
Satchmo van Isabell Werth in opstand tijdens de
Olympische Spelen van Hong Kong.
foto: electronic_world
Welke tak van de paardensport bezorgt je paard de meeste stress?
Een uitgebreid Frans onderzoek wijst uit dat dressuur en hogeschool veel meer stress bij paarden creeeren dan springen, eventing en voltige.
De wetenschappers van Universiteit van Rennes wisten te vertellen dat stress tijdens het werk veel negatieve reacties bij mensen en dieren teweeg kan brengen, zoals nervositeit en depressies. Kan het dagelijkse werk van paarden resulteren in dezelfde klachten?
De bevindingen van de onderzoekers wijzen uit dat paarden, net als mensen, veel last kunnen krijgen van stress in het dagelijks leven, dankzij hun eigenaren, de moeilijke relatie tussen eigenaar en paard, slecht afgestemde trainingsschema's en magere beloningen.
Zulke negatieve ervaringen tijdens de training van de paarden, kunnen er voor zorgen dat een paard geen plezier meer in het werk heeft, niet meer kordaat kan of wil reageren, en apatisch gedrag gaat vertonen. Het apatische gedrag kan worden vergeleken met een werkgerelateerde burnout bij mensen.
De onderzoekers onderzochten 76 Franse Saddlebreds, gestald bij het Ecole Nationale d'Equitation centrum in Saumur.
De paarden, in de leeftijd van zes tot vijftien jaar, waren allen ruinen en de huisvesting was voor alle paarden hetzelfde, namelijk 23 uur per dag op stal.
Ze kregen allemaal hetzelfde voer en dezelfde hoeveelheid voer.
Het enige verschil was de tak van paardensport die zij een uur per dag moesten uitvoeren.
De wetenschappers hielden de paarden op stal in de gaten om te kijken of stereotypisch gedrag zou optreden. Zij keken naar abnormaal veel herhalende mondbewegingen, gooien met het hoofd of overmatig knikken, luchtzuigen, kribbebijten of weven.
Na enige tijd wisten zij te concluderen dat het type werk van de paarden een significante invloed heeft op de hoeveel en soort stereotypisch gedrag dat de paarden lieten zien.
"Volgens ons is dit het eerste bewijs van het potentiele effect dat werkstress op paarden heeft. Het laat zien dat het een chronische impact kan hebben op het dagelijkse leven van een individueel paard."
De onderzoekers konden concluderen dat 65 van de 76 paarden een soort van stereotypisch gedrag liet zien.
De paarden werden in drie categorien werk ingedeeld:
- springen, eventing, manegepaard voor ervaren ruiters.
- dressuur, hogeschool
- voltige
"Voltige-paarden lijken het minste last te hebben van stereotypisch gedrag en lieten alleen milde tekenen van stress zien, zoals het spelen met de tong, terwijl dressuur / hogeschool-paarden duidelijk meer stereotypisch gedrag lieten zien. Verscheidene paarden vertoonden zelfs twee of meer soorten ongewenst gedrag.
De dressuur en hogeschool dieren lieten ook de meer serieuze vormen van dit gedrag zien, zoals kribbebijten, luchtzuigen en headshaking.
De onderzoekers vroegen zich af hoe het kan dat uitgerekend dressuur de meeste stress veroorzaakt.
"Dressuur en hogeschool-werk verwacht van paarden dat zij hun emoties zo min mogelijk tot uiting brengen en heeft daarnaast ook nog eens een sterke invloed op de fysieke bewegingen van het paard."
"Soms spreken de hulpen elkaar tegen en de gangen worden vaak bereikt door zo min mogelijk bewegingen in de hals en nek van het paard, terwijl het dier middels de benen en zit van de ruiter naar voren wordt gedwongen."
"Daarom denken wij dat de fysieke en psyschische stress tot uitdrukking komt door het stereotypische gedrag dat zoveel dressuurpaarden laten zien.

Voltige bezorgt paarden veruit de minste stress.
foto: Silent Shiver Design.
Spring- en eventingpaarden moeten tijdens het trainen langere passen maken terwijl zij voortbewegen in een minder gedwongen houding. Deze paarden lieten meer herhaalde likbewegingen en bijten in objecten uit de omgeving zien.
Dit zijn vaak de eerste tekenen van mogelijk stereotypisch gedrag.
De onderzoekers denken niet dat dit gedrag erger zal worden omdat de paarden meestal onder dezelfde condities moeten presteren voor tenminste een jaar of langer. De wetenschappers denken dat de spring- en eventingpaarden milde reacties van stress lieten zien door de ongewenste huisvesting (het alleen staan in een stal).
De voltige paarden lieten weinig tot geen ongewenst gedrag zien. Het enige uitzonderlijke gedrag dat tot uiting kwam was het spelen met de tong.
Voltigepaarden worden vaak gekozen wegens hun rustige temperament, en doen hun werk op een cirkel, terwijl zij commando's krijgen van iemand die in het midden van de cirkel staat.
"Conflicten tussen mens en paard treden bij voltigepaarden weinig tot niet op omdat de paarden alleen maar in een regelmatig en langzaam tempo hoeven te lopen, terwijl ze accepteren dat mensen bewegingen maken op hun rug.
Hun rustige temperament zorgt er tevens voor dat ze minder snel last hebben van stress uit de werkomgeving."
De wetenschappers lieten tevens weten dat eerder onderzoek uitwees dat het schudden met het hoofd (headshaking) bij dressuurpaarden, meestal het resultaat is van sterke inwerkingen van het bit, wat kan resulteren in schade aan de zenuwen, omdat ruiters proberen het hoofd van het paard laag te houden.
Dit zou de uitleg kunnen zijn waarom headshaking en overmatig knikken met het hoofd vooral bij dressuurpaarden voorkomt.
"Deze nieuwe studie laat duidelijk zien dat de oorzaken van stress bij paarden, net als bij mensen, kan leiden tot psychologische abnormaliteiten, zoals depressies of een burn out, maar het kan ook leiden tot abnormaal gedrag in de omgang met het dier.
De zeer gecontroleerde locomotie die wordt verlangd tijdens de dressuur, en ook zeker bij de hogeschool paarden, in combinatie met de snelle overgangen, kan verklaren waarom deze groep zo vatbaar is voor ongewenst gedrag. Vooral de druk van het bit en de sporen kunnen dit gedrag nog meer stimuleren.
Dresuurpaarden zijn al veel meer vatbaar voor emotionele reacties. De gedragen en verzamelde gangen zijn fysiek erg zwaar en deze moeilijkheden kunnen erg frustrerend zijn voor een paard, maar ook voor de ruiter die met zijn of haar stress het paard nog nerveuzer kan maken."
De wetenschappers zijn tevens van mening dat ook andere factoren bij kunnen dragen aan het ontwikkelen van stereotypisch gedrag, zoals beperkte toevoer van hooi, een paard op dieet, sociale onthouding (een paard dat veelal alleen moet staan), gebrek aan beweging en genetische beperkingen.
De hoeveelheid tijd dat een paard op stal moet staan kan ook van invloed zijn.
De resultaten lieten echter duidelijk zien dat vooral de tak van sport, beinvloed door het paard, van invloed is op het ongewenste gedrag.
"We hebben laten zien dat een paard om verschillende redenen zeer gestresst kan raken tijdens het werk met mensen.
Dit kan ook gelden voor situaties als voeren en transport. We zijn nu benieuwd hoeveel verschillende type stereotypisch gedrag een paard kan ontwikkelen wanneer het onder zoveel stress moet werken en presteren."
Van de 76 paarden, werden 10 eventingpaarden getest; 19 paarden waren springpaarden, 7 paarden werkten in een manege voor ervaren ruiters; 17 paarden dressuurpaarden, 16 waren hogeschoolpaarden en zeven werden gebruikt als voltige paarden.