Concept van 'zelf'?
Moderators: Essie73, Coby, balance, Firelight, Dyonne, NadjaNadja, Neonlight, Sica, C_arola
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 14:18
Vanmorgen beleerwandelend met mijn paard was er een interessant ogenblik. Ik was ter belering bij de benzinepomp langs gegaan en stond daar met wat bedienden en de eigenaar te praten. Paardlief ontdekte de automaten en de chipsautomaat heeft een gróóte, spiegelende ruit waarin hij zich zelf zag.
Hij zag een paard, uiteraard geen normaal paard, duidelijk een hengst maar even duidelijk ook geen normale hengst.....
Ik heb hem rustig zijn gang laten gaan en alleen voorkomen dat zijn enthousiaste kennismaking de ruit zou slopen.
Ik weet niet of hij zichzélf nu herkende of niet. Hij reageerde ambivalent tussen blijk van herkenning en verontrusting.
De grote gemene deler is dat hij een hengst zag en daar een goed gevoel bij had, dus ik dénk dat hij íets van zelfbeeld heeft. Een punt om meer over te weten te komen want interessant; een ervaring die me prikkelt en hem nóg hoger doet inschatten dan ik al deed.
Ik ga vanavond de artikelen die ik eens via de site van Inge Teblick hierover gelezen heb weer opzoeken. Er is inmiddels vast meer over gepubliceerd.
hc
- horssie
-
- Berichten: 3277
- Geregistreerd: 26-06-03
- Woonplaats: Ugchelen
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 14:31
ruintje keek ook wel maar reageerde iets minder meen ik mij te herinneren
- Judje
-
- Berichten: 15808
- Geregistreerd: 02-01-07
- Woonplaats: Teuge
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 14:40
Het antwoord lijkt me nog interessanter dan de vraag.
Maarja, bij alle vragen heb ik mijn bedenkingen: kunnen paarden denken? Kunnen paarden kleuren zien? (er wordt gezegd van niet, maar waarom geeft een rode/gele paraplu dan meer reactie dan een witte of zwarte?)
- Hanmar
-
- Berichten: 16998
- Geregistreerd: 28-05-07
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 14:47
- Elanor
-
- Berichten: 6858
- Geregistreerd: 25-08-04
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 14:52
Citaat:Kunnen paarden kleuren zien? (er wordt gezegd van niet, maar waarom geeft een rode/gele paraplu dan meer reactie dan een witte of zwarte?)
Over dit onderwerp is wel degelijk gepubliceerd.
http://users.telenet.be/peter.ryckeboer/artikels/welzijn/zien.htmlVerder een interessante ontdekking HC. Ik heb zelf nog nooit zoiets meegemaakt.
Ik meen dat er bij dolfijnen wel eens onderzoek is geweest naar zelfbewustzijn en dat bleek dat zij dat wel degelijk hebben. Misschien ook interessant materiaal? - Pluizebolpum
-
- Berichten: 5006
- Geregistreerd: 01-09-07
- Woonplaats: Thuis
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 14:52
Ik heb al heel wat paarden 'verlekkerd' naar zichzelf zien staren in een spiegel, nog altijd heel benieuwd wat ze daar in zien en bij denken...
Prairie moet altijd even haar kapsel controleren in de spiegelende ramen van een zaakje tegenover onze stal, en anders wel op de terugweg om te zien of ze niet voor gek heeft gelopen. Althans, zo lijkt het net...
Duidelijk is dat ze er iets in zien, maar wat? Zouden ze dan toch zichzelf zien of denken dat het een ander paard is (alleen kan ik me dan voorstellen dat het paard moeite heeft met het idee dat z'n baasje ook op het andere paard zit) ? Of misschien iets uit de omgeving en daar verbazing bij voelen, of alleen maar leuke kleurtjes...
Met apen hebben ze het wel getest door ze een stip op de kop te geven en vervolgens de reactie te bestuderen. De apen probeerden de stip te pakken op hun eigen hoofd, na het kijken in de spiegel, die zijn zich dus bewust van hun spiegelbeeld.
Toch maar eens een grote viltstift mee als ik weer naar buiten ga met de paardjes...
Mijn vorige kat had ook wel iets met spiegels. Die bekeek zijn kapsel altijd in de weerspiegeling van een fotolijst, leek het. Hij kon ook uren kijken naar echte spiegels; in de spiegel en dan er weer achter en dan weer ervoor. Het was duidelijk dat hij erg geboeid was door het concept spiegel, maar of hij precies wist wat het was betwijfel ik wel. Of het was een ongelovelijke narcist, dat kan natuurlijk ook...
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 15:40
http://www.amazon.com/Horse-Behavior-2n ... 925&sr=1-1
Dat juist hengsten op dit punt antwoorden kunnen geven is te verwachten vanwege het uit onderzoek hiernaar gebleken gegeven dat de sneller, meer en nauwkeuriger leren; meer open staan voor wat er om hen heen gebeurt.
http://www.sciencedirect.com/science?_o ... 9bf7b2e175
Voor het houden een complicerend gegeven en als rijpaard voor de meeste ruiters overigens een nadeel
hc
- Mexxuna
-
- Berichten: 5595
- Geregistreerd: 13-04-04
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 16:03
1x stormde ik vol het bushokje in, omdat mevrouw "dat knappe paard" eens van dichtbij wilde zien!!
- oomens
-
- Berichten: 8812
- Geregistreerd: 12-04-07
- Woonplaats: 's-Gravenhage
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 16:09
Mexxuna schreef:Mijn pony ziet zichzelf áltijd in ruiten en bushokjes, en hinnekt dan ook vrolijk naar zichzelf!
1x stormde ik vol het bushokje in, omdat mevrouw "dat knappe paard" eens van dichtbij wilde zien!!
Is dat zo? Ziet (herkent) jouw paard zichzelf of ziet het "gewoon" een ander paard. Waarom zou je paard hinniken naar zichzelf?
- Ronja
-
- Berichten: 2142
- Geregistreerd: 27-02-04
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 16:14
Ik denk dat paarden zo vreemd reageren op hun spiegelbeeld omdat
1 Ze een ander paard zien, maar niet ruiken of horen, en
2 Het paard dat ze zien precies hetzelfde doet als zijzelf, zodat er dus geen sprake is van werkende communicatie of een "ontmoeting".
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 16:16
oomens schreef:Is dat zo? Ziet (herkent) jouw paard zichzelf of ziet het "gewoon" een ander paard. Waarom zou je paard hinniken naar zichzelf?
Dát is de crux ja.
Ziet het paard zichzélf?
Dat is niet doorslaggevend voor het wel/niet van zelfperceptie omdat voor paarden de geurherkenning een belangrijker rol speelt dan beeldherkenning.
Paarden zijn echter wel dermate visueel ingesteld dat je kan hópen er iets uit te kunnen afleiden.
Als een paard wél signalen van zelfherkenning geeft op een reukloos spiegelbeeld, dan is dat een een erg sterke indicatie.
hc
- Sim0ne
-
- Berichten: 3454
- Geregistreerd: 05-07-05
- Woonplaats: Zuidplas. Paarden op de Veluwe
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 16:16
Bij paarden denk ik dat als de reactie op een spiegel verschilt dat dit meer komt door het gebrek aan andere cues dat het om een paard gaat, zoals geur en tast, aangezien voor een paard de visuele cues lang niet zo belangrijk zijn als voor mensen.
Een paard zie ik toch bepaald niet als een van de intelligentere diersoorten, dan lijkt me dat nog eerder een hond (of dolfijn of olifant) een zelfbewustzijn heeft (en dat hebben honden volgens mij niet).
Inderdaad lijkt me dat hengsten er nog het meest in de buurt komen.
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 16:21
Ronja schreef:Ik denk niet dat een paard zichzelf in de spiegel herkent. Voor zover ik weet is dat alleen bij dolfijnen bewezen (die herkennen zichzelf zelfs op video!)
Dat is dan verre van volledig. Dolfijnen scoren tov van grote proimaten en bijvoorbleed papegaaien zelfs relatief láág.
Het probleem is echter weer de waarde die aan het betreffende zinzuig gehecht kan worden voor dat dier. Een dolfijn leeft in een wereld van vooral geluiden.
Het is een onderwerp wat nogal wat kelmmen en voetangels heeft.
Zo wordt er ook intelligentie aan gekoppeld doch dat zou bv. met paarden impliceren dat hensgten intelligenter zijn dan merries terwijl dit onjuist is en alleen zo líjkt omdat hengsten veel meer open staan voor interactie met de omgeving. Dat is voor hengsten een evolutionair voordeel maar voor merries een nadeel dus is het verschil logisch maar zijn ze niet noodzakelijkerwijze meer of minder intelligent.
hc
- Sim0ne
-
- Berichten: 3454
- Geregistreerd: 05-07-05
- Woonplaats: Zuidplas. Paarden op de Veluwe
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 16:26
- oomens
-
- Berichten: 8812
- Geregistreerd: 12-04-07
- Woonplaats: 's-Gravenhage
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 16:29
Als je hem bij de controleproef (dus die met een "kale" Capricho) vooraf wel met een natte kwast bestrijkt (met water, zodat het voor zijn gevoel hetzelfde is als waterverf), dan is het volgens mij alleen het beeld waarop hij mogelijk zal reageren na het zien van zijn spiegelbeeld.
Het is dan wel een proef met slechts één proefdier, en de resultaten kunnen dus niet zonder meer naar paarden in het algemeen vertaald worden, maar je krijgt wel een antwoord op de vraag of jouw Capricho zichzelf in een spiegelbeeld kan herkennen.
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 16:33
Sim0ne schreef:Een paard zie ik toch bepaald niet als een van de intelligentere diersoorten, dan lijkt me dat nog eerder een hond (of dolfijn of olifant) een zelfbewustzijn heeft (en dat hebben honden volgens mij niet).
Inderdaad lijkt me dat hengsten er nog het meest in de buurt komen.
Intelligentie is een lastig onderwerp.
Zo is er een bekend onderzoek naar de relatieve intelligentie van de verschillende hondenrassen wat hiervoor criteria uit de ménsenwereld opstelt.
De uitkomst is voorspelbaar en allen in huselijke omstandigheden toepasbaar en dus onjuist mbt de intelligentie op zich.
Idem paarden. Zo hebben paarden een extreem goed ontwikkelde hersenschors en zijn ze haast paranormaal in het waarnemen en interpreteren van lichaamstaal. Ook dát is 'intelligentie'. Een wereld die voor ons vrijwel niet toegankelijk is doch een paard dat van 100 meter afstand kan zien of een voorbij lopende leeuw wel/geen honger heeft vind ík briljant
Wat paarden ook heel sterk hebben is ruimtelijk inzicht. Waar wij vrijwel volledig op ons gezichtsvermogen moeten blijven vertrouwen kunnen paarden wat ze waargenomen hebben tussen hun oren extrapoleren en zonder het te kunnen zíen hun klompvoetjes zelfs in galop over complex terrein exact neerzetten waar ze willen. Noem het maar niet intelligent
Zelfperceptie is een interessant aspect en geeft inzicht doch je kan er niet zonder meer conclusies aan verbinden en al helemaal niet aan de spiegeltest. Vandaar dat mijn waarneming mij hoogst verbaasde.
Hij was heel vrólijk geïnteresseerd en compleet in de war dat hij niets van het spiegelbeeld róók. Hij was echt in de war van zijn eigen weerkaatste lucht. Ik zag dat hij dát zéker herkende als dat hij dat zelf net stond uit te blazen dus niet kon meetellen. Daar stond hij echt over 'na te denlken'. Boeiend.
Ik ga dit zeker herhalen met de hartslagmeter erbij.
hc
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 16:36
oomens schreef:HC: Zou het niet mogelijk zijn voor jou om dit zélf te testen? Bijvoorbeeld door Capricho met en zonder "arte ecuestre" voor een spiegel te zetten?
Dat is een bekende test ja en controversieel.
Edit: controversieel omdat dit uitgaan van ónze perceptie van de waarde van visuele waarneming.
Hoe groot deze valkuil is, blijkt uit de verwarring die er bij ruiters nog steeds is over of paarden kleuren kunnen zien omdat kleuren voor paarden gewoon niet de waarde hebben die ze voor óns hebben.
Als Capricho op vlekken reageert is dat een positieve indicatie dat hij ze in het spiegelbeeld waarneemt en verder niets. Als hij er niet op reageert zegt het niets.
Ik heb daar hier in de groep wel waarnemingen over gedaan doordat ik regelmatig een paard beschilder.
Daarbij bleek ook duidelijk de mega-zwaarwegende waarde van geurherkenning; het maakt niet uit hoe je een paard toetakelt, zodra de geur waargenomen kan worden valt het muntje.
hc
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 16:56
Sim0ne schreef:Volgens mij is interesse in je juist omgeving een belangrijk onderdeel van intelligentie.
Dit is haast te mooi om niet in te koppen, maar ik zie daar van af omdat de humor ervan door het overwegend vrouwelijke Bokt niet gewaardeerd zal worden en je het dan net zo goed kan laten.
Het is een mógelijke indicatie, doch zeker geen kriterium waar zonder meer gegevens en zonder context een waarde aan gehecht kan worden.
Waar het vooral iets over zegt is over het eventuele evolutionaire voordel voor díe soort binnen díens niche.
Zo is het risciomijden van merries een belangrijke overlevingsfator voor hen en hun veulens, dat ze meer kans heeft zich voort te lanten. Voor een hengst zou dit juist inhouden dat hij minder kans heeft op het verwerven en behouden van een harem dus minder kans heeft om zich voort te planten.
Het zegt níet dat merries minder slim zijn dan hengsten.
hc
- oomens
-
- Berichten: 8812
- Geregistreerd: 12-04-07
- Woonplaats: 's-Gravenhage
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 17:07
Huertecilla schreef:oomens schreef:HC: Zou het niet mogelijk zijn voor jou om dit zélf te testen? Bijvoorbeeld door Capricho met en zonder "arte ecuestre" voor een spiegel te zetten?
Dat is een bekende test ja en controversieel.
Edit: controversieel omdat dit uitgaan van ónze perceptie van de waarde van visuele waarneming.
Hoe groot deze valkuil is, blijkt uit de verwarring die er bij ruiters nog steeds is over of paarden kleuren kunnen zien omdat kleuren voor paarden gewoon niet de waarde hebben die ze voor óns hebben.
Als Capricho op vlekken reageert is dat een positieve indicatie dat hij ze in het spiegelbeeld waarneemt en verder niets. Als hij er niet op reageert zegt het niets.
Ik heb daar hier in de groep wel waarnemingen over gedaan doordat ik regelmatig een paard beschilder.
Daarbij bleek ook duidelijk de mega-zwaarwegende waarde van geurherkenning; het maakt niet uit hoe je een paard toetakelt, zodra de geur waargenomen kan worden valt het muntje.
hc
Als Capricho op de vlekken reageert heeft hij ze waargenomen. Als hij zijn spiegelbeeld ziet en vervolgens de vlekken op zijn eigen lichaam (en dus niet alleen de vlekken op het spiegelbeeld) "onderzoekt", dan heeft hij ze dus waargenomen én de link gelegd tussen het spiegelbeeld en zijn eigen lichaam.
"Niet reageren" kan meerdere oorzaken hebben dan alleen "niet waarnemen", dus daar kunnen geen conclusies over het waarnemen aan verbonden worden. Wel reageren betekent dat er wel waargenomen is en daar kan dus wel een conclusie over waarneming aan verbonden worden.
Geurherkenning is heel belangrijk voor paarden, maar speelt geen enkele rol bij de vraag of een paard zichzelf herkent in zijn spiegelbeeld.
P.S. Misschien zie ik het nog steeds wel te simpel en zie ik dingen over het hoofd. Ik zou dit dan graag horen (lezen) zodat ik daar zelf wat van kan leren.
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 17:29
Als ik mijn paarden schilder kijken ze tijdens het verven al geïnteresseerd mee. Dat weten ze dus al. Geen reactie op het spiegelbeeld kan inhouden dat ze het in een oogopslag herkennen. Ook kan het paard bij veel dingen diepte tussen de oren extrapoleren uit waarneming met één oog net als wij dat ook kunnen (leren) door het bewegen van ons hoofd dus oog.
Bedenk hierbij dat een paard heel makkelijk het eigen lijf kan zien en dat de 'populaire' scheiding tussen de hersenhelften niet bestaat
'Waarnemen' doe je met je hersenen en niet met je ogen. Paarden zijn waarschijnlijk heel sterk in het 'waarnemen' op basis van wat hun ogen zien. Dat blijkt uit hun voor ons paranormale vermogen
lichaamstaal te interpreