Bokt community
Napie en Nickey tijdens een klasse 2-wedstrijd. Op naar de finish!
Mendurance, een tak van paardensport waar we maar weinig over horen. Bokker Napie heeft deze sport actief beoefend en zelfs wedstrijden georganiseerd. Hieronder vertelt zij meer over het rijden en organiseren van mendurancewedstrijden.
* Voor wie je niet kent: zou je jezelf willen voorstellen?
Ik ben Nanda Swart, 44 jaar oud en ik ben verpleegkundige verloskunde/neonatologie. Momenteel woon ik samen met mijn partner in Brabant. Hier ben ik in 2015 naar toe verhuisd. Voorheen woonde ik op de grens Drenthe/Friesland middenin het Drents Friese Wold. Speciaal naar toe verhuisd voor de rijmogelijkheden. Ik heb twee shetlandpony's. Hero is al 24 jaar bij mij en is 28 jaar. Nickey is 18 jaar bij mij en is 23 jaar. Met hen heb ik in de periode van 2007 t/m 2019 mendurance gereden. Eerst in tweespan t/m klasse 3 en vervolgens met Nickey in enkelspan, die klasse 3 startgerechtigd was aan het einde van zijn carrière in enkelspan.
* In je profiel staat dat je aan mendurance doet/hebt gedaan. Wat is mendurance precies?
Mendurance is een uithoudingsproef waarbij paarden en pony's aangespannen een afstand afleggen waarbij de gereden tijd belangrijk is, maar vooral de conditie van de paarden in het span. Het is de aangespannen variant van de endurance, wat bekender is in Nederland. Je start in de laagste categorie klasse 1, dit zijn wedstrijden waarbij een afstand wordt afgelegd van maximaal 30 km. Na 5 goede uitgereden wedstrijden kan je door naar klasse 2 (tot 50 km), klasse 3 (tot 70 km) en tot slot klasse 4 (max 100 km). Elke klasse kent een minimum en maximale gemiddelde snelheid. Voor de start en na de finish moet het paard veterinair gekeurd worden, in de hogere klasses zijn er ook tussentijdse keuringen d.m.v. vetgates waarin, het paard beoordeeld wordt "fit to continue" te zijn. De veterinair kijkt naar tekenen van vermoeidheid zoals uitdroging, hartslag, ademhaling en kreupelheden. Wanneer een paard onvoldoende fit blijkt te zijn wordt je gediskwalificeerd. Het mooie van mendurance is dat je echt een aantal uur echt met je paard samen bezig bent. Je moet je paard goed kennen om hem goed door de wedstrijd heen te rijden. Daarnaast rijd je in de mooiste gebieden.
* Kan je met elk ras mendurance doen?
In principe is elk ras geschikt voor mendurance maar zal je met het ene ras makkelijker de wedstrijd doorkomen als met het andere ras. In de mendurance komt alles voorbij: van mini shetlanders tot dravers. Koudbloeden en warmbloeden. Een goed paard is koel in zijn hoofd, is bodemvast op elk terrein, voorwaarts, maar moet ook zijn rust kunnen pakken. Ik was 1 van de eerste menners met shetlanders. Daarmee ben je best in het nadeel en die moet je ook echt goed trainen maar ze beschikken over alle eigenschappen die ze geschikt maken als mendurance pony's. Ook al werden we in het begin wel eens raar aan gekeken, uiteindelijk bleken we het qua snelheid echt niet minder te doen dan onze grote concurrenten. In 2012 zijn we in de klasse 3 gestart tegen een span KWPN'ers. Qua snelheid konden het natuurlijk niet bijbenen maar omdat de shetten goed door de keuringen kwamen, hebben ze uiteindelijk gewonnen en werden we kampioen klasse 3. Waar een wil is, is een weg.
* Is elke kar geschikt voor mendurance?
Je zit een aantal uur op de menwagen, dus een comfortabel geveerde wagen die zo licht mogelijk is, is natuurlijk wel heel fijn voor zowel menner als paard. Het fijne is ook dat sinds een aantal jaar de sulky's voor A pony's zijn toegestaan. Dit gaf mij ook de mogelijkheid om in enkelspan te starten.
* Wat komt er kijken bij het deelnemen aan een mendurancewedstrijd?
Ten eerste moet het span klaar zijn de afstand te kunnen afleggen. In de laagste klasse is een goede basisconditie vaak voldoende. Die basisconditie bouw je niet op in de bak maar buiten, op verschillende ondergronden en onder verschillende omstandigheden. De kilometers worden eerst rustig opgebouwd en daarna de snelheid. Het is fijn als het paard makkelijk draaft en zich goed herstelt in de stapfases. Dit moet je trainen. Net zo belangrijk als kilometers maken, is rusten na inspanning. Rust betekent lekker op de wei. Toen ik langere afstanden ging rijden, maakte ik ook gebruik van een hartslagmeter. Zo heb je goed zicht op het herstel van je paard. Bij het herstel hoort ook goed eten en drinken. Een paard moet dit leren op vreemd (wedstrijd)terrein. Om uitdroging en oververhitting te voorkomen, is het vaak ook nodig om het paard te koelen. Niet elk paard vindt dit in het begin makkelijk, vooral als hij in het tuig loopt. Op de wedstrijddag zal je op tijd op het terrein moeten zijn. Het paard moet herstellen van de reis en voldoende eten en bewegen om goed door de keuring te komen. De vaccinaties moeten op orde zijn. Tijdens de wedstrijd zelf is het goed om op te letten op welke stukken je snelheid kan maken en waar je je paard kan laten herstellen. Een mooi vlak pad in de schaduw nodigt uit voor een galopje maar zijn vaak juist de plekken om even op adem te komen. Mijn pony's gaven vaak zelf wel aan wanneer ze even moesten stappen maar vertrokken ook zelf wel weer als ze hersteld waren. Ook na de finish moet je zo snel mogelijk je pony helpen om fit door de nakeuring te komen: koelen zo nodig maar ook de spieren warm houden, in beweging houden, laten plassen, eten, eten, eten en hopen dat ze ook nog wat drinken. De wedstrijd eindigt niet bij de uitslag. Nazorg om je pony fit te houden en gelukkig te houden is ook belangrijk. Een paar dagen op de wei en goede controle van de gezondheid na de wedstrijd is ook belangrijk. Zo blijft het paard ook fanatiek.
* Wat komt er kijken bij het organiseren van een mendurancewedstrijd?
Ik heb wedstrijden in het Drents Friese Wold georganiseerd tussen 2007 en 2017. Ik kende het gebied op mijn duimpje en had goed contact met Staatsbosbeheer en de wedstrijdlocatie. Hierdoor had ik de mogelijkheid om regelmatig een nieuwe en ook uitdagende route te bieden aan de deelnemers, die goed geschikt was voor menners en hun paarden en later ook de ruiters van de endurance. Een wedstrijd voor gemiddeld 150 deelnemers over een heel weekend organiseren is veel werk. Geschikte routes vinden en eventueel onderhouden, vergunningen met de gemeente en landeigenaren regelen, sponsoren zoeken, medewerkers en vrijwilligers zoeken en tijdens het weekend zelf zorgen dat alles goed loopt en ten slotte alles verwerkt en opgeruimd wordt. Zonder vrijwilligers geen wedstrijd en dat is echt zo. Deze waren altijd enorm belangrijk voor mij. In de voorbereidingen deed ik veelal alles zelf met een klein groepje. Tijdens de wedstrijd heb je mensen nodig voor de keuringen, uitslagen verwerken, secretariaat, parkeerhulpen en vrijwilligers in het parcours bij oversteken en hekken. In de loop van de jaren had ik een een mooie vaste ploeg die altijd uit keek naar de wedstrijd. Een landroververeniging zorgde voor het uitzetten en uithalen van de route en op de wedstrijddagen konden ze reageren op calamiteiten en de vrijwilligers in het veld verzorgen. Voor mijn vrijwilligers zorgde ik ook altijd goed, we sloten de dag altijd af met een BBQ. Deelnemers die blij en tevreden weer huiswaarts keerden maakte echt mijn dag. Daar deed ik het voor. Mooie keuringsuitslagen, weinig uitvallers was superfijn. Je voelt je enorm verantwoordelijk voor de deelnemers. Goede resultaten en fijne recensies maakten het werk dat je aan het organiseren hebt wel weer goed.
Door mijn verhuizing heb ik uiteindelijk moeten stoppen met de organisatie van de wedstrijd in het Drents Friese Wold.
Als iemand denkt aan het organiseren van een wedstrijd, heb je in ieder geval een startlocatie nodig, waar genoeg ruimte is om trailers en eventuele aanhangers te parkeren. Verdere voorzieningen zijn sanitaire voorzieningen, eventueel catering, een mogelijkheid om het paard te kunnen keuren op locomotie (een verharde baan van circa 40 meter heeft de voorkeur) en mogelijkheid een paard te kunnen behandelen of te laten rusten (noodbox) Je route moet minimaal 20 km lang zijn voor de klasse 1. Routes kunnen in het veld worden uitgezet of via GPS. Het is goed om voor de organisatie eens mee te kijken op een (m)endurancewedstrijd.
* Hoe ben je begonnen met het organiseren van wedstrijden?
Zie hierboven. Ik wou het gebied waar ik woonde graag delen met andere menners en het wedstrijdelement daarin toevoegen
* Heb je tips voor iedereen die wil beginnen met mendurance, of het organiseren van wedstrijden?
Er is tegenwoordig een vereniging voor mendurance rijders. Deze geven informatie over het starten van wedstrijden en kunnen ook een nieuwe organisatie ondersteunen in het organiseren van een wedstrijd. Zie https://www.mendurancenederland.nl
