Geplaatst: 16-07-16 22:41 Ik las in het Duitse westerntijdschrift Horseman een artikel van Barbara Welter-Böller over hoe je, als je de osteopathie/fysiotherapie als richtlijn neemt, eigenlijk een paard de galop onder het zadel zou moeten trainen. Wat volgde was een van dag tot dag schema voor 3 maanden en dat vond ik zo interessant dat ik contact met haar heb opgezocht met de vraag hoe je dat schema aan zou kunnen passen zodat je het voor het inrijden van paarden kunt gebruiken. Wat hieronder volgt is mijn samenvatting van dat artikel en alle emails die daarop volgden, dus als er fouten in zitten dan komen die waarschijnlijk van mijn kant.
Spieren versus pezen en botten
Het idee achter het 'osteopathisch verantwoord inrijden' is in feite het tegenovergestelde van wat het gros van de ruiters/trainers voor ogen heeft. De meeste ruiters hebben bij het inrijden als doel om het paard zo snel mogelijk te bespieren zodat hij het gewicht van de ruiter zo goed mogelijk zou kunnen dragen.
Deze trainingswijze heeft zo ongeveer het compleet tegenoverliggende doel omdat je vanuit gezondheidsoogpunt van het paard juist níet wilt dat de spieren op korte termijn flink versterkt worden. Je moet namelijk drie gewichtsdragers tegelijk trainen:
- spieren
- pezen
- botten
Spieren trainen/versterken is geen kunst, als je daarop traint dan zie je al na een paar weken verschil. Pezen versterken duurt echter langer en botten versterken nog veel langer. Als je dus voor het snelle geld gaat en lekker op spieren gaat trainen dan krijg je een paard dat met in verhouding veel te sterke spieren aan de nog ongetrainde en zwakke pezen en botten gaat trekken, en dan ontstaan pees- en botproblemen.
Spieren trainen
Spieren versterk je door ze tijdelijk te overbelasten. Dat gebeurt in verschillende fases:
1. Spier overbelasten/prikkelen: er wordt lactaat opgebouwd in de spier
2. Vermoeidheid van de spier: de spier is verzuurd en het lactaat moet worden afgebouwd, dit duurt zo'n 30 minuten als hij niet verder belast wordt.
3. Herstelfase: de spier gaat zich aanpassen aan vermeerderde belasting, dit duurt 2 tot 7 dagen
Wil je optimaal profiteren van fase 3, dan moet je ervoor zorgen dat je A) stopt zodra de spier vermoeid raakt zodat hij kan herstellen, en B) zorgen dat je de versterkte spieren ook nut geeft voor het paard. Als je na een bepaalde prikkel de spier vervolgens 10 dagen niet meer op die manier prikkelt, dan bouwt het paard die spier weer net zo hard af omdat deze blijkbaar geen nut heeft.
Het idee achter het trainingsschema is om de spiertraining gelijk op te laten lopen met het versterken van pezen en botten zodat het paard niet met het ene systeem het andere kan overbelasten. Dat zorgt er dus ook voor dat de trainingsopbouw vergeleken met wat gangbaar is in de paardenwereld (gemiddeld de eerste twee weken een kwartier in stap erop, daarna een half uur en ook in draf en galop) heel erg langzaam is.
In de Herstelfase bouwt een paard nieuwe spiercellen, maar die moeten vervolgens ook opgenomen worden aan het neuromusculaire systeem. Dat betekent dat de coordinatie van het paard tijdens de herstelfase achteruit kan gaan. Ook het opbouwen van energie in de vernieuwde spier zodat hij weer kan presteren kost tijd. In de mensensport heet deze herstelfase ook wel het 'Open Window': een periode waarin het lichaam extra kwetsbaar is voor infectie en blessures. Daarin wil je dus geen intensieve hernieuwde spierprikkeling doen.
De filosofie: 1 op de 3
De trainingsfilosofie van het schema zoals het in de Duitse osteopathie wordt aangeraden is 1 op de 3: wat je op dag 1 doet mag je op dag 2 en 3 niet doen. Op die manier zorg je ervoor dat de spieren die specifiek door de activiteit van dag 1 werden aangesproken op dag 2 en 3 relatieve rust krijgen. Qua inrijden ziet de basis van het schema er dus zo uit:
Dag 1: spieren belasten: een minuut op het paard zitten
Dag 2: spieren en coordinatie ontzien door een beweging die weinig coordinatie vergt: wandelen, buitenrit, in de bak rijden met rechte lijnen, stapmolen
Dag 3: coordinatie van de nieuwe spieren prikkelen: grondwerk/lange lijnen met achterwaarts, zijwaarts, halthouden, overgangen, cavaletti enz
En dat herhaal je de volgende 3 dagen weer waarbij je elke week de belasting van dag 1 met een halve minuut verhoogt.
Halt als belangrijkste gang
Met paarden inrijden stormen de meeste ruiters zo snel mogelijk door naar de draf aangezien dat als 'de meest gymnasticerende gang' wordt gezien. De gymnastisch meest waardevolle gang volgens de osteopathie is echter de halt: de halt is namelijk de enige 'gang' waarbij het paard zijn benen op slot kan zetten en dus zijn bil- en rugspieren volledig kan ontspannen. In elke andere gang zijn deze aangespannen. Hoe meer en langer je halthoudt tijdens een training, hoe beter het dus is voor de rugspieren. Blijf je bij de 2e week van het net traditioneel ingereden paard het volledige kwartier in stap/draf dan zit je dus op vermoeide spieren vol melkzuur. Door het melkzuur verstijft de spier en kan deze niet meer ontspannen, en dus ook geen schokdempende werking meer vervullen. Het resultaat van doorrijden op verstijfde spieren is dat gaat het paard de verkorte spieren als het ware uitschakelt en gaat hangen in zijn banden/pezen, wat voor een extra belasting van de ongetrainde pezen en het skelet zorgt, en spierschade in de vorm van scheurtjes/verlate spierpijn die de herstelfase van de spier zelf vertragen.
Het schema voor inrijden
Als je dat allemaal bij elkaar optelt, dan krijg je dit inrijschema:
- Week 0: wennen aan gewicht
dag 1: Belasting: wennen aan het ruitergewicht: 1 minuut op het paard zitten in halt
dag 2: Spieren en coordinatie ontzien door een beweging die weinig coordinatie vergt: wandelen, in de bak werken met rechte lijnen, schriktraining, stapmolen
Dag 3: Coordinatie van de nieuwe spieren prikkelen: grondwerk/lange lijnen met achterwaarts, zijwaarts, halthouden, overgangen, cavaletti, horse agility enz
Herhaal dat 3x, dus 9 dagen in totaal.
- Week 1 t/m 3: Stap
Zelfde schema, nu stap toevoegen met tussendoor veel stilstaan in halt. Het aantal minuten dat je op het paard zit opbouwen tot maximaal 10 minuten, bijvoorbeeld
week 1: op de rijdagen 3 minuten stappen/halthouden (bijvoorbeeld ma, do en zondag)
week 2: op de rijdagen 6 minuten stappen/halthouden (dan wo en za)
week 3: op de rijdagen 9 minuten stappen/halthouden (dan di, vrij en zo)
- Week 4: Herstelweek
Een week lang de spieren niet verder prikkelen maar alleen dit niveau door blijven rijden (dus max 9 a 10 minuten op de rijdagen) zodat het paard zich kan focussen op de coordinatie en het linken van de nieuwe spiercellen aan de rest van zijn systeem.
- Week 5 t/m 7: Draf
Nog steeds het driedaagse schema, maar nu drie weken lang draf gaan toevoegen tot in week 6 in totaal maximaal 5 minuten linksom draven en 5 minuten rechtsom.
Tussen het draven door steeds enkele minuten stappen en halthouden om de rugspieren (in halt) te laten ontspannen en het creatinefosfaat in de spier weer te laten dalen.
Draven gebeurt in de voorwaartse/verlichte zit om geen extra klappen te geven op het zich ontwikkelende rugweefsel.
(eigen opmerking: dit geldt denk ik vooral voor mensen die met een boomzadel rijden aangezien in de beugels staan bij boomloze zadels juist voor puntbelasting zorgt)
- Week 8: Herstelweek
- Week 9 t/m 12: Draf opvoeren
Draf opvoeren tot in week 10 maximaal 8 minuten op elke hand. Nu ook stukken lichtdraven toevoegen
- De Plateaufase:
Het rijden nu 2 tot 4 maand niet langer laten duren (dan bouw je teveel spieren op), maar het 2-4 maand op een half uur in totaal per rijdag laten staan en het aantal rijdagen langzaam opbouwen. Daarbij wel rekening houden met het 1 op 3 systeem: je zult dan cavalettidagen, buitenrijdagen en in de bak dressuurdagen moeten blijven afwisselen omdat wat je op dag 1 doet niet op dag 2 of 3 herhaald zou moeten worden.
- Galop:
Voordat je met het paard gaat springen, klimmen of galopperen moet hij eerst kwart tot een half jaar op deze manier voorbereid zijn in stap en draf zodat zijn pezen en botten goed genoeg voorbereid zijn om deze piekbelasting te kunnen weerstaan en niet kapotgetrokken worden door de spieren.
* Galopschema heb ik ook, maar aangezien die buiten het inrijden valt zet ik die hier verder niet uiteen.
Resultaat
In dit (ongeveer) 6 maandenschema wordt de belastbaarheid van spieren, pezen en botten met zo'n 25% verhoogd. Pezen en skelet doen er in totaal 2 jaar over om hun optimale sterkte en stabiliteit te bereiken.
Daarbij ga je echter uit van het ideale geval: aangezien een paard na 10 dagen rust al spieren afbouwt, moet je in prakijk ook rekening houden met ziektes/blessures/vakanties en je schema daarop aanpassen.
Na 3 maanden rust is een paard zelfs zover verzwakt dat je weer helemaal overnieuw moet beginnen alsof het om een groen paard gaat. dus je hoort het schema aan te passen aan je paard, en niet niet andersom.
Je zult die in dit schema net zo goed trainen tijdens grondwerk, longeren, lange lijnen enz, alleen tijdens het rijden wacht je daarmee tot botten en pezen sterk genoeg zijn om dat met ruitergewicht te doen.
