Geplaatst Algemeen
Sanne Voets met Demantur tijdens de Paralympics in Rio 2016. Foto: Liz Gregg
"Vandaag wordt er over de hele wereld stilgestaan bij mentale gezondheid. Een goede zaak", vindt paradressuuramazone Sanne Voets, in een persbericht. “Ook je mentale welzijn moet je blijven onderhouden.”
2020 was misschien wel het jaar waarin we het meest geconfronteerd werden met mentale problemen. Er was door de coronacrisis veel onzekerheid en angst over gezondheid, werk en inkomen. Niet eerder was de onzekerheid over onze toekomst zo groot. Paradressuuramazone Sanne Voets postte vanmorgen een persoonlijk bericht op haar website. “Veel mensen denken bij mentaal gezondheid meteen aan depressies. Of, in een sportcontext, aan wedstrijdzenuwen. Maar het is veel meer dan dat. Het is een onderdeel van je gezondheid, waar je aan kunt werken. Net als je fysieke conditie. Hang je de hele dag op de bank, dan is dat slecht voor je gezondheid. Dat geldt ook voor je mentale toestand.”
Ik heb getwijfeld of ik dit moest schrijven. Maar ik vind dit onderwerp zó belangrijk, dat ik graag met jullie deel wat mijn eigen ervaringen zijn.
Het was in Londen, op de Paralympische Spelen van 2012. In de tienminutenring geeft de steward me een seintje: het is tijd om naar de ring te gaan. Het is nog een stukje lopen. Ik kom aan bij de ingang van de arena en moet er wachten. Ik ben te vroeg, de vorige deelnemer is bijna klaar met haar proef. De Britse groet af en krijgt een oorverdovend applaus. Op de tribune klappen, joelen en stampen 12.000 mensen voor haar prestatie. Wat gaat het hard! Dit is het moment, ik moet zo naar binnen. Mijn Paralympische debuut maken. Mijn hart bonkt in mijn keel, er staat kippenvel op mijn armen en de adrenaline giert door mijn lijf. Ik haal diep adem, door mijn neus en naar mijn buik. Hardop zeg ik: “het is dezelfde proef als anders. A-X binnenkomen in draf, X halthouden”. Terwijl ik de eerste onderdelen opnoem, zakt de spanning.
Het hek gaat open, ik rij de arena binnen. Ik zie niets anders dan de oortjes van Vedet. We rijden een fijne proef, zonder fouten. Pas bij het afgroeten zie en hoor ik het stadion, het publiek. Het besef dat we het gedáán hebben: een fantastisch debuut gemaakt. Ik zal dat moment nooit vergeten. Het was ook zó intens! En ik kon perfect toepassen wat ik de jaren ervoor aan mentale training had geleerd. In het verleden kon mijn wil om te presteren, in combinatie met onzekerheid, me enorm in de weg zitten. Ik wist dat ik een ontzettend goed paard had, en alles wat niet goed ging, weet ik direct aan mezelf. Reed ik op wedstrijd geen topscore, dan nam ik dat mezelf kwalijk. Na een poosje balen raapte ik mezelf dan mij elkaar en besloot dat de volgende keer recht te zetten. Met als gevolg dat ik mezelf iedere keer opnieuw teleurstelde. Ik ging twijfelen wat ik verkeerd deed en of ik het eigenlijk wel kon. Of ik Vedet wel waard was. Die onzekerheid begon ik elke training te voelen en dat overschaduwde mijn plezier in het werken met mijn paard steeds een beetje meer.
Ik nam contact op met een sportpsycholoog. Het was 2007; mentale training werd nog maar weinig ingezet. Veel mensen deden er lacherig over. Maar ik leerde handvatten om grip te krijgen op mijn mentale welzijn. Doelen stellen, negatieve gedachten controleren en ombuigen, ademhalingstechnieken. Stukje bij beetje leerde ik tevreden te zijn met kleine vooruitgang. Te accepteren dat je fouten maakt, en dat dat niet erg is. Ik werd er niet minder ambitieus door, de langetermijndoelen bleven uitdagend, maar ik vond wel weer het plezier terug door kleine succesjes te boeken. En het lukte om mijn perfectionisme te temperen tot een gezond niveau. Met regelmaat heb ik ook in de jaren daarna ondersteuning gekregen op mentaal gebied, van meerdere experts. De handvatten en inzichten hielpen me ook buiten de sport, zoals in relaties met anderen. Door soms een beetje afstand te nemen, kun je situaties beter analyseren en zo de kern van een probleem scherper in beeld krijgen. Een oplossing is dan vaak makkelijker te vinden. Het werken met sportpsychologen en andere professionals heeft me ontzettend veel geleerd over mezelf. En ik vind het leven veel fijner, nu ik me bewust richt op mooie dingen. Ik denk oprecht dat ik er een leuker mens door ben geworden.
Momenteel hou ik mijn mind fit door sporten, mediteren en met anderen te praten over wat me bezighoudt, welk gevoel ik daarbij heb en wat ik daarmee kan doen. Door bijvoorbeeld regelmatig krachttraining te doen of juist op de racefiets te stappen, kan ik ‘uit mijn hoofd’ stappen. Door goed mijn lichaam te voelen, voorkom ik dat ik teveel ga piekeren. Mediteren doe ik vaak met een app; ik gebruik HeadSpace. Dat helpt me om af te schakelen als er veel in mijn hoofd gebeurt. En praten, dat doe ik het liefst met lieve vriendinnen tegen wie ik alles kan zeggen. Door dingen met elkaar te delen wordt ook onze band steeds hechter. Mijn mentale valkuilen heb ik geleerd te omarmen. Ik weet bijvoorbeeld dat ik de ochtend voor een belangrijke wedstrijd altijd veel te vroeg wakker word. Vroeger dacht ik dan: ‘shit, nu heb ik te weinig geslapen en ben ik straks misschien niet scherp genoeg’. Nu is dat anders: ‘mooi, vroeg wakker, dat hoort erbij. Het betekent dat ik helemaal in mijn kampioenschap-modus zit. Ik ben er dus helemaal klaar voor!’
Lees meer in Sanne Voets' blog: klik hier
