Cornage is een aandoening aan de stembanden en komt voornamelijk voor bij bepaalde sportpaardenrassen. Paarden met cornage zijn te herkennen aan een typisch piepend geluid dat zij maken als ze zich inspannen. Dit wordt veroorzaakt door een verlamming aan de stembanden.
Bij gezonde paarden gaat de lucht tijdens een ademhaling door het strottenhoofd waarin de stembanden liggen. De stembanden zitten aan de bovenzijde vast aan 2 beweegbare kraakbeentjes die dan opzij gedraaid zijn. Hierdoor is de stemspleet (= de spleet tussen de stembanden) erg groot en wordt er geen geluid geproduceerd. Als een paard wel geluid wil maken zijn de 2 beweegbare kraakbeentjes naar elkaar toe gedraaid zodat de stemspleet heel smal is. Als hier nu lucht doorheen komt gaan de stembanden trillen en hoor je geluid.
Bij een paard met cornage zijn de spieren die de stembanden en de kraakbeentjes laten bewegen verlamd waardoor de stemspleet niet helemaal open gaat tijdens de ademhaling en er dus een geluid te horen is.
In 95% van de gevallen is deze aandoening erfelijk. Tijdens de ontwikkeling van het embryo word de zenuw die naar de linkerstemband loopt niet goed aangelegd. Daardoor kunnen de spieren niet aangestuurd worden en is de linkerstemband dus verlamd.
In zeldzame gevallen wordt cornage veroorzaakt door invloeden van buitenaf. Bijvoorbeeld door vergiftiging met zware metalen (denk aan loodhoudende verf) kunnen de zenuwen beschadigd raken, of door ontstekingen in de buurt van de keel als droes.
In de meeste gevallen zal cornage de carrière van een dressuur- of springpaard niet in de weg staan. Het paard krijgt een klein beetje minder lucht binnen, maar zal hierdoor over het algemeen weinig gehinderd worden. Anders ligt het bij renpaarden of dravers die dus net iets minder lang en minder hard kunnen lopen doordat ze minder zuurstof krijgen. In dit geval, of als een paard erg veel last heeft van benauwdheid door de cornage kan een operatie uitgevoerd worden.
Een operatie bij een paard met cornage houdt in dat de stemspleet vrijgemaakt moet worden. De verlamde stemband kan dus via de zijkant van de hals net achter het hoofd benaderd worden. De dierenarts zal deze stemband dan zodanig vast zetten dat de stemspleet vrij blijft. Dit is een vrij ingrijpende operatie die onder algehele narcose uitgevoerd moet worden. Maar zo zal de benauwdheid en meestal ook het bijgeluid in het vervolg achterwege blijven. Het paard is na de operatie niet meer in staat om te hinniken, doordat hij zijn stemspleet niet meer kan sluiten.
Vooral bij grote sportpaarden komt cornage voor. Het KWPN speelt hier al een aantal jaren op in door paarden met cornage af te keuren en dekhengsten en buitenlandse merries te controleren op cornage voordat zij toegelaten worden tot het stamboek. Deze aanpak van cornage lijkt goed te werken, want het aantal gevallen neemt de laatste jaren sterk af.
Cornage is dus een aandoening die een vervelend bijgeluid veroorzaakt, maar verder niet erg gevaarlijk is. Het is goed te behandelen en komt tegenwoordig steeds minder voor.