Overige
Foto door Amanda
In 1982 wordt een droom geboren. Drie hoefsmeden in het Finse stadje Lahti beginnen een bedrijf in ruitersportspullen. Het groeit uit tot Horze/Finn-Tack, met vestigingen over de hele wereld. Het verhaal over de droom, op de website van Horze/Finn-Tack, vertelt niet dat het bedrijf deel uit maakt van het wereldwijde netwerk van de sektarische geloofsgemeenschap Noorse broeders.
Afgelopen jaren ging het niet best met Finn-Tack, dat geleid wordt door een dochter van spiritueel leider van de Noorse broeders, Kåre J. Smith. De broeders steunen Finn-Tack in 2014 en 2015 met circa 2 miljoen euro (2014: omzet 28 miljoen euro). Volgens interne e-mails belandt dat geld bij Finn-Tack via nepfacturen, voor zogenaamd verricht 'charitable work' en voor çonsultancy'. Die mails stuurt Finn-Tack naar andere bedrijven uit het netwerk van de broeders. De bedrijven die het geld overmaken worden onder meer gefinancierd met spaargeld van de volgelingen. Daarnaast krikt Finn-Tack zijn inkomsten op met wonderlijke financiële boekingen en transacties, signaleert Anno Neinders, manager van het ‘broederbedrijf’ Northern Logistics dat in het Drentse Nieuw-Buinen het magazijn van Finn-Tack/Horze beheert.
Neinders, bestuurder van de broeders in Nederland, constateert dat Finn-Tack in december 2014 de voorraad in het magazijn op papier aanpast. "Er wordt hier voor 300.000 euro winst gecreëerd die er niet is", schrijft hij. "Dat is hoogst twijfelachtig. Eigenlijk is sprake van winstmanipulatie, wat niet is toegestaan." Daarnaast wordt, eveneens op papier, een deel van de voorraad verkocht aan Dubai, waarna Neinders opdracht krijgt de verkochte spullen te vernietigen. Uit de 200.000 interne e-mails van de broeders die NRC bezit, bleek eerder dat kerkleiders zich verrijkten ten koste van de 40.000 volgelingen. Ook werden belastingen ontweken en lieten Noorse broeders kinderen in strijd met de Arbeidstijdenwet werken om geld te verdienen voor hun kerk. Dat gebeurt onder meer in het Drentse magazijn van Finn-Tack/Horze. Het werk in Drenthe wordt gedaan door wel vijftig jongeren. Ze zijn gemiddeld 19,5 jaar en lid van het zogenoemde 'A-team'. De jongeren krijgen op papier het wettelijk verplichte minimumloon, maar in de praktijk slechts zakgeld van 60 euro per maand. Tot 2014 houdt magazijnmanager Anno Neinders, tevens een hoge kerkbestuurder, op hun loonstroken deels fictieve kosten in voor consumpties, sport en uitstapjes.
Uit het jaaroverzicht over 2012 blijkt dat de jongeren voor onder meer ‘catering’ 173.000 euro in rekening gebracht wordt, hoewel de echte kosten 90.000 euro zijn. ‘Conferentiebezoek’ kost de jongeren 64.000 euro; de werkelijke kosten zijn 10.000 euro. Neinders erkent in de interne e-mails dat er een behoorlijke onbalans is tussen de inhoudingen en de werkelijke kosten. "Een vergelijking met malafide uitzendbureaus voor Poolse medewerkers is snel gemaakt", schrijft hij.
Om zulke praktijken in brede zin aan banden te leggen wordt in 2016 de Wet aanpak schijnconstructies ingevoerd. Die verbiedt sindsdien soortgelijke inhoudingen op het minimumloon. Vooruitlopend op deze wet wijzigen de broeders hun tactiek. Sinds najaar 2014 krijgen de jongeren het hele minimumloon op hun bankrekening. Tegelijk worden ze geacht een stichting uit het netwerk van de broeders te machtigen om de gefingeerde kosten automatisch te laten incasseren. Het resultaat is hetzelfde, de jongeren krijgen 60 euro per maand. Voor die 60 euro moeten ze hard werken in het Drentse magazijn. Ze hebben contracten van 48 uur per week, het wettelijk maximum. Dat is nog niet voldoende. Ze worden net iets meer ingepland, staat in een interne mail. Extra uren administreert Neinders als vrijwilligerswerk.
Finn-Tack vindt winter 2015 dat er nog best een tandje bij kan in het magazijn, in de drukke tijd voor Kerstmis. Neinders waarschuwt dat de jeugd al een aantal weken 6 dagen per week, en de laatste twee weken zeven dagen per week en ook nog in de avonden hebben gewerkt. "Ze zijn moe. Zes jongeren hebben zich al ziek gemeld."
Bij Finn-Tack lijkt dat niet heel serieus te worden genomen: „Als er iemand is die om gezondheidsredenen moet uitrusten, dan moet men de vrijheid hebben om dat te zeggen en om niet te werken, maar ik kan me voorstellen dat er veel jongeren zijn die er alleen maar naar uitkijken om dag en nacht te werken.”
Broeder Anno Neinders zegt dat de manier waarop A-teamers betaald werden en worden rechtmatig is. "Er wordt niets verdiend aan het inhouden van onkosten, in plaats daarvan is er een tekort. Ook wordt er gewerkt conform de Arbeidstijdenwet, zodat iedere suggestie onjuist en misleidend is." Neinders wil niets zeggen over de door hem geconstateerde manipulaties door Finn-Tack. Het bedrijf zelf wil niet inhoudelijk reageren.