haar zelf ook al weer zoeken naar de ontspanning. Daardoor loopt haar emmertje eigenlijk zelden tot nooit meer over; het komt er zelfs niet eens meer bij in de buurt. Ik heb haar wel eens in de wei zien schrikken en vervolgens zelf weer zien proberen die spanning af te vloeien en haar hoofd omlaag te brengen. Dat was vroeger echt ongekend, en dat heeft haar echt tot een stabiel en betrouwbaar paard gemaakt waar zelfs jonge kinderen op kunnen (leren) rijden. In de loop van de jaren is ze daardoor ook steeds minder dingen eng gaan vinden; ze is inmiddels eigenlijk heel steady.
Wat ik eigenlijk probeer te zeggen met dit hele verhaal is: onderschat je paard niet. Het denken in hokjes zoals "Arabieren zijn schrikkerig en druk" maakt ook dat als je paard dan schrikkerig en druk is, je vervolgens het idee hebt dat dat zo hoort en je daar niks aan kunt doen. Hetzelfde geldt voor je eigen individuele paard. Als wij hadden gedacht: "Skye is nou eenmaal niet te rijden want ze raakt in paniek, steigert en laat zich vallen", dan hadden wij het meest geweldige rijpaard moeten missen dat we ooit gehad hebben. Als ik dacht dat het normaal was dat een paard drentelde en schraapte bij het stilstaan, had ik het nooit aangedurfd om mijn paard los te laten bij het poetsen, en als ik dacht dat ik het touwtje nodig had om Sadira in bedwang te houden, had ze nooit los naast me mee op wandeling gekund. Je paard is tot enorm veel in staat, het enige wat je hoeft te doen is in mogelijkheden te denken en de ruimte voor ze te scheppen om te groeien.