Bokt.nl

Sire site schreef:

Dyslexie wordt op vele manieren gedefinieerd, afhankelijk van discipline en gebonden aan de inzichten die men op dat tijdstip had. 'Lexie' is Grieks voor 'woord' en 'dys' betekent verstoord functioneren. Dyslexie is een leerstoornis die zich in vele vormen en gradaties kan voordoen. Daarom wordt ook wel van dyslexieën gesproken.

Een dyslecticus heeft altijd problemen met:

De verwerking van letters en klanken (informatie).
Het leren van 'droge' feitenkennis.
Het geautomatiseerd toepassen van die kennis bij schriftelijke en mondelinge taken. Vaak ook bij hoofdrekenen.
Het tempo, de complexe taken en de concentratie bij schriftelijke en/ of mondelinge taken.
De stoornis komt voornamelijk aan het licht door lees-, spelling- en rekenproblemen. Letters worden omgedraaid en woorden worden verkeerd geschreven of gelezen. Simpele berekeningen kosten veel tijd en er worden fouten gemaakt.

Inmiddels is al lang duidelijk dat ook mensen die geen zware problemen hebben met lezen, spellen en rekenen wel degelijk dyslectisch kunnen zijn. Dit betekent dat zij steeds terugkerende problemen kunnen ondervinden in het dagelijkse leven, onder andere:


bij het automatiseren van handelingen (bv. moeite met autorijden, typen)
in de fijne motoriek (bv. moeite met pianospelen, balspelen)
oriëntatie in de omgeving (bv. verdwalen, moeite met links en rechts)
het snel reproduceren van logische volgorde van gebeurtenissen of processen
Klik voor meer informatie over dyslectische eigenschappen op WIE.

Dyslectici moeten niet teveel in de probleemhoek geplaatst worden, zo meent de auteur Ronald D. Davis van het boek 'De gave van dyslexie'. Hij beweert dat de mentale functie die dyslexie teweegbrengt, namelijk ook een gave is in de waarachtige zin van het woord: een aangeboren vermogen, een talent. Dyslectici ontwikkelen niet allemaal dezelfde begaafdheden, maar ze hebben wel bepaalde mentale functies met elkaar gemeen:

Ze kunnen het vermogen van de hersenen benutten om waarnemingen te wijzigen en te creëren.
Ze zijn zich heel goed bewust van hun omgeving.
Ze zijn nieuwsgieriger dan de doorsneemens.
Ze denken voornamelijk in beelden, in plaats van woorden.
Ze zijn uitermate intuïtief en zeer sensitief.
Hun denken en waarnemen is multidimensionaal (ze maken gebruik van alle zintuigen).
Ze kunnen gedachten als realiteit ervaren.
Ze hebben een levendige verbeelding.
(Uit: 'De gave van dyslexie', R.D. Davis/ E.M. Braun)



Hoe word je dyslectisch?
Je wordt met dyslexie geboren. Vaak, in minimaal 50 % van de gevallen, is het erfelijk en dus genetisch bepaald. De enige uitzondering hierop is dat je dyslectisch kan worden ten gevolge van hersenbeschadiging door een ongeluk of een herseninfarct. Hoewel dyslexie wel te behandelen is, kan het niet overgaan. Je kunt ermee 'leren te leren'.

Dyslectici ordenen de informatie die de hersenen via de normale functies binnenkomt op een andere manier dan mensen die geen dyslexie hebben. Normaalgesproken wordt bij het leren lezen gebruik gemaakt van de rechter hersenhelft. Als de systematiek van het lezen een automatisme wordt, vindt er vanzelf een verschuiving plaats waardoor de linker hersenhelft gebruikt wordt bij het lezen. Bij dyslectici is de verwerking van de letter-klankkoppeling in de hersenen verstoord. Hoe dat precies in zijn werk gaat is vooralsnog onbekend.

Momenteel wordt veel onderzoek gedaan. Wat al wel bekend is, is dat eind jaren twintig dr. Samuel Torrey Orton dyslexie definieerde als een 'gekruiste lateralisatie van de hersenen'. Dat wil zeggen dat de linkerkant van de hersenen soms datgene doet wat de rechterkant normaal gesproken hoort te doen en omgekeerd. Daardoor is het voorstelbaar dat leerprocessen anders verlopen.



Verschillende vormen
Wat is dyslexie nu eigenlijk echt? Dyslectici kunnen hier geen duidelijk antwoord op geven. Overtuigd als zij zijn van het feit dat iedere dyslecticus een eigen vorm heeft: zwaar, licht, woordblind, geen woord kunnen opschrijven, etcetera.

Je kunt dus dyslectisch zijn in verschillende gradaties. Iedereen kent op een bepaalde manier wel het gevoel van 'taalstress'. Tekst die voor je ogen danst, tijdsdruk bij het lezen en begrijpen van een document op je werk.

Iedereen is natuurlijk uniek, maar toch kunnen we de groep dyslectici in een paar groepen verdelen:

Lichte dyslectici of zware dyslectici.
Vroeg ontdekt (op de basis- of middelbare school) versus in een volwassen stadium pas ontdekt. Als dyslexie op vroege leeftijd wordt ontdekt, is dat een voordeel en een nadeel. De confrontatie met een 'stoornis' is voor jonge kinderen vaak een schok. Voordeel is dat iemand beter weet waarom hij of zij met sommige dingen meer moeite heeft. Bovendien leert de 'vroege dyslecticus' beter omgaan met de kwaal.



Beelddenken
Iedereen die dyslectisch is, denkt in beelden. Maar niet iedereen die in beelden denkt, is dyslectisch. Een beelddenker 'denkt' ongeveer 32 beelden per seconde. Wat verbeelden zij zich wel!

Bij alles wat een dyslecticus denkt worden steeds beelden gemaakt. Beelden moeten dus constant worden getransformeerd naar taal. Dat kost tijd, juist omdat het verbinden van beeld aan taal niet op de normale manier geautomatiseerd is.

De Amerikaanse auteur R.D. Davis beweert dat dyslectische mensen bijvoorbeeld bij het woord 'olifant' direct het beest van meerdere kanten bekijken. Van voren, van opzij, van achteren. Zij zien als het ware een compleet beeld, waar niet-dyslectici de olifant van één kant zien.

Een resultaat van dyslexie is dan ook het oproepen van vele beelden en de neiging om alles compleet te willen maken. Begin en eind willen weten van alles om hen heen, is een eigenschap van dyslexie die verband houdt met het beelddenken. Daardoor is het moeilijk als iemand tijdens een vergadering een dyslecticus plotseling iets vraagt. De dyslecticus zou eigenlijk terug moeten zoeken in de 'opslag' van zijn beelden, om een goed antwoord te kunnen geven. Maar omdat dit veel teveel tijd kost, doet hij dit automatisch al niet meer en gaat nieuwe beelden maken. Daarmee gaat veel van de chronologische volgorde van een gebeurtenis, verhaal of proces verloren.

Als een dyslecticus dus moet antwoorden of reageren, gaat hij vaak of veel te uitgebreid antwoorden, of helemaal naar de kern van de zaak. De neiging om alles compleet te willen maken, is geboren uit noodzaak. Het is moeilijk voor een dyslecticus om voor een andere persoon een logische ingang van het verhaal te vinden. Dit leidt vaak tot misverstanden, miscommunicatie en irritatie.