[Lipizzaner] Enkele opmerkingen over de tekst Lipizzaner

(Naar Wiki artikel)

Moderators: Essie73, NadjaNadja, Muiz, Telpeva, ynskek, Ladybird, Polly

Toevoegen aan eigen berichten
 
 
Lipizz_AH
Berichten: 41
Geregistreerd: 09-01-09

[Lipizzaner] Enkele opmerkingen over de tekst Lipizzaner

Link naar dit bericht Geplaatst door de TopicStarter : 09-01-09 13:21

Enkele opmerkingen over de WIKI-tekst van de Lipizzaner.

Citaat:
Via kruisingen van deze paarden met het lokale ras, het Karstpaard, ...

Deze suggestie is in de literatuur omstreden, en is slechts een (steeds gekopieerde) suggestie van één auteur uit de 19e eeuw, die tegenwoordig gretig ondersteund wordt door met name Slovenen.
Hoewel er geen stamboeken uit de 16e en 17e eeuw meer zijn, is het niet voor de hand liggend, dat de stalmeesters van de keizer lokale (onedele!) paarden gebruikten voor een hoogverheven fokkerij t.b.v. het keizerlijk hof. Opdrachten tot aankoop van paarden in Spanje, verslagen en "aankoopbonnen" zijn wel uit die tijden in de archieven terug te vinden. Maar nooit enige berichtgeving over aankoop van lokale "Karst"-paarden. Het begin van de Lipizzaner fokkerij moet dan ook als puur Spaans gezien worden.

(zie o.a.: Kugler/Bihl: DIE LIPIZZANER DE SPANISCHEN HOFREITSCHULE-1e druk, 2002 en J.C. Altamirano - HISTORY AND ORIGINS OF THE SPANISH HORSE, 4e druk - http://www.jcaltamirano.com/p1eng.htm).

Citaat:
De in Lipica gefokte witte paarden werden ingezet aan het Keizerlijke Hof van Oostenrijk.

Dit moet andersom geformuleerd worden. Er werden niet specifiek schimmels geselecteerd t.b.v. de Hofrijschool; ze kwamen alleen, vanwege de mode en hofgebruik vanaf +/- 1850 steeds meer ter beschikking, ten koste van andere kleuren.
In de hoogtijdagen van de barok (+/- 1650-1775) kwamen werkelijk alle denkbare kleurvarianten in hofstoeterij Lipizza voor. Pas vanaf het eind van de 18e eeuw kreeg de schimmelkleur de voorkeur. Niettemin bleven bruine en zwarte hengsten altijd in de Spaanse Hofrijschool gebruikt worden, afhankelijk van de beschikbaarheid natuurlijk. Omdat de schimmels nadrukkelijk de meerderheid hadden sinds +/- 1850, waren en zijn de schoolpaarden in Wenen ook bijna allemaal schimmel.
(Op het moment -januari 2009- zijn er 3 bruine hengsten in Wenen)

Citaat:
Het Piber-type is vrij klein, in de orde van 1.50 m. maar andere Lipizzaner-typen kunnen 1.65 m halen.

De officiële ideale stokmaat is sinds 1986 internationaal vastgesteld tussen de 1.55m en 1.58m. (zie http://www.lif.eu.com). In de daagse praktijk zien we deze stokmaat tussen de 1.50m en 1.62m liggen. (Met exceptionele uitschieters naar boven en beneden: 1.46-1.70!). Daarmee is het Lipizzanerras trouw aan de traditionele stokmaten uit de 16e-19e eeuw. Er bestaat binnen de internationale fokkerij (nog steeds gedomineerd door staatsstoeterijen in Oostenrijk, Hongarije, Slovenië, Kroatië, Slowakije, Roemenië en Italië) geen tendens -zoals bij de PRE en Lusitano- om een groter (sport)type te selecteren. Wel
Het "Piber-type", zoals in de Wiki-tekst beschreven, is zeker niet "vrij klein" binnen de raspopulatie, maar volgt de rassenstandaard 1.55m-1.58m. Dus géén 1.50m!

Wat verder mist in het artikel is de mededeling dat de Lipizzaner traditioneel nog steeds op staatsstoeterijen worden gefokt. (zie hierboven) Deze stoeterijen domineren de fokkerij volledig, en stellen de privéfokkers in de hele wereld (in heel Europa, maar ook de USA, Australië en Zuid-Afrika) een beetje in de schaduw. Momenteel is er een hechte samenwerking tussen die staatsstoeterijen.

Bovendien is een kleine uitleg in de kantlijn over de spelwijze Lippizaner-Lipizzaner en Lipica/Lipizza/Lippiza op zijn plaats. De officiële internationaal gehanteerde spelwijze is sinds 1920 LIPIZZANER.
(Lippiza is oud-Duits, Lipica Sloweens en Lipizza de Italiaanse schrijfwijze. (In oude boeken komen we zelfs ook nog Lipitza tegen).
Oude Duitstalige boeken noemen het paard een Lippizaner. Internationaal (ook in het Engels) moet het tegenwoordig dus LIPIZZANER zijn. Amerikanen hanteren echter dan de term "Lipizzan". De Babylonische spraakverwarring.
Het Nederlandse Groene Boekje hanteert stug "Lippizaner". Dit is dus al sinds 1920 niet meer gangbaar. De Nederlandse Taalunie is echter niet voor rede vatbaar.

Verder een goed stuk.
Met vriendelijke groet,
Atjan Hop
Algemeen secretaris Lipizzan International Federation (LIF)

regine

Berichten: 3423
Geregistreerd: 25-10-02

Link naar dit bericht Geplaatst: 04-02-09 11:21

Fijne aanvulling Atjan en ook dat je het een goed stuk vind, het is namelijk grotendeels van mijn hand ;) :o

Ibonn

Berichten: 2438
Geregistreerd: 22-11-05
Woonplaats: Overloon - Noord Brabant

Link naar dit bericht Geplaatst: 20-03-09 15:21

Het heeft even geduurd maar de opmerkingen zijn in het artikel verwerkt.