Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 08-05-18 23:12

WFFS schokt Nederlandse paardenwereld

Geplaatst door de TopicStarter : 08-05-18 23:12

ad
Medisch
Ingezonden door meerdere bokkers

De paardenwereld is in rep en roer door een desastreuze aandoening, die mogelijk wijdverspreid is in de Nederlandse paardenpopulatie: WFFS. Veulens die er aan lijden worden geboren met ernstige afwijkingen. Om te ontdekken hoe groot het probleem is, worden paarden nu in razend tempo getest op de afwijking.

Veulens met WFFS worden soms dood geboren. Als ze bij de geboorte nog wel leven hebben ze ernstige huidafwijkingen, krijgen ze snel pijnlijke wonden en/of hebben ze last van gewrichtsproblemen. Doorgaans sterven ze al snel of moeten ze geëuthanaseerd worden.

De genetische afwijking, voluit het Warmblood Fragile Foal Syndrome, werd een aantal jaar geleden ontdekt in Amerika. Daar maakte een fokkerij onlangs bekend dat de Nederlandse hengst Everdale een van de dragers is. Dat paard is afkomstig uit de stal Van Olst Horses, uit het Brabantse Den Hout. Dat is een stal die al diverse toppaarden heeft voortgebracht, tot Olympische kampioenen aan toe.

Everdale is 9 jaar oud en is in de loop der jaren veel gebruikt in de Nederlandse fokkerij. ,,Hij heeft meer dan duizend veulens voortgebracht", vertelt eigenaar Gertjan van Olst. De fokker heeft ook de rest van zijn dekhengsten laten testen. Twee nakomelingen van Everdale blijken het gen ook bij zich te dragen: Inclusive en Inspire. De twaalf andere hengsten van de stal zijn geen drager van WFFS.

Schokgolf
De ontdekking heeft een flinke schokgolf veroorzaakt in de Nederlandse paardenwereld. Het bekende paardenstamboek, het NRPS, heeft besloten alle hengsten binnen het stamboek te gaan testen op het afwijkende gen. Het grootste en toonaangevende stamboek, het KWPN, heeft het onderwerp ook bovenaan de agenda en bespreekt het met haar fokkerijraden. ,,Fokkers die ongerust zijn kunnen nu al zelf testen", schrijft het KWPN in haar laatste nieuwsbrief.

Het kan bij het fokken misgaan wanneer zowel de hengst als de merrie drager is van het afwijkende gen. In 25 procent van de gevallen krijgt een veulen dan de eerder beschreven klachten, en komt waarschijnlijk te overlijden. In 50 procent van de gevallen wordt het veulen drager van het afwijkende gen. Dan krijgt het zelf geen last, maar kan het het afwijkende gen later wel weer doorgeven. De laatste 25 procent heeft geen afwijkend gen.

Het is bij het fokken dus erg belangrijk ervoor te zorgen dat niet zowel de vader als de moeder het afwijkende gen dragen. Maar om daar zeker van te zijn, moeten de dieren getest worden.

Volgens Marianne Sloet, Specialist Inwendige Ziekten van het Paard van de faculteit Diergeneeskunde aan de Universiteit Utrecht, is het van het grootste belang om snel duidelijkheid te creëren over de omvang van het probleem. ,,We moeten weten of het om enkele incidenten gaat of dat die incidenten juist het topje van de ijsberg zijn. We weten het simpelweg nog niet."

Onderzoek
Uit onderzoek in de VS is gebleken dat 11 procent van de hengsten het afwijkende gen bij zich draagt. In Duitsland ging het om 9 procent. Als dergelijke percentages ook in Nederland opgeld doen, zou dat betekenen dat tientallen hengsten het 'foute' gen bij zich dragen. Dat zou weer impliceren dat het WFFS-gen door heel veel paarden gedragen wordt, omdat dekhengsten per stuk honderden veulens produceren.

Sloet en haar collega's roepen dierenartsen in het hele land op om contact met ze op te nemen als ze denken dat een veulen WFFS heeft. Ook zaken uit het verleden mogen gemeld worden. ,,Toen was de aandoening nog niet bekend. Mogelijk zijn er daarom dode veulentjes met het destructiebedrijf meegegeven zonder verder onderzoek."

Nederland is toonaangevend in de wereld van de paardenfokkerij. Paardensperma is handelswaar. Ook de economische impact van het WFFS-verhaal kan dus groot zijn. ,,Jaarlijks worden ranglijsten opgemaakt van de beste stambomen ter wereld", vertelt hippisch journalist Jacob Melissen. ,,Zowel bij die van de springpaarden als bij de dressuurpaarden eindigt de KWPN-stamboom standaard in de top drie."

Onrust
Fokker Van Olst merkt dat de ontdekking van de aandoening voor onrust zorgt onder klanten. ,,Er is veel onwetendheid. Voor ons is het vervelend dat dit samenvalt met het drukste moment van het fokseizoen. Er zijn veel vragen bij klanten. Ze willen weten wat er aan de hand is."

Vanwege alle onduidelijkheid is het erg belangrijk dat er snel wordt ingegrepen, zegt Melissen. ,,Doorgaans loopt Nederland in dit soort zaken voorop. Ik vertrouw er op dat dit ook goed wordt aangepakt."

Dat een hengst drager is van het 'verkeerde' gen, wil overigens niet zeggen dat er gestopt moet worden met fokken. Foklijnen gaan generaties ver terug, en zijn in de loop van decennia geperfectioneerd. Het is niet toevallig dat goede spring- en dressuurpaarden vaak uit dezelfde stal komen.

,,We moeten er in de toekomst op letten dat merries en hengsten die allebei het afwijkende gen dragen niet samengebracht worden", zegt Van Olst. ,,Maar een hengst die het WFFS-gen heeft kan nog steeds een fantastisch springpaard produceren."

Gerelateerde berichten:
[VN] NRPS test alle hengsten op WFFS
[VN] Van Olst biedt merriehouders aan kosten WFFS test te betalen
[VN] Universiteit Utrecht geeft meer info over WFFS

Deel op Facebook Tweet Foutje gespot? Tip de redactie

**Geplaatst**: 08-05-18 23:36

Geplaatst: 08-05-18 23:36

Waarom lees je zo weinig over veulens met deze aandoening als er nooit getest is en mogelijk zoveel dieren drager zijn?

Heftige materie, gelukkig dat er nu actie wordt ondernomen!

**Geplaatst**: 08-05-18 23:43

Geplaatst: 08-05-18 23:43

Chubby schreef:
Waarom lees je zo weinig over veulens met deze aandoening als er nooit getest is en mogelijk zoveel dieren drager zijn?

Heftige materie, gelukkig dat er nu actie wordt ondernomen!

Omdat de meeste veulens met deze aandoening al vroeg in de dracht verworpen of gereadsorbeert worden. Zelden wordt er een levend veulen met WFFS geboren.
Er is al een aantal weken een topic over op Bokt:

[F-AM] WFFS 'Warmblood Fragile Foal Syndrome'

**Geplaatst**: 08-05-18 23:51

Re: WFFS schokt Nederlandse paardenwereld

Geplaatst: 08-05-18 23:51

Ah oke, dat staat anders in het nieuwsbericht

Citaat:
Veulens met WFFS worden soms dood geboren. Als ze bij de geboorte nog wel leven hebben ze ernstige huidafwijkingen, krijgen ze snel pijnlijke wonden en/of hebben ze last van gewrichtsproblemen. Doorgaans sterven ze al snel of moeten ze geëuthanaseerd worden.

**Geplaatst**: 08-05-18 23:58

Geplaatst: 08-05-18 23:58

Chubby schreef:
Ah oke, dat staat anders in het nieuwsbericht

Citaat:
Veulens met WFFS worden soms dood geboren. Als ze bij de geboorte nog wel leven hebben ze ernstige huidafwijkingen, krijgen ze snel pijnlijke wonden en/of hebben ze last van gewrichtsproblemen. Doorgaans sterven ze al snel of moeten ze geëuthanaseerd worden.

Lees het topic, daar staan veel linkjes in. Dit is een artikel van het AD, niet het hele verhaal.

**Geplaatst**: 09-05-18 00:16

Re: WFFS schokt Nederlandse paardenwereld

Geplaatst: 09-05-18 00:16

Wel bijzonder dat ze liever een grote populatie met bewezen gevaarlijke fouten in de genen hebben dan de slechte dieren uitselecteren en een gezonde genenpoel houden.

**Geplaatst**: 09-05-18 01:02

Geplaatst: 09-05-18 01:02

julius_juut schreef:
Wel bijzonder dat ze liever een grote populatie met bewezen gevaarlijke fouten in de genen hebben dan de slechte dieren uitselecteren en een gezonde genenpoel houden.

In de westernwereld is er ook jarenlang weinig aandacht geweest voor zo een zaken, het is pas recent dat je er echt meer over hoort...

**Geplaatst**: 09-05-18 01:22

Geplaatst: 09-05-18 01:22

https://www.horses.nl/fokkerij/aes-neem ... -database/

https://www.horses.nl/fokkerij/gertjan- ... -een-ster/

**Geplaatst**: 09-05-18 01:54

Geplaatst: 09-05-18 01:54

julius_juut schreef:
Wel bijzonder dat ze liever een grote populatie met bewezen gevaarlijke fouten in de genen hebben dan de slechte dieren uitselecteren en een gezonde genenpoel houden.

Het verkleinen van de genenpool vergroot de kans op dit soort genetische afwijkingen.

**Geplaatst**: 09-05-18 06:28

Geplaatst: 09-05-18 06:28

julius_juut schreef:
Wel bijzonder dat ze liever een grote populatie met bewezen gevaarlijke fouten in de genen hebben dan de slechte dieren uitselecteren en een gezonde genenpoel houden.

Waarom ga je ervanuit dat ze dat willen?

Het kan zeker zijn dat ze deze aandoening onderschat hebben.

Maar om ervan uit te gaan dat ze liever veel paarden hebben dan een gezonde populatie vind ik wat raar gesteld.

**Geplaatst**: 09-05-18 07:18

Geplaatst: 09-05-18 07:18

julius_juut schreef:
Wel bijzonder dat ze liever een grote populatie met bewezen gevaarlijke fouten in de genen hebben dan de slechte dieren uitselecteren en een gezonde genenpoel houden.

Het mooie in dit geval is natuurlijk dat het foute gen als het homozygoot voorkomt letaal is, het zorgt er wat dat betreft zelf voor dat het niet enorm rigoureus verspreid wordt, al zijn er waarschijnlijk genoeg dragers. Zelfs bij een kruising tussen dragers heb je 75% kans dat er een beest uit komt dat nergens last van heeft. Uiteindelijk blijft het altijd gokken, tot je echt op genetics gaat fokken.

**Geplaatst**: 09-05-18 08:04

Geplaatst: 09-05-18 08:04

Zijn er bokkers die hier helaas ervaring hebben?
Ik had er eerlijk gezegd nog nooit van gehoord (zal wel aan mij liggen)

**Geplaatst**: 09-05-18 08:08

Geplaatst: 09-05-18 08:08

x_Rebecca schreef:
julius_juut schreef:
Wel bijzonder dat ze liever een grote populatie met bewezen gevaarlijke fouten in de genen hebben dan de slechte dieren uitselecteren en een gezonde genenpoel houden.

Het mooie in dit geval is natuurlijk dat het foute gen als het homozygoot voorkomt letaal is, het zorgt er wat dat betreft zelf voor dat het niet enorm rigoureus verspreid wordt, al zijn er waarschijnlijk genoeg dragers. Zelfs bij een kruising tussen dragers heb je 75% kans dat er een beest uit komt dat nergens last van heeft. Uiteindelijk blijft het altijd gokken, tot je echt op genetics gaat fokken.

Je bedoelt dat bij een kruising tussen twee dragers bijna twee derde van de veulens ook drager is?
Je kunt je afvragen of alleen 'nergens last van hebben' een goede eis is. Misschien prima voor paarden waarvan je zeker weet/maakt dat er niet mee gefokt gaat worden, maar dit lijken mij afwijkingen die je absoluut niet in je fokmateriaal moet willen hebben.

Achteraf natuurlijk ook een kwestie van wachten geweest voordat zoiets zich zou voordoen. Je wéét gewoon dat je dit als stamboek faciliteert wanneer je zoveel veulens produceert uit slechts een handjevol 'top'hengsten. Dat is véél beperkender voor je genenpool dan nu de dragers van WFFS uitsluiten.

**Geplaatst**: 09-05-18 08:09

Geplaatst: 09-05-18 08:09

Knakker schreef:
Zijn er bokkers die hier helaas ervaring hebben?
Ik had er eerlijk gezegd nog nooit van gehoord (zal wel aan mij liggen)

Er zijn bokkers met paarden die deze mutatie dragen, zij hebben inmiddels getest. Er zijn vermoedens van veulens die lijders waren, maar omdat het nooit getest is zullen we het nooit zeker weten.
Lees het topic in de link die ik een paar reacties terug geplaatst had maar door.

**Geplaatst**: 09-05-18 08:23

Geplaatst: 09-05-18 08:23

oomens schreef:
x_Rebecca schreef:

Het mooie in dit geval is natuurlijk dat het foute gen als het homozygoot voorkomt letaal is, het zorgt er wat dat betreft zelf voor dat het niet enorm rigoureus verspreid wordt, al zijn er waarschijnlijk genoeg dragers. Zelfs bij een kruising tussen dragers heb je 75% kans dat er een beest uit komt dat nergens last van heeft. Uiteindelijk blijft het altijd gokken, tot je echt op genetics gaat fokken.

Je bedoelt dat bij een kruising tussen twee dragers bijna twee derde van de veulens ook drager is?
Je kunt je afvragen of alleen 'nergens last van hebben' een goede eis is. Misschien prima voor paarden waarvan je zeker weet/maakt dat er niet mee gefokt gaat worden, maar dit lijken mij afwijkingen die je absoluut niet in je fokmateriaal moet willen hebben.

Achteraf natuurlijk ook een kwestie van wachten geweest voordat zoiets zich zou voordoen. Je wéét gewoon dat je dit als stamboek faciliteert wanneer je zoveel veulens produceert uit slechts een handjevol 'top'hengsten. Dat is véél beperkender voor je genenpool dan nu de dragers van WFFS uitsluiten.

Ik bedoel dat 75% levensvatbaar is zonder echte problemen. Dat vervolgens 66,7% drager is klopt en ja, bij de dragers heb je altijd weer 50% kans dat ze gezonde genen doorgeven. Je kunt natuurlijk voor jezelf bepalen of je wel of niet verder wil met een bepaalde afwijking, maar in een groot deel van de gevallen kunnen er prima gezonde dieren uitkomen.

Zoals ik al zei, het blijft gokken tot je je gaat richten op genetics en dan genome selection gaat toepassen. Geen idee in hoeverre dat in NL paardenhouderij uberhaupt gedaan wordt, ik hou me meer bezig met een andere diersoorten.

**Geplaatst**: 09-05-18 08:58

Geplaatst: 09-05-18 08:58

http://www.animalgenetics.us/Equine/Gen ... e/WFFS.asp Hier nog wat meer uitleg over WFFS. Fokken met dragers levert altijd 25% kans op een niet levensvatbaar/ dood veulen. Jammer genoeg zullen er altijd fokkers zijn die dat "risico" willen nemen omdat bepaalde bloedlijnen nou eenmaal interessant zijn. Binnen de fokkerij van Paints en Quarters zijn ook een aantal erfelijke ziektes waarbij de kans op zieke paarden/ niet levensvatbare veulens groot is. Bijv. OLWS ( Lethal White waarbij het veulen binnen 48 uur sterft/ ingeslapen wordt). Ondanks dat wordt er nog steeds met 2 dragers gekruist voor het mooie kleurtje ( Frame Overo). Maar ziektes als PSSM komen tegenwoordig in heel veel rassen voor, Herda is weliswaar een huidziekte die je veel ziet bij de Amerikaanse rassen maar ook dat komt voor bij warmbloeds; ik heb het ca. 25 jaar geleden gezien bij een KWPN'r. Dan hebben we ook nog diverse "rasspecifieke" ziektes bij o.a. de Fell Pony, de Arabier, Friezen, etc. Dit is dus niks vreemds/ nieuws onder de zon maar wel triest dat het zo lang geduurd heeft voordat het bekend werd. Binnen het AQHA ( Quarter stamboek) wordt tegenwoordig wel op de papieren aangeven als een paard aan een bepaalde ziekte lijdt.................als deze tenminste getest is. Mijn advies is dan ook om paarden altijd op diverse erfelijke aandoeningen te laten testen; door het vele kruizen van verschillende rassen zijn aandoeningen, zeker die ook een ziek paard geven bij dragerschap ( PSSM bijv.), zich steeds meer aan het verspreiden, of zo lijkt het in ieder geval.

**Geplaatst**: 09-05-18 10:13

Re: WFFS schokt Nederlandse paardenwereld

Geplaatst: 09-05-18 10:13

Dat krijg je er van als je dieren een onnatuurlijke hoeveelheid nakomelingen laat krijgen.

Het hele selectief fokken begint me meer en meer tegen te staan. Ook in de hondenwereld. Alle rasstandaarden en stamboeken eruit. En gewoon alles door elkaar, maar gezond, fokken.

Noem me pessimistisch, maar dit soort dingen worden alleen maar erger en erger.

**Geplaatst**: 09-05-18 10:48

Geplaatst: 09-05-18 10:48

Shiloh schreef:
Dat krijg je er van als je dieren een onnatuurlijke hoeveelheid nakomelingen laat krijgen.

Het hele selectief fokken begint me meer en meer tegen te staan. Ook in de hondenwereld. Alle rasstandaarden en stamboeken eruit. En gewoon alles door elkaar, maar gezond, fokken.

Noem me pessimistisch, maar dit soort dingen worden alleen maar erger en erger.

Haha grappig, ik lees jouw bericht en ik wil net reageren dat er gelukkig steeds meer oog hiervoor komt en bepaalde rasorganisaties wel bezig zijn met bijvoorbeeld outcross, zoals bij de shiloh Shepherd. Gezien je naam ben je daar bekend mee :p.

Ik ben groot voorstander van genetisch de boel in de gaten houden en vervolgens actief inzetten op het beperken/terugdringen van bepaalde erfelijke afwijkingen en ziektes door nieuw bloed te gebruiken. Meer en meer worden rasorganisaties gedwongen om hier mee bezig te gaan door allerlei problemen in het ras maar helaas zijn er nog genoeg die hun kop in het zand steken.

Edit, ik ben niet tegen rasdieren! Er is natuurlijk een reden dat er rassen zijn gekomen, je selecteert op bepaalde eigenschappen die je verankert in het ras waardoor je een veel beter idee hebt van het type dier dat eruit komt. En dat vind ik wel het mooie aan een ras. Het gaat er nu alleen veel te krampachtig aan toe bij de meeste rassen.

**Geplaatst**: 09-05-18 12:10

Geplaatst: 09-05-18 12:10

Shiloh schreef:
Dat krijg je er van als je dieren een onnatuurlijke hoeveelheid nakomelingen laat krijgen.

Het hele selectief fokken begint me meer en meer tegen te staan. Ook in de hondenwereld. Alle rasstandaarden en stamboeken eruit. En gewoon alles door elkaar, maar gezond, fokken.

Noem me pessimistisch, maar dit soort dingen worden alleen maar erger en erger.

Niet mee eens, toen er bij paarden HKO geconstateerd werd wat voornamelijk afkomstig was uit bepaalde bloedlijnen werd daar streng op geselecteerd daarna. Met als gevolg dat het voor een groot deel uit de paardenstapel is verdwenen. En het kwpn doet dat ook goed met oc/ ocd..nu word het tijd om deze aandoening aan te pakken en uit de paardenstapel te laten verdwijnen.

**Geplaatst**: 09-05-18 12:10

Geplaatst: 09-05-18 12:10

[F-AM] WFFS 'Warmblood Fragile Foal Syndrome'

Topic hierover vorig jaar geopend.

**Geplaatst**: 09-05-18 12:56

Re: WFFS schokt Nederlandse paardenwereld

Geplaatst: 09-05-18 12:56

Sarah_Elise, mijn naam komt niet van dat ras vandaan hoor

Outcross en al die dingen is leuk bedacht, maar het is dwijlen met de kraan open.

Ik vind het echt naïef om te denken dat met goede monitoring je dit soort problemen kunt voorkomen of uit kunt roeien. Mensen begrijpen maar een fractie van hoe de natuur werkt. Feit blijft dat een handjevol hengsten verantwoordelijk zijn voor een zeer groot percentage van de aanwas van nieuwe paarden en dat generatie op generatie. Feit blijft dat het inteelt coëfficiënt hoog is.

Ik begin er steeds meer en meer van overtuigd te raken dat dat op de lange termijn niet houdbaar is.

**Geplaatst**: 09-05-18 13:02

Re: WFFS schokt Nederlandse paardenwereld

Geplaatst: 09-05-18 13:02

Inteelt is inderdaad geen goede ontwikkeling, dat word wel begrepen..vandaar ook de problemen bij oa de tuigpaarden. Een grote genetische basis is belangrijk..maar juist ook daarom is het te kort door de bocht om nu alle hengsten die drager te zijn van WFFS te castreren.

**Geplaatst**: 09-05-18 16:25

Geplaatst: 09-05-18 16:25

Inteelt ? "lijnenteelt" noemen ze dat toch zo mooi? om "bepaalde goede eigenschappen te verankeren" ? :Y)

In het WFFS topic staat veel info

**Geplaatst**: 09-05-18 16:31

Geplaatst: 09-05-18 16:31

Elisa2 schreef:
Inteelt is inderdaad geen goede ontwikkeling, dat word wel begrepen..vandaar ook de problemen bij oa de tuigpaarden. Een grote genetische basis is belangrijk..maar juist ook daarom is het te kort door de bocht om nu alle hengsten die drager te zijn van WFFS te castreren.

Waarom zou dat te kort door de bocht zijn? Hoeveel dragerhengsten zouden dat zijn op de totale populatie warmbloedpaarden? Of t.o.v. het totale aantal hengsten die in een seizoen geboren worden?
Nogmaals, die versmalling van de genenpool ontstaat niet door nu een kleine fractie op grond van een hard kenmerk uit te sluiten. Die ontstaat door structureel steeds maar een klein handjevol toe te staan om te dekken, en dat over lange tijd.

**Geplaatst**: 09-05-18 16:43

Re: WFFS schokt Nederlandse paardenwereld

Geplaatst: 09-05-18 16:43

Exact. Als 10 % het draagt is die uitsluiten juist wel verstandig. En vervolgens álle 90% andere paarden te gebruiken, mits gezond. En niet daarvan maar 5% omdat dat de beste en de mooiste zijn.... maar ja.