Bokt.nl

**Geplaatst door de TopicStarter** : 27-01-09 19:47

Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst door de TopicStarter : 27-01-09 19:47

Hoi,

ik las op een site dat een fries een warmbloed is, maar nu heb ik altijd gedacht een koudbloed, wat is nou werkelijkheid?

Hier is het artikel:

Is het Friese paard een warmbloed of een koudbloed? Dit is een zeer vaak gestelde vraag waarbij bijna even dikwijls geen antwoord op volgt, ofwel een nietszeggende ontwijking dat de Fries een warmbloed onder de koudbloeden is, wat de verwarring van de vraagsteller nog vergroot.
Om een duidelijke bepaling te kunnen geven moeten we terug gaan in de geschiedenis van het paard.
Het huidige moderne paard stamt af van de Eophius. Die was 4-5 tenig en slechts 30 a 40 cm groot. Het was een bladeter met een daaraan aangepast gebit. Ongeveer 22-25 miljoen jaar geleden (de Mioceen tijd) was de grasontwikkeling aanzienlijk en alle grasetende dieren ondergingen drastische veranderingen. De belangrijkste verandering, die voor de verdere evolutie bepalend is geweest, was dat de ledematen langer werden en dat er alleen nog op de middelste teen gesteund werd. De twee buitenste tenen werden herleid (geatrofieerd) tot rudimentaire overblijfselen waar we nu nog de restanten van zien, namelijk de 2 griffelbeentjes aan de achterzijde van de pijp en de sesambeentjes. Uit deze soort ontstaan 8 andere soorten Equus waarvan alleen de Equus Ferus het overleeft. De anderen sterven uit tijdens de karige voedselvoorziening in het ijstijdperk. Survival of the fittest! Deze Equus Ferus is het eerste paard, lees “bijna paard”, dat door de mens wordt gebruikt, in het begin slechts als vleesdier. Geleidelijk aan begint de mens meer vertrouwd te geraken met dit dier waardoor de evolutie nu veel sneller gaat: door alleen met de grootste en meest gespierde exemplar en te fokken. Het enige doel was toen de meerproduktie van vlees. Tot 4000 jaar voor Christus werden alleen runderen geschikt geacht als trekdier, maar nu bleek dat het paard tweemaal sneller was. Dat was het signaal om paarden te domesticeren, niet alleen als vleesdier maar ook als lastdier. De eerste grote domesticatiehaard bevond zich in Zuid-Oekraïne, om zich te verspreiden naar Zuid-Oost Europa.
Rond 2000 v. Chr. verschenen de eerste bereden paarden en vanaf dan splitste het paard zich in twee grote groepen. Een groep in Centraal en klein Azië, de kleine pony-achtigen die afkomstig zijn van de Tarpan en van het Przewalskipaard. Zij zijn de voorlopers van de huidge volbloeden.
Een tweede groep ontwikkelde zich in Zuid-Oost Europa tot het hoogbenige lymfatische bospaard. Hieruit groeiden de zware ruiterij- en wagenpaarden van de Romeinen en zo ook de meer recente trekpaarden.

In de huidige tijd kan men de paarden indelen in 4 grote groepen:

1. De wilde paarden:
Er zijn thans nog 2 soorten wilde paarden nl. de Tarpan en het Przewalskipaard. De Tarpan is dan nog een terugkruising van Konikpony’s zodat hij nu veel rustiger en handelbaarder is dan oorspronkelijk. Alleen het Przewalskipaard bestaat dus nog in zijn oorspronkelijke vorm en wordt ingezet voor grote grasvlaktes in reservaten te laten begrazen.

2. De volbloeden:
Het begrip volbloed berust op een zeer grote raszuiverheid en drukt steeds een stempel op een gekruiste nakomeling. Bijvoorbeeld in de rassen waar de Arabische volbloed is binnengehaald als rasverbeteraar is al vrij vlug een duidelijk resultaat te zien. Volbloedpaarden zijn bijvoorbeeld de Arabische volbloed (veel ingezet als rasverbeteraar), de Berber (heeft een belangrijk aandeel in het ontstaan van onze Fries) en dan nog de Engelse volbloed (XX of Thoroughbred). De Engelse volbloed is het allereerste voorbeeld van een ras dat kunstmatig is opgebouwd, uitgaande van een heterogene basis werd uiteindelijk een grote homogeniteit en specialisatie bekomen ten gevolge van een meedogenloze selectie op renprestaties in galop. Sinds 1791 is dit een gesloten populatie. Hier zit wel een beetje verwarring. De Engelse volbloed wordt vaak gekruist met Arabieren, maar de producten hiervan zijn Angelo-Arabieren en helemaal geen volbloeden meer.

3. De halfbloeden of warmbloeden:
Deze kunnen nog eens onderverdeeld worden in 2 groepen, namelijk in harddravers of halfbloedrenpaarden en in halfbloed niet-renpaarden. De term warmbloed geeft aan dat het paard Oosters bloed in zijn stamboom heeft, voornamelijk door toevoeging van Arabisch bloed. Afhankelijk van de hoeveelheid Arabisch bloed spreekt men van weinig of veel adel. De half- of warmbloedpaarden zijn een overgang tussen volbloeden en koudbloeden: allen zijn kruisingsproducten. De eerste werden vooral aangehouden voor het dragen van leger-ruiters en voor lichte trekkracht en vervolgens voor ontspanningsdoeleinden en sport. In de economisch meest welvarende landen ging de afname van de trekpaardenstapel samen met een toename van de halfbloedpaarden. Thans maken niet-renpaarden halfbloeden het grootste aantal uit van de wereldpaardenstapel, denk maar aan BWP (Belgisch Warmbloedpaard), KWPN (Koninklijk Warmbloedpaardenstamboek Nederland), SF (Selle Francais)….

4. De koudbloeden:
Deze stammen af van het zwaar gebouwde paard dat in de wouden van Midden-Europa leefde. Koudbloedpaarden zijn meestal zware trekpaarden met een specifieke bouw geschikt voor de trekarbeid.

Besluit:
De Fries is dus zeker een warmbloedpaard, het is immers deels afkomstig van Oosters bloed, via de Arabier en de Berber.
Het is weliswaar een zware warmbloed, maar zo zijn er meer, denk maar aan de Knapstruper, de Lippizaner, de Kladruber, de Freiberger…
Zelfs op het gebied van morfologie leunt de Fries veel korter aan bij de warmbloeden dan bij de koudbloeden; het gewicht van de gemiddelde Fries ligt zeker onder de 900 kg. In de hals ligt weinig onderhuids vet zoals bij de koudbloeden wel het geval is. De schouderligging is schuiner en de rug en lendenen zijn zeker niet zo kort dat zij ideaal zouden zijn voor de trekarbeid.

groetjes, Fabienne

**Geplaatst**: 28-01-09 11:53

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst: 28-01-09 11:53

Ook op de universiteit van utrecht wordt in de DA opleiding de Fries idd bij de warmbloeden ingedeeld dus het artikel heeft gelijk.

**Geplaatst door de TopicStarter** : 28-01-09 19:17

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst door de TopicStarter : 28-01-09 19:17

Ja??

Ik was er namelijk van overtuigd dat het een koudbloed was!

**Geplaatst**: 30-01-09 10:35

Geplaatst: 30-01-09 10:35

het friese paard is idd een warmbloed veel mensen denken dat een fries paard bij de koudbloeden hoort dat komt meestal eerst door hun bouw omdat het eerst alemaal stevige types waren nu zijn er ook moderne enz. wat meer voor de sport enzo .

maar dus een fries paard is een warmbloed !

**Geplaatst door de TopicStarter** : 30-01-09 19:49

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst door de TopicStarter : 30-01-09 19:49

Maar friese paarden zijn niet opgefokt ofso.. het zijn over het algemeen rustige paarden die koel in 't hoofd zijn, de warmbloed staat hier niet om bekend..

**Geplaatst**: 30-01-09 19:51

Geplaatst: 30-01-09 19:51

warmbloed

**Geplaatst**: 31-01-09 18:16

Geplaatst: 31-01-09 18:16

Fab_Love_Emm schreef:
Maar friese paarden zijn niet opgefokt ofso.. het zijn over het algemeen rustige paarden die koel in 't hoofd zijn, de warmbloed staat hier niet om bekend..

Wat jij hier zegt heeft totaal niets te maken met warmbloed of koudbloed. Heb je het artikel überhaupt gelezen?

**Geplaatst**: 01-02-09 10:31

Geplaatst: 01-02-09 10:31

ik dacht warmbloed

**Geplaatst**: 01-02-09 11:34

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst: 01-02-09 11:34

Ik dacht altijd dat het koudbloeden waren, totdat ik een paar jaar geleden (ook op Bokt) las dat het warmbloeden zijn.

**Geplaatst**: 03-02-09 10:45

Geplaatst: 03-02-09 10:45

Ehh... fff off-topic...

Fab_Love_Emm schreef:
...Het is weliswaar een zware warmbloed, maar zo zijn er meer, denk maar aan de Knapstruper, de Lippizaner, de Kladruber, de Freiberger…

Hoe kom je er nu bij dat de Lipizzaner een zware warmbloed zou zijn?? Met stokmaten tussen 1.50 en 1.62 (zie Wiki) en pijpomvang maximaal 21 cm, kun je dat toch niet zwaar noemen? Bovendien stroomt er alleen maar Spaans, Napolitaans en Arabisch bloed door de Lipizzaner aderen. Nee, sorry, de Lipizzaner is bepaald niet zwaar te noemen. Andere categorie!

**Geplaatst**: 04-02-09 11:27

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst: 04-02-09 11:27

Verbaast me niks, mijn fries kan soms nog opgefokter zijn dan een kwpn. als ik op buitenrit ben, en ik kom iets engs tegen is hij heel de rit niet meer rustig te krijgen. mijn vriendin zei ook al dat het meer een warmbloed dan een koudbloed leek. maar dit verklaart dus een hoop

**Geplaatst**: 05-02-09 10:55

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst: 05-02-09 10:55

Interessant!
Nog een vraagje; Wat is dan de exacte definitie van Barokke paard?

**Geplaatst**: 05-02-09 10:59

Geplaatst: 05-02-09 10:59

Warmbloed

**Geplaatst**: 05-02-09 11:09

Geplaatst: 05-02-09 11:09

Warmbloed.

Maar er staat wel een foutje in de openingspost: de Freiberger is wel degelijk een koudbloedpaard en géén warmbloed, hoe vreemd dat ook moge lijken

**Geplaatst**: 05-02-09 11:13

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst: 05-02-09 11:13

Vreemd dat hier bij de koudbloedwedstrijden dan wel Friezen mee doen. Tussen de haffies, fjorden en tinkers.

**Geplaatst**: 05-02-09 11:40

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst: 05-02-09 11:40

Nog vreemder als je bedenkt dat ook haflingers geen koudbloeden zijn...

Ben wel benieuwd wat voor wedstrijden dit zijn en waar ze plaatsvinden?

**Geplaatst**: 05-02-09 11:55

Geplaatst: 05-02-09 11:55

Sjaad schreef:
Interessant!
Nog een vraagje; Wat is dan de exacte definitie van Barokke paard?

Een barok paard, valt hier pas onder als niet alleen het uiterlijk; vierkantsmodel (hoogte versus lengte), weelderig behang, verheven gangen, hoogingezette hals met gespierde manenkam en karakter; moedig en werklustig. Maar ook de geschiedenis van het dier hier onder valt.
Officiele barokke paarden, zijn paarden die in de barokperiode hun grote doorbraak hebben gehad en naar de eisen (het uiterlijk en karakter) van die tijd gefokt zijn, meestal is dit door koningshuizen gedaan.

**Geplaatst**: 05-02-09 14:06

Geplaatst: 05-02-09 14:06

Hihi, eigenlijk is het Engels volbloed óók een Barokpaard

Komt nl. uit dezelfde periode, maar werd specifiek op de rennen gefokt. De Engels volbloed zou je dus een barok renpaard kunnen noemen.

'Barok' an sich zegt alleen iets over het tijdperk waar het vandaan komt of de glorietijd beleefde. De term is een beetje zijn eigen leven gaan leiden vrees ik.

**Geplaatst**: 05-02-09 14:16

Geplaatst: 05-02-09 14:16

@ Cyrina:
Je vergeet het belangrijkste aspect bij je omschrijving: Het Iberische bloed!

Barokke paardenrassen zijn die rassen die op de een of andere manier ooit beinvloed zijn door Spaans en/of Iberisch bloed. (Daar zit verschil in, ook weer een kwestie van definitie en perspectief, veelal door Spaanse auteurs gehanteerd).

En zo min mogelijk -of liever helemaal géén- "moderne" invloeden door Engels Volbloed.

Maar die Iberische invloeden moeten dan nog wél zichtbaar zijn in het exterieur en de beweging! (Zie de eerdere beschrijving van Cyrina)

Die beinvloeding van de paardenfokkerij door Iberisch bloed vond in heel Europa plaats vanaf de 16e eeuw (renaissance-tijd). En vond zijn hoogtepunt in de barokke tijd (+/- 1650-1775). Na 1800 verdwenen deze invloeden weer, omdat het Arabisch Volbloed en daarna het Engels Volbloed in de mode kwamen. Heel veel "barokke" rassen verdwenen weer, slechts enkele hebben de geschiedenis overleefd:

Natuurlijk de PRE en Lusitano, maar ook de Lipizzaner, Kladruber en Fries.

Bovendien zijn in de populatie van de Deense Knabstrupper en Frederiksborger (beide afkomstig van de Deense koninklijke hofstoeterij Frederiksborg - tot ongeveer 1815 een belangrijke leverancier van barokke paarden) nog steeds barokke types te vinden, zodat deze rassen ook nog tot de barokken worden gerekend.

Verder zou je kleine, vaak wat onbekende rassen, zoals het Italiaanse Murgese-paard, maar ook enkele Midden- en Zuidamerikaanse paardenrassen tot de barokrassen kunnen rekenen.

@BBreedveld: Grapjurk!

En de Trakehner ook dus...?

Nee, de ontwikkeling van het Engels Volbloed luidde juist het einde van de barokke fokkerij in. Door uiteenlopende redenen (gebruik op het slagveld, mode, opkomst van de paardenrennen etc.) waren de barokke paarden vanaf de Napoleontische tijd gewoon niet meer gewenst.

**Geplaatst**: 05-02-09 14:20

Geplaatst: 05-02-09 14:20

BBreedveld schreef:
Hihi, eigenlijk is het Engels volbloed óók een Barokpaard Komt nl. uit dezelfde periode, maar werd specifiek op de rennen gefokt. De Engels volbloed zou je dus een barok renpaard kunnen noemen.

'Barok' an sich zegt alleen iets over het tijdperk waar het vandaan komt of de glorietijd beleefde. De term is een beetje zijn eigen leven gaan leiden vrees ik.

Whahahahn nee, niet echt, voldoed niet aan de uitelijke kenmerken. En idd draagt ook geen Iberisch bloed

**Geplaatst**: 05-02-09 15:06

Geplaatst: 05-02-09 15:06

Wat betreft de centrale vraag van dit topic: geen twijfel: de Fries is een w a r m b l o e d !

Dat de Fries enige uiterlijke "koudbloed"-kenmerken heeft (zoals de zwaardere haren, het behang aan de benen en het afhangende kruis) doet hier niets aan af. En is een overblijfsel van het oertype, dat na de ijstijden de hele Noordzeekust van Denemarken tot in Frankrijk bevolkte.

We moeten niet vergeten, dat men binnen het FPS na 1913 bewust in de fokkerij voor een zwaarder type heeft gekozen. (Dat noemde mijn oma nog de "ouderwetse Fries" - Zij vond Dagho 247 al veel te modern

). Dat hierbij deze 'oer'-eigenschappen in de populatie extra naar voren kwamen is logisch. Momenteel neemt de zwaarte van het behang duidelijke weer af.

Dat de populatie in vroeger tijden (ook ver vóór 1879 - het oprichtingsjaar van het FPS) veel lichter en eleganter was, wordt door verschillende oude bronnen beschreven (ook bronnen van vóór de barokke periode!)

Wisten jullie dat er in de beroemde koninklijke stoeterij in Cordoba rond 1600 ook "Frisones" stonden, als licht parade- en koetspaard? Naast de Iberische stampopulatie van onze huidige PRE, Alter Reals en Lipizzaners?

Wisten jullie dat in de hofstoeterijen in Frederiksborg, Oldenburg, Kladrub en Salzburg tussen 1600 en 1800 heel veel Friezen stonden. En dat waren echt geen zware carrossiers! Zo werd in de Oostenrijkse hofstoeterij Kladrub rond tot +/- 1825 heel bewust met "lichte" Friese dravers gefokt.

Nee hoor, los van technische zaken, zoals vleesstructuur e.d., is de Fries ook historisch gezien altijd als warmbloed-type beschouwd.

Dat de Fries ooit ernstig beinvloed is geweest door Iberisch bloed, kun je nog steeds terugzien aan het exterieur en de statige verheven gangen. (Een van de redenen om de Fries warmbloedig te verklaren) Wanneer, waar en hoe deze inkruising plaatsvond is nergens echt beschreven. Ook vermeende invloeden, zoals in dit topic beschreven, van Arabisch of Berber bloed zijn slechts suggesties, die werkelijk nergens op te herleiden zijn.

Maar het feit dat uit vele historische bronnen (ook al van vóór de barok) blijkt, dat de Fries juist als licht parade- en koetspaard door vele vorstenhoven werd gewaardeerd, en daarbij in één adem genoemd wordt met andere "barokke" paarden uit Spanje, Italie, Portugal, Denemarken en Duitsland, zegt genoeg. Nergens is maar één aanwijzing te vinden, dat ze in die tijden in de landbouw werden gebruikt, en werden vergeleken met Ardenners, Pecherons, Norikers etc...

**Geplaatst**: 05-02-09 16:05

Geplaatst: 05-02-09 16:05

Even een voorbeeldje uit 1643. (Toen moest de baroktijd nog beginnen, zeg maar...- De term "barok" hebben wij in onze tijden aan die paarden gegeven!)

De Iberische invloeden en de lichtheid van de Fries waren al duidelijk kenbaar. Niemand zal bij de aanblik van dit paard het een koudbloed noemen, toch?

De Deense koning Christian IV (1577-1648) op een Friese hengst (schilderij vermoedelijk van Karel van Mander)

Afbeelding

**Geplaatst**: 05-02-09 16:17

Geplaatst: 05-02-09 16:17

horseyfries schreef:
Nog vreemder als je bedenkt dat ook haflingers geen koudbloeden zijn...

Ben wel benieuwd wat voor wedstrijden dit zijn en waar ze plaatsvinden?

Haflingers geen koudbloeden? sorry maar dat geloof ik niet hoor! wat zijn dan wel koudbloeden..

**Geplaatst**: 05-02-09 16:22

Geplaatst: 05-02-09 16:22

Ik ga dit uitprinten en op de staldeur hangen van mijn Fries. Ik had dit ooit al wel eens gelezen maar kwijtgeraakt, en zal het nu koesteren!!

**Geplaatst**: 05-02-09 16:44

Re: Fries, warmbloed of koudbloed?

Geplaatst: 05-02-09 16:44

Klopt Lipizz, in die tijd wisselde de koningshuizen ook veel paradepaarden uit (cadeautjes aan elkaar enzo) vandaar ook dat ze veel bloed van elkaar voeren.