Geplaatst Blog
Hier zie je de vier kwadranten
Een paar jaar terug was het voor mij een enorme eye opener toen ik ontdekte dat Linda Parelli onderzoek gedaan heeft naar verschillende persoonlijkheden van paarden. Zij noemde die persoonlijkheden "Horsenalities". Zij heeft de persoonlijkheden van paarden gecategoriseerd in vier verschillende quadranten, met twee assen: van Left Brain (dominant/zelfverzekerd) tot Right Brain (onzeker/angstig), en van Introvert (trager/zit meer in het hoofd) tot Extravert (voorwaarts/uitbundig). De komende blogs wil ik opdragen aan de vier mogelijke "Horsenalities": één blog voor elk, waarin ik er wat meer over vertel en wat van mijn eigen ervaringen deel.
Vandaag schrijf ik wat over de Left Brain Introvert, geïnspireerd door het paard waar ik sinds een paar weken mee werk. Deze merrie is namelijk echt een prototype Left Brain Introvert, volgens het boekje, uitgevonden en verbeterd. Left Brain Introverts, daar kent bijna elk paardenmens er wel eentje van. Een manege is eigenlijk geen echte manege zonder dat je er zo een tussen hebt zitten: zo'n trage trapzak die van aansporen alleen maar lángzamer lijkt te gaan, en gaat bokken als je vervolgens boos wordt.
De Left Brain Introvert is van nature een zelfverzekerd paard, dominanter, maar ook dapper en kalm. Soms iets te kalm, naar onze zin, want meestal hebben ze geen zin om meer te doen dan strikt noodzakelijk. Het is veel makkelijker voor ze om langzamer te gaan dan om te versnellen, en in hun meest ideale situatie staan ze lekker stil (met eten). De Left Brain Introvert zal meestal liever niet fanatiek voor je werken tenzij hij het nut ervan in ziet. Bakwerk zoals longeren, doelloos rondjes lopen, is vaak niet favoriet, maar buitenritten des te meer.
Ken jij ook zo'n paard?
De Left Brain Introvert
Bij het werken met een Left Brain Introvert paard zijn er altijd een paar dingen waar ik rekening mee houd. Misschien is het interessant om die hier ook op een rijtje te zetten voor jullie, dus dat zal ik hieronder doen.
- Het werkt niet om hem door te pushen. Als hij geen zin heeft, en jij gaat met alle kracht, zwepen en sporen van hem eisen dat hij wel móet, dan ga je merken dat jij steeds meer nodig hebt, en hij steeds harder en heftiger gaat vertellen dat hij er echt geen zin in heeft. Wat wél werkt, is kleine korte dingetjes vragen, en meteen belonen zodra het goed gaat. Eigenlijk wil je voorkomen dat je het punt bereikt dat hij er weer de brui aan geeft, dus het is de truc om nét iets minder van hem te vragen dan hij verwacht, en daar ontzettend voor te belonen. Dat helpt voor zijn motivatie.
- Wél heel specifiek zijn in wat je dan wil, is wel belangrijk. Ik beloon graag snel, maar dat betekent niet dat ik al beloon voor dingen die het belonen niet waard waren. Als ik vraag om draf, dan ben ik niet tevreden met lamlendig gesukkel, dan wil ik echt een draf. Maar als ik die enthousiaste draf dan krijg, kan ik wel na 3 passen zeggen: goed zo! Nu mag je weer even stappen.
- De beste beloningen zijn rust en voedsel. Rust omdat hij eigenlijk niets liever wil dan relaxen. Dus als ik iets van hem vraag, en hij steekt er echt moeite in om het goede antwoord te vinden, dan beloon ik graag door hem de kans te geven even rustiger aan te doen. Voedsel doet het ook goed, zolang je maar rekening ermee houdt dat het paard er beleefd mee omgaat. Voedsel bied jij aan, maar mag hij niet eisen.
- Left Brain Introverte paarden zijn niet traag van begrip, maar ze hebben wel nadenktijd nodig. Vaak worden ze al hard en boos zodra je iets van ze vraagt, en heeft het even tijd nodig voordat die negativiteit weer wegvloeit en de spanning uit het lijf verdwijnt. Als je ze die tijd gunt, wordt de sessie veel positiever.
Case study
Het paard waar ik het nu over ga hebben is dus zo'n paard. Ik werk met haar sinds een paar weken, tot die tijd is ze altijd door anderen verzorgd en gereden. Ik wil er meteen bij zeggen dat ik alleen maar kan vertellen over de dingen die ik nu op dit moment aan haar zie en ervaar, en dat mijn woorden hier dus geen oordeel zijn over hoe er in het verleden met haar omgegaan is. Ik weet dat er sowieso lieve mensen met haar gewerkt hebben die het beste met haar voor hadden.
