Laten we om te beginnen meteen even duidelijk maken dat we dit topic niet aanmaken om mensen te veroordelen, onderuit te halen of iets in die trant: we willen alleen een ander licht werpen op iets wat de basis is van elke realistische tekening – de schets.
We zien hier op Uit de Kunst namelijk zelden schetsen voorbij komen. Wat we wel veel zien zijn line arts; overgetrokken van een foto, getekend met een raster, een lichtbak of projector etc.
Veel mensen slaan het schetsen over en gaan meteen door met het invullen van hun tekening. Dit geeft snel resultaat, maar er zitten ook nadelen aan en deze twee manieren van tekenen willen we hier in dit topic tegenover elkaar zetten.
De schets is de basis van de tekening; een kleurplaat leren inkleuren is voor de meeste mensen makkelijker dan de verhoudingen correct op papier krijgen, maar voor je creatieve ontwikkeling en het uiteindelijke resultaat heb je meer aan het schetsen. Dat vergt oefenen, oefenen en nog eens oefenen. Het is dan ook niet heel gek dat veel mensen liever voor de snelle weg kiezen, al helemaal aangezien op UK realisme steeds meer het streven lijkt te worden en men graag snel resultaat ziet. Techniek is te leren, al zal het voor de een sneller gaan dan voor de ander. Creativiteit is iets wat in je zit en dat je moet ontwikkelen. Met kopiëren wordt die creativiteit niet aangesproken en als je de basis niet goed in de vingers hebt zul je later tegen een hoop dingen aan lopen (vrij werk maken of zelf kleine correcties maken wordt dan ontzettend moeilijk, omdat je het inkleuren wel beheerst maar het tekenen niet).
Schets:

Gemaakt door: http://andywakeley.com/blog/2008/04/21/ ... -sketches/
Line art:

Gemaakt door: http://lambidy.deviantart.com/art/Horse ... -142685241
Een schets is meer dan een paar losse lijntjes die de omlijning vormen (zoals met een line art). De schets is de basis van je tekening: hierin komen alle vormen en lijnen samen. Denk aan hulplijnen, lijnen die bepaalde plekken in je tekening met elkaar verbinden, het aangeven van diepte, licht- en schaduwwerking en ga zo maar door. Een schets brengt al deze dingen samen en vormt ze tot een geheel. Door het schetsen leer je de vorm te 'voelen' en deze correct op papier te zetten.
Een ander nadeel van een line art (vooral voor beginnende tekenaars die nog niet zoveel ervaring hebben) is dat ondanks dat het snel op papier staat het soms juist lastiger is om in te kleuren. Je hebt de basislijnen (omtrek van bijvoorbeeld het hoofd en een paar belangrijke lijnen daarbinnen) maar je weet niet hoe alles in verbinding staat met elkaar. Dit bemoeilijkt het inkleuren. In plaats van dat alles een vloeiend geheel is, wordt het inkleuren van losse vlakken en dit zie je terug in de tekening. Door het schetsen leer je de tekening echt 'kennen' en ga je denken in lijnen, vormen en vlakken die met elkaar in verbinding staan en die je later kunt vertalen naar licht en donker en uiteindelijk kleur.
Voorbeeldfoto:

Opzet en schets

Schets en line art. Zoals je kunt zien zijn er bij de schets kleine correcties gemaakt omdat de originele foto vertekende. O.a de oren verkort, hoek en lengte wat aangepast en het halster weggelaten

Als je kunt schetsen kun je de foto's op een gegeven moment los laten, zelf aanpassingen doen of geheel vrij werk maken. Hoe meer je oefent, hoe gemakkelijker het zal gaan. Een goede oefening om de basisvormen onder de knie te krijgen is simpele kleine schetsjes maken. Zet een wekker op 5 minuten en schets een foto na. Het hoeft niet heel gedetailleerd te zijn, je kunt je focussen op de grote lijnen en vormen van het geheel. Zo krijg je gevoel voor hoe de lijnen lopen en hoe zo'n vorm nou eigenlijk in elkaar zit.
Voorbeeldfoto:

