Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 08-01-04 12:40

Wormbestrijding volgens het veterinaire boekje

Geplaatst door de TopicStarter : 08-01-04 12:40

Hoi,

Aangezien ik onwijs vaak discussie zie over ontwormen, leek het mij eens leuk en informatief om gewoon eens op te schrijven in het kort, hoe ze ons op de universiteit zeggen dat ontwormd dient te worden;
Ik bedoel dit natuurlijk gewoon informatief, in sommige gecompliceerde gevallen , kun je natuurlijk het beste de dierenarts raadplegen uiteraard;

Op intensieve bedrijven met veel (jonge en geriatrische) risicopaarden
- behandel de paarden voor het naar buiten gaan met een effectief anthelminticum(= ontwormingsmiddel; dus pyrantel, ivermectine/moxidectine) en vervolgens elke 6 weken (pyrantel), 8 weken (ivermectine) of 12-26 weken (moxidectine) tot augustus-september. Daarna is onderdrukking van het EPG(aantal uitgescheiden eieren per gram mest) niet meer nodig(wel eventueel een behandeling met ivermectine in november tegen de horzels);

- wissel jaarlijks van anthelmincticum (ontwormingsmiddel)
- behandel 'gast'paarden of nieuwe paarden voor ze op de wei te brengen met het middel van het jaar

- integreer de veulens zo snel mogelijk binnen dit systeem. Eventueel kunnen ze daarnaast worden tegen Strongyloides Westeri (veulenworm) op een leeftijd van enkele weken.

- Pas een goede stalhygiene toe (= o.a. regelmatig uitmesten/ mest verwijderen)

Op zeer intensieve bedrijven zonder echte weidegang en zonder echte risicopaarden
- Op deze bedrijven volstaat een goede stalhygiene en misschien een behandeling in november met ivermectine/moxidectine per jaar (tegen Strongylus Vulgaris en/of horzels).

Op extensieve bedrijven (veel weiland per paard)
- Hier zijn in het algemeen geen andere maatregelen nodig dan de paarden (elke 2-3 weken) te verweiden of ze op een zeer ruime wei te houden.

--------------
Dat was dat, ik hoop dus dat jullie hier iets aan hebben;
PS ik word niet gesponsord door de farmaceutische industrie (jammer genoeg) Knipoog

en wil ook niet de wijsneus uithangen, dus iedereen moet doen wat die niet laten kan; alleen dit is hoe ze het hier in Utrecht verstandig achten;

**Geplaatst**: 08-01-04 13:06

Geplaatst: 08-01-04 13:06

dan je voor het stukje. dus dan zit ik eigenlijk niet goed met mijn schema (om het jaar wisselen van ontwormingsmiddel). ik gebruik om en om een ander merk maar wel eigenlijk (bijna altijd) altijd ivermectine en 2 x per jaar moxidentine. Had vernomen dat er tegen ivermectine geen resitentie bekend is. Ook geef ik eigenlijk te vaak iedere 7 weken heel het jaar door. Hij krijgt alleen van april t/m oktober weidegang en dan ongeveer 6 uur lang, er word niet van weide gewisseld. Ook worden ze niet teglijk ontwormd. Er staan ook veel paarden die niet of nauwelijks ontwormd worden, de wei word ook niet uitgemest en er word ook mest op uitgereden in de perioden dat er geen weidegang is. Er staan bijna 30 paarden in meerdere weilanden.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 08-01-04 15:42

Geplaatst door de TopicStarter : 08-01-04 15:42

nou, resistentie tegen ivermectine, word wel volgens de wetenschappers in Utrecht van de faculteit Diergeneeskunde afdeling Parasitologie, een probleem dat op den duur zeer zeker de kop op kan steken;

**Geplaatst**: 08-01-04 15:46

Geplaatst: 08-01-04 15:46

Wat in dit verhaal mist zijn dat paarden soms ook in paddocks staan. Bij ons op stal is gebleken dat juist de paddock de grootste bron van infectie van wormen is. Juist door verhalen als hierboven zijn vele eigenaren alleen (en dan als ze eraan dachten) gaan ontwormen in de weide maanden, maar vergaten dat in de overige maanden de paarden een 5 tal paddock verdelen! We hebben hierdoor 6 paarden met koliek gehad, waarvan een opgenomen in een kliniek. Gelukkig is het allemaal net weer goed gegaan.

De paarden zijn nu met equimax twee keer ontwormt met een tussen periode van twee weken. Dit op advies van twee paardenklinieken. Paard wat opgenomen was in de kliniek is nog niet helemaal er boven op gekomen.

Nieuwe paarden krijgen ook gelijk deze basis kuur en vanaf nu worden alle paarden gelijktijdig ontwormt, dus ook in de winter.

Hou dus rekening mee met ontwormen in de wintermaanden als je paard ook in de paddock komt in de winter!!!! Voorkomt veel buikpijn bij je paard en uiteindelijk ook bij jezelf.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 08-01-04 16:03

Geplaatst door de TopicStarter : 08-01-04 16:03

Eleonoor schreef:
Juist door verhalen als hierboven zijn vele eigenaren alleen (en dan als ze eraan dachten) gaan ontwormen in de weide maanden, maar vergaten dat in de overige maanden de paarden een 5 tal paddock verdelen.

Maar daarom schrijf ik natuurlijk in het begin ook, dat men bij gecompliceerde gevallen de DA moet raadplegen voor een effectieve bestrijding; dit zijn richtlijnen voor die meerderheid van de bedrijven (stallen) die passen in het vetgedrukte beeld dat ik erbij schetste; Daar vallen idd paddocks niet onder. Voor de vetgedrukte situaties geld dit echter wel als zeer effectief;

Groetjes

**Geplaatst**: 08-01-04 18:20

Geplaatst: 08-01-04 18:20

hoi DGK student(hoewel ik een naam persoonlijker vindt),als wij een paard op de manege gaan stallen,neem ik aan dat we vallen onder intensieve bedrijven?dan moeten we dus ons paard ong maart moxidectine geven,en iedere 12-26 wkn moxidectine herhalen tot september,en dan in november ivermectine,is dit wat je bedoeld?en waarom hoef je dan van dec t/m mrt niks te geven?en nog een vraag is er ook een middel tegen bloedwormen???
alvast bedankt,karin

**Geplaatst**: 08-01-04 18:32

Geplaatst: 08-01-04 18:32

En voor de veuleneigenaren? Die vraag komt hier ook vaak voorbij. Voor mij is het (niet meer) van toepassing, maar toch altijd goed om weten! Vooral omdat niet alles zomaar aan veulens mag gegeven worden.

Hoe sta je tegenover enten tegen de wormen?

**Geplaatst door de TopicStarter** : 08-01-04 20:04

Geplaatst door de TopicStarter : 08-01-04 20:04

Hoi Karin,

Maneges vallen idd onder intensieve bedrijven (ik heb de termen natuurlijk ook niet verzonnen, maar het zijn wel hele goede beschrijvende termen natuurlijk); Jouw behandeling zou volgens het bovenstaande schema kloppen idd.
Tussen december en maart is de ei-uitscheiding van sommige wormensoorten namelijk lager (een aantal belangrijke wormen waartegen men bestrijd gaan dan in inhibitie; dit is een stadium waarin met name de cyathostomina-wormen zich in de darmwand gaan inkapselen en een soort van winterslaap houden, en pas in het voorjaar weer uit de darmwand komen);
ook worden de meeste paarden dan veel minder op de wei gezet; en zouden ze op de weide staan en eitjes produceren, dan zijn de (winter-)omstandigheden niet goed voor het ei; het ei kan dan namelijk zich niet ontwikkelen tot infectieuze larve-stadium tijdens de winter;

In feite zouden de gangbare ontwormingsmiddelen ook effectief zijn tegen de bloedwormen (strongylus spp.);

**Geplaatst door de TopicStarter** : 08-01-04 20:20

Geplaatst door de TopicStarter : 08-01-04 20:20

Hoi Sonja,

Wat ik zo effe in mijn hoofd heb slingeren, is dat veulens vanaf 4 maanden en zwaarder dan 200 kg al kunnen worden ontwormd; Persoonlijk (dus niet echt wat ik heb geleerd op school ofzo) zou ik het dan houden op een product met Ivermectine;;

Interessant onderwerp om over te hebben is het vaccineren tegen wormen; Ik geloof wel dat er onderzoek naar is gedaan enzo, waarbij ze paarden wilden immuniseren tegen een darmeiwit van de wormen, en zodoende zorgen dat het paard heel effectief de wormen kan afweren. Helaas heeft het een groot aantal problemen waardoor het niet helemaal effectief is; Zo zijn er meerdere wormen waartegen je dan een paard zou moeten enten, aangezien meerdere wormen pathogeen zijn; ook kunnen wormen de afweer ontwijken door dat darmeiwit te veranderen;. Maar het allerbelangrijkste is, dat het volgens mij gewoon veel en veel te duur is om een dergelijk vaccin te ontwikkelen en te produceren;
In feite worden dieren ook wel wat natuurlijk geimmuniseerd natuurlijk, aangezien je nooit kan voorkomen dat geen enkel paard NOOIT meer eieren uitscheidt; Veulens/jonge paarden nemen die wormen op, en raken dan heel licht besmet; zo licht dat meestal geen ziekte ontwikkelt, mar wel hoog genoeg dat de dieren als het ware natuurlijk gevaccineerd worden; (Veulens worden ziek, wanneer de infectiedruk heel hoog is, of als de weerstand is verminderd)

**Geplaatst door de TopicStarter** : 09-01-04 17:45

Geplaatst door de TopicStarter : 09-01-04 17:45

Hoi iedereen;

Eén ding wil ik echter nog even nuanceren als ik dit zo nalees;

Over het jaarlijks wisselen van wormkuren:
Ik denk dat dat misschien een zeer verwarrend issue is;
De parasitologen denken dat dit een eventuele resistentievorming in de toekomst zou kunnen vertragen; echter is dit maar een puur theoretische redenering en de werkelijkheid is dus eigenlijk, dat het wisselen van ontwormingsmiddel bij paarden(!) nog helemaal niet wetenschappelijk bewezen is dat het wat uitmaakt; dus een tip: zoals daar staat dat je jaarlijks zou moeten wisselen is eigenlijk dus niet noodzakelijk;

En 1 ding wil ik eigenlijk nog eens toevoegen aan mijn antwoord aan Sonja, over de ontworming van veulens, aangezien ik dit nog eens heb nagekeken in een aantal bronnen: veulens kunnen in feite ook al vanaf 2-3 maanden worden opgenomen in het ontwormingsschema;
Echter raad ik af om geen moxidectine te gebruiken voor veulens onder de 6 maanden (heeft in het verleden wel eens geleid tot een aantal onverklaarbare sterftes) (persoonlijk zou ik een veulen helemaal niet behandelen met moxidectine, pas als hij ouder is dan 1 jr en als het therapeutisch gezien nodig zou zijn (dus voorgeschreven door de DA));

**Geplaatst**: 10-01-04 05:48

Geplaatst: 10-01-04 05:48

Dank je wel, leer ik op dit late uur nog iets bij Knipoog

**Geplaatst**: 10-01-04 11:10

Geplaatst: 10-01-04 11:10

Veulens worden ook gewoon vroeger ontwormd. Bij ons op 7 dagen met pyrantel, dan maandelijks met ivermectine, dan vanaf 5 maand met Equest.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 10-01-04 18:41

Geplaatst door de TopicStarter : 10-01-04 18:41

dat vind ik persoonlijk erg vroeg; en ik zou persoonlijk uitkijken met Equest zo vroeg, echt waar, aangezien dat Equest een heel zwaar middel is voor zo een jong veulen (ik heb het nagevraagd bij een zeer gerespecteerde parasitoloog die veel onderzoek heeft gedaan naar worminfecties bij het paard, en die zei dat er een aantal onverklaarbare sterfgevallen zijn opgetreden tgv moxidectine bij veulens onder de 6 maanden, ook dr Tom Marien adviseert zelfs uit veiligheid pas vanaf 1 jarige leeftijd dit middel te gebruiken);
Ook vind ik 7 dagen persoonlijk wat jong, aangezien de bloed-hersenbarriere in zo een zeer jong dier nog niet volop is ontwikkeld, hetgeen oa farmaca uit het zenuwstelsel moet weren; juist wormmiddelen zijn stoffen die effect hebben op het zenuwstelsel van de worm, maar ook op die van dieren; Maar dit is mijn mening, als er door het verleden geen aanleiding is, dan zou ik hier toch zeer goed mee uitkijken;

groetjes

**Geplaatst**: 10-01-04 20:19

Geplaatst: 10-01-04 20:19

Ik heb sinds kort een agenda aan geschaft omdat ik zo veel vergat

.
Maar goed.....wat ik zeggen wil......
Ik heb nu al een jaar planning gemaakt voor het ontwormen enzo.

Maar kan je ook TE vaak ontwormen?

Mijn planning is iedere 2 maanden ontwormen met ivermectine en in de zomer periode elke maand met ivermectine.

Het gaat om een jaarling van 20 maanden en een veulen van 10 maanden.

**Geplaatst**: 10-01-04 23:09

Geplaatst: 10-01-04 23:09

Interessante link over resistentie en ontwormen. Is helaas al wel gedateerd (2000), maar toch zeer de moeite waard. Selectief ontwormen lijkt me eerlijk gezegd wel wat (zie link artikel). Wie heeft daar ooit al van gehoord of past het misschien al toe?

http://www.thehorse.com/viewarticle.asp?fid=210&dpt=6&n=Parasites&case=2

**Geplaatst**: 10-01-04 23:20

Geplaatst: 10-01-04 23:20

Dierenkliniek lichtervoorde:

Citaat:
Ontwormen merrie en veulen

Merries dienen regelmatig te worden ontwormd. Minder bekend is dat de merrie op de dag van de geboorte van het veulen ontwormd moet worden. Niet voor de merrie zelf, maar voor het veulen! Op die manier worden wormlarven in het uier van de merrie gedood en kan het veulen niet via de melk worden besmet.
Voor het ontwormen van de merrie wordt Furexel gebruikt.

Het veulen wordt op een leeftijd van 7 tot 10 dagen ontwormd. Het ontwormen wordt na 6 weken herhaald, daarna elke 8 weken ontwormen.
Furexel pasta is veilig, ook voor jonge veulens.

Ik denk dat de meeste fokkers de veulens al op ong. 7 dagen ontwormen.
Laatst werd tijdens een lezing aangegeven dat paarden tot 3 jaar best met Moxidectine zouden ontwormd worden en later dan met ivermectine.
Dit zou het beste zijn om resistentie te vermijden.

De doden die gevallen zijn onder de jonge paarden zouden zijn te wijten aan erge darmaantasting bij hoog besmette dieren (die praktisch niet eerder ontwormd waren). De wormen sterven massaal af, komen door moxidectien ook vrij uit de darmwand en dat veroorzaakt schade. Vandaar beter niet te lang wachten is mijn idee.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 11-01-04 12:10

Geplaatst door de TopicStarter : 11-01-04 12:10

Je hebt zeker gelijk dat het belangrijk is om jonge veulens al te ontwormen ( dag 10 en dan om de 2 maand); maar even mijn excuses, want in mijn haast had ik het helemaal verkeerd begrepen; ik dacht dat je schreef dat je moxidectine al zo vroeg gaf;(laten we het maar op een vermoeide week houde, heb 16 uur moeten reizen!!! Knipoog

)
Trouwens raad zelfs de producent van Equest aan dit pas te gebruiken op 6 mnd leeftijd, en niet 5 mnd; (een boel DA raden aan pas vanaf 1 jr);

Maar mbt resistentieontwikkeling is het zo dat juist te intensief ontwormen met moxidectine aanleiding geeft tot resistentieontwikkeling; met ivermectine juist niet(kan ook optreden met te intensief gebruik van ivermec, maar die kans is aanzienlijk kleiner); ik denk dat ik hier wel wetenschappelijk gezien in gesteund wordt; dit heeft namelijk te maken met het fenomeen 'Refugia'; dit fenomeen heeft te maken met selectiedruk (vergelijkbaar met evolutietheorie-elementen); als je heel veel ontwormd met moxidectine, dan vergroot je je kans op resistentievorming (staat o.a. ook in die link van Jessy); er wordt dus een klein aantal wormen resistent;
Als je dus normaal ontwormt met bv ivermectine, dan blijven er behalve dat kleine aantal resistent geworden wormen, nog een heleboel wormen over in de darmwand, die helemaal niet in aanraking zijn gekomen met ivermectine; en aangezien 80-90% van alle wormen zich bevinden in de darmwand, kunnen je stellen dat je de meerderheid in feite in leven laat (klinkt ernstig, maar is het niet); die door kunnen gaan met de productie van niet-resistente eieren;
Wat krijg je dan: je krijgt dus op het weiland, minder dan 1 % resistente eieren en de meerderheid zijn niet-resistente eieren, met als gevolg dat de resistente eieren dusdanig in de minderheid zijn dat de kans heel erg klein is, dat ze worden opgenomen, en zich in het paard kunnen vermeerderen; deze kansen moeten worden herhaald om tot een grote resistentievorming te komen;
Als je te veel met moxidectine ontwormd, of vanuit resistentie-oogpunt gezien op het verkeerde tijdstip (direct bij het naar buiten gaan in mrt/apr); dan krijg je geen refugia, aangezien je met moxidec ook alle wormen dood die zich in de darmwand bevinden (die grote 80-90%meerderheid), en het dus zo is, dat die kleine minderheid die al toevallig (door de natuurlijke 'toevallige' genetische drift van het genoom) resistent zijn, in de meerderheid komen; aangezien bijna ALLE wormen in het paard gedood worden, en er maar een aantal overleven die resistent zijn; In dit geval komen op het weiland dus alleen maar resistente wormen terecht, en is de kans HEEL groot dat deze wel door het paard worden opgenomen (zijn nl de enige wormen op het weiland) en de resistenie bijna een feit is;
Dus bij volwassen paarden gezien is het zo, dat je het beste een paar weken na het op de wei zetten kunt wormen --> uit resistentie oogpunt
aangezien in dit geval er dus wel refugia optreedt, omdat het paard dan de weide eerst heeft besmet met grote aantallen niet-resistente eieren, en dan na het ontwomen er maar een klein aantal resistente eieren vanaf kwamen, die in dit geval weer in de minderheid waren;
Echter vanuit individuele gevallen gezien is het het verstandigste om direct met uitweiden te ontwormen, aangezien je dan zorgt dat het paard slechts heel weinig eieren uitscheidt vanaf het begin dat het dier op de wei staat;
Je merkt dus heel goed dat je onderscheid kunt maken in ontwormen wat voor het individueel paard het meest verantwoord is, en ontwormen wat voor de hele populatie en de toekomst daarvan het meest verantwoord is;
Dit is o.a. de reden waarom zeer gerespecteerde parasitologen in de wereld ervoor pleiten, dat middelen als moxidectine alleen nog maar verkrijgbaar zijn voor de dierenarts, aangezien maar heel weinig paardeneigenaren hier weet van hebben; dit staat natuurlijk haaks op de mening van de producent Fort Dodge;

En vergeet niet: ivemectine en moxidectine behoren tot de zelfde moleculaire verbindingen: de zogenaamde Avermectines; dit betekent dat zodra er resistentie is opgetreden tegen moxodectine, dat er ook resistentie is tegen middelen uit de hele groep, dus ook Ivermectine;

Zo zie je eigenlijk dat het probleem van resistentievorming toch best ingewikkeld zit, en dit is nog niet alles;
Nu gebruiken, wij paardenmensen, die middelen al zeker 20 jaar, en er zijn bijna nooit gevallen geweest waar men resistentie heeft geconstateerd (wel een aantal keer vermoed echter (vorig jaar 3 x in NL));
Maar vergeet niet, dat toen in het verleden deze middelen bij de herkauwers werden toegepast, er binnen 2-3 jaar al grootschalige resistentie was; en dit had te maken met te intensief gebruik van anthelmintica;
Dus het is wel degelijk een probleem voor de toekomst (dat nu in feite zou kunnen worden aangepakt);

Leuke discusiie, vind ik dit; wel verwarrend, maar dat blijft dit onderwerp altijd;

GRoetjes

**Geplaatst**: 11-01-04 12:15

Geplaatst: 11-01-04 12:15

voor de vergeetachtigen onder ons (ik ook):
ik ontworm altijd als de smid komt, dan zit je altijd op 6 tot 8 weken en kan je het niet vergeten

**Geplaatst**: 11-01-04 13:30

Geplaatst: 11-01-04 13:30

Wel om resistentie te vermijden werd aangeraden aan fokkers bv om alle jonge dieren met moxidectine te doen en alle dieren ouder dan 3 jaar met ivermectine. Zo heb je toch een groot aantal op stal/weide dat niet met moxidectine ontwormd wordt.

**Geplaatst**: 11-01-04 14:36

Geplaatst: 11-01-04 14:36

Sorry.Ik ben misschien een beetje blond,maar in welke wormekuren zit wat?
Dus in welke zit moxidectine en in welke ivermectine?
Kun je misschien een simpel (!) schema met namen van kuren maken?

**Geplaatst door de TopicStarter** : 11-01-04 15:12

Geplaatst door de TopicStarter : 11-01-04 15:12

Je hebt in principe gelijk, als je dus ook zegt dat men dan consequent de paarden gemengd op de wei moet zetten om te zorgen dat er grote uitscheiders zijn van niet-resistente eieren;
dit is niet altijd het geval; genoeg mensen zetten bv enters of twenters samen op de wei e.d.; maar als je het idee een beetje snapt, dan kun je idd flexibel erin zijn;
Maar goed, ik weet niet precies hoe het op die lezing werd gezegd en bedoeld natuurlijk;
groetjes.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 11-01-04 15:20

Geplaatst door de TopicStarter : 11-01-04 15:20

Schemas kun je vinden op internet, welke kuren welke werkzame stoffen bevatten; Equest bevat moxidectine; de meeste andere ivermectine (al dan niet met praziquantel tegen lintwormen), en enkele bevatten Pyrantel;
In ieder geval staat het altijd op de verpakking, dus als je het koopt, kun je het zien staan onder de werkzame stoffen;

**Geplaatst**: 12-01-04 12:57

Geplaatst: 12-01-04 12:57

Welke schema is er volgens jou dan ideaal als student op het gebied?

**Geplaatst**: 12-01-04 13:19

Geplaatst: 12-01-04 13:19

ik moet mijn planning voor dit jaar ook veranderen want volgens bovenstaand doe ik het niet goed. dus ik sluit mij bij bovenstaand aan: welk schema is het ideaalste? ieder jaar een andere stof en dan volgens (stoffen)schema om de zoveel weken (6,8,12/26)? . Heb dit jaar ingepland: om de 8 weken ivermectine en dan 2 x per jaar afgewisseld met equest (oktober en april).

**Geplaatst**: 13-01-04 09:36

Geplaatst: 13-01-04 09:36

- wissel jaarlijks van anthelmincticum (ontwormingsmiddel)

Is het wel goed om naast dit wisselen 2 x per jaar moxidectine te gebruiken. En moet een paard tegen lintwormen ontwormt worden?