Deze merrie zag ik voor het eerst in de wei, en het was een van de heftigere eerste ontmoetingen die ik ooit met een paard gehad heb. Op dat moment wist ik nog bijna niks over haar. We liepen met zijn tweeën die kant op, en ik liep richting haar en stond een paar meter bij haar vandaan stil. Zij kwam op me af, snuffelde even vriendelijk en ik gaf haar een aai. Ineens uit het niets vloog ze me aan. En dan bedoel ik inclusief platte oren, een opengesperde mond met ontblote tanden en een maaiende steiger. Ik denk niet dat ze me echt kwaad wilde doen want ze had prima door kunnen zetten, maar ze stond tegenover me stil, en elke kleine beweging die ik maakte was voor haar genoeg om haar oren opnieuw plat te doen en uit te vallen. Ik had niks in mijn handen, en dat is best een kwetsbaar gevoel, maar ik ging niet opzij en na een minuut of vijf besloot ze zelf te gaan grazen en scharrelde ze weg.
Sindsdien heb ik haar leren kennen en ik ervaar haar als een paard dat zich ontzettend onbegrepen voelt en dat die rare mensen maar stomme wezens vindt. Er zijn veel dingen waar ze niet helemaal oké mee is (helemaal niet van een vreemde, ze is toleranter naar mensen die ze kent), en als je dan over haar grens gaat ermee kan ze agressief uit de hoek komen. Poetsen had een gebruiksaanwijzing, want soms kwam er een venijnige hap naar achteren of een achterbeen omhoog. Hetzelfde gebeurde bij aansingelen. Als ik in de bak met haar kwam, voor grondwerk of rijden, was haar go-to "naar de uitgang gaan en daar blijven stilstaan". Je moest dan van goede huize komen om haar daar vandaan te krijgen.
Ik zie dat soort dingen wel als een uitdaging, en ik vind het interessant om hiermee aan de gang te gaan en te kijken of ik haar positiever kan laten nadenken over mensen, het weer leuk kan maken om met mensen aan het werk te gaan. Het gedrag komt voort uit dat ze mentaal zo'n barrière heeft, dus als ik dat kan veranderen, zal haar gedrag ook veranderen. Bovendien zal het helpen als ze merkt dat ik haar kleinste signalen al herken en respecteer. Ze gaf altijd hele kleine subtiele (introverte) signaaltjes, soms was het maar het licht wegdraaien of iets optillen van haar hoofd, of het stoppen met knipperen met haar ogen. Daarmee zei ze dat ze niet oké was. Als je dat niet zag, leek ze gewoon stil te staan, maar intern was ze zichzelf aan het opvreten. Op den duur zei ze dan: "Dit gaat te ver" en dan viel ze aan.
Wandelen zoals het eerst ging: schouder naar me toe,
hoofd van me af, aandacht niet bij mij.
Wat ik dit paard heb geprobeerd te geven is rust. Niet doorgaan en doorgaan, maar die kleine signaaltjes al herkennen en respecteren. Bij de eerste keer poetsen betekende dat dat ik niet eens echt aan poetsen toe kwam. Ik liep op haar af en op twee meter afstand van haar voelde ik haar energie al veranderen. Haar oren ging heel iets naar achteren en haar hoofd ging iets defensief omhoog, ze zette zich al vast in haar lijf. Het was alsof ze zich schrap zette voor mijn aanwezigheid. Verder gebeurde er niets: ik had gewoon kunnen beginnen te poetsen. Dat zou echter al wel mentaal over haar grens geweest zijn. Dus in plaats daarvan ben ik gestopt en heb ik gewacht tot ze iets van de spanning losliet. Zodra ze weer ontspande (oren neutraal, hoofd weer iets omlaag), ben ik niet doorgelopen, maar liep ik juist weer naar achteren, als beloning voor de ontspanning. Dit heb ik de hele poetssessie herhaald. Uiteindelijk schoof de grens wat op, en heb ik uiteindelijk haar drie keer over de rug kunnen aaien met de borstel. Dat klinkt stom en betekenisloos, maar dit waren drie aaien met de borstel waar zij oké mee was. Dat vond ik een hele prestatie voor haar, dus ik ben toen gewoon gestopt.
Ook bij grondwerk in de bak merkte ik dezelfde mentale weerstand, ze kon mentaal echt op slot schieten. Als ik vroeg of ze de voorhand om kon zetten, bij mij vandaan, reageerde ze daarop door precies het tegenovergestelde te doen: dwars over mij heen walsen. Uiteraard heb ik dat niet toegestaan. Die correctie, daar moest ze over nadenken, dat zag ik. Haar neusgaten hield ze iets scheef, de haartjes bij haar neus trilden, soms schudde ze licht en subtiel met haar hoofd of zakten haar ogen half dicht. Allemaal signalen dat ze niet gewoon stilstond, maar bezig was met verwerken van wat er net gebeurd was. Die tijd heb ik haar gegeven. Het duurde ruim vijf minuten. Vijf minuten waarin we gewoon tegenover elkaar stonden. Ik stond rustig, ontspannen, bewegingloos te wachten en zij was maar in haar koppie aan het puzzelen. Na ruim vijf minuten kwam er ineens een diepe zucht en zakte haar hoofd iets naar beneden. Daarna kwam er een lik en een kauw. Allemaal tekenen van het loslaten van spanning. Direct erna keek ze meteen alerter uit haar ogen.
Pas toen kon ik weer iets nieuws van haar vragen en had ze het voorgaande verwerkt. Als ik meteen door was gegaan had dat ook gekund, maar dan had ze de spanning van die correctie nog in haar lichaam gehad. Als ik dat 10 keer gedaan had, was er 10 keer een beetje restspanning in haar lijf gekomen. Doe je dat lang genoeg, dan krijgt ze het niet meer verwerkt en zal ze ineens heftig uit de hoek komen omdat ze het niet meer kan bolwerken.
Het paard van deze blog, hier zacht, attent en vriendelijk,
zoals ze nu steeds meer laat zien dat ze eigenlijk is.
Er waren toen mensen die me aan het werk zagen, en die zullen best vraagtekens gehad hebben bij deze grondwerksessie. Ik vroeg circa 1 keer in de vijf minuten iets van mijn paard, soms maar een enkele pas, en daarna stond ik weer vijf minuten leunend op mijn stickje te chillen. Joh, zullen ze gedacht hebben, grondwerk? Die hebben samen in de bak staan luieren.
Toch stond dit paard aan het einde van deze sessie bijna te slapen van vermoeidheid. De volgende keer dat ik met haar werkte kreeg ik echter nauwelijks lelijke blikken bij het poetsen, en ze viel ook niet meer heftig uit. Schouder opzij vragen, dat had ze ook begrepen. Toen nog niet perfect, maar ze kwam niet meer zo heftig in mijn ruimte, op af en toe een subtiel pasje na. Die nadenktijd, die had ze nodig gehad, plus het vertrouwen dat ik haar die nadenktijd zou geven.
We zijn nu een week of twee verder, en het voelt net alsof ik met een ander paard werk soms. Met wandelen houdt ze haar schouder fijn uit mijn ruimte in plaats van dat ze over me heen loopt, en ze houdt mijn tempo aan. Poetsen kan ik nu zonder platte oren, en de derde keer dat ik de singel wilde aansingelen deed ze een hap naar achteren maar bedacht ze zich halverwege de beweging, draaide terug naar voren met haar hoofd en begon ze te likken en kauwen. Sindsdien heeft ze niet meer gehapt.
Ook onder het zadel is ze al veel voorwaartser en meewerkender en gaat ze voorwaarts op lichte beendruk. Over het algemeen is ze opener geworden, communicatiever, minder in haar eigen koppie.
Ik ben heel benieuwd wat de toekomst gaat brengen met dit paard. Er zit namelijk een enorm zacht en vriendelijk paard onder dat defensieve schilletje. Ik geniet ervan om dat schilletje steeds verder los te peuteren. Hoe positiever je haar benadert en hoe meer vertrouwen je haar geeft, des te meer enthousiasme krijgt zij ook. Ik ben benieuwd of we haar over een paar maanden nog terug kennen!
Dat doet me echt heel veel goed.
) die ook volgens het boekje zich gedroeg, alles wat bij een LBI komt kijken kon je wel afvinken bij hem. Gelukkig is hij intussen wel wat meer naar het midden geëvolueerd, en komen er met momenten zelfs extroverte uitspattingen aan te pas (al dan niet right brain, je kan niet alles hebben denk ik dan maar, haha).
dus ik "ken" haar wel (als in, ik weet welk paard het is haha) maar wist niet dat ze zo was. 
. Herken toch veel dingen in dit verhaal. 