Opzetten van de schets

Overgetrokken line art en schets. Correctie o.a. in de hoek en lengte vanwege foreshortening in de foto

Een ander voordeel van het schetsen, en dat kun je ook in de voorbeelden hierboven zien, is dat er in veel foto's optische fouten zitten. Dit kan komen door de hoek waaruit de foto is genomen of doordat de lens het beeld wat vervormt, waardoor de verhoudingen een beetje uit hun verband worden getrokken. Als tekenaar zijnde kun je die foutjes zelf corrigeren. Als je de foto klakkeloos overneemt door overtrekken of een raster, kan het je uiteindelijk nog steeds gebeuren dat er iets in je tekening niet klopt dankzij deze foutjes in de foto. Het is dus handig om dit zelf aan te kunnen passen zodat je de verhoudingen correct en kloppend op papier kunt krijgen. Ook lijkt iets op de foto soms wel te kloppen, terwijl het er in de uiteindelijke tekening vreemd uitziet. Met kleine correcties in je schets is dit te verhelpen. Een foto 1 op 1 namaken is geen garantie voor een kloppende tekening.
(Experiment) correctie van een foto met extreme vervorming, links overgetrokken line art en rechts schets

Voorbeeldfoto:

Vergelijking overgetrokken line art en schets
Correcties o.a. in hoek (grootte neus), oog en oren.
Verder kun je, als je zelf schetst, eventuele storende objecten in een foto weglaten.
Hier als voorbeeld een eerste verkennende schets op basis van een recente foto van hengst Wessel van Kimmie261.
Belangrijkste aanpassing tov foto: plaatsen van benen vanwege "storend element" (hond Pip) op de voorgrond. Let erop dat dit een eerste schets is met een eerste kleine uitwerking en dat voor een uitgebreid schilderij doorgaans diverse schetsen van belang zijn om het onderwerp (Wessel) goed te leren kennen.
Hulplijnen zijn hier bijna niet meer zichtbaar, wat te meer laat zien dat hulplijnen een schets ondersteunen en niet een storend element hoeven te zijn.
Schets wordt naarmate kleine foutjes zichtbaar worden steeds verder aangepast en kunnen om die reden worden gezien als vingeroefeningen voor het uiteindelijke werk.
Voorbeeldfoto
[ITP] friese hengst Wessel in een heel klein beetje sneeuw...
Eerste verkennende schets en begin uitwerking
Overigens zeggen we niet dat als jij overtrekt/rastert je meteen 'slechter' zou zijn. Het inkleuren van de tekening is natuurlijk ook gewoon een kunst, al kun je nog zo mooi tekenen als je hem niet kunt inkleuren doet dat ook af aan het uiteindelijke resultaat. Het hangt er ook van af wat jouw einddoel is. Wil je je creativiteit en tekenkunst ontwikkelen of wil je snel resultaat en gewoon lekker inkleuren? Dat is uiteraard helemaal aan jezelf en het een is niet meteen beter dan het ander (tenzij iemand beweert zelf te schetsen maar gewoon overtrekt, dat is natuurlijk een ander verhaal wat helaas ook erg vaak voorkomt). Iedereen tekent immers om een andere reden. Maar het blijft in veel gevallen wel zichtbaar wanneer er de basis ontbreekt, al zal een leek dat minder snel zien. Nu zijn de leken het gros van de mensen dus als jij opdrachten tekent hoeft het niet veel uit te maken; het is meer iets voor jezelf, waar jij meer waarde aan hecht en wat je uiteindelijk met je tekenwerk hoopt te bereiken. Wij hopen met dit topic vooral ook de beginnende tekenaars wat inzicht te bieden in hoe belangrijk een goede basis nou echt is en hoe interessant en handig het kan zijn om je niet meteen te richten op het inkleurwerk, maar om ook vooral het schetsen onder de knie te krijgen. En hopelijk hebben jullie er iets aan gehad!
JoSav & Fiffill (tekeningen door JoSav* tenzij anders vermeld)
* die al sinds 2010 geen realistisch paardenportret meer heeft gemaakt maar van Fiffill mag ze niet klagen

(Line arts in dit topic zijn overgetrokken en verder niet opgeschoond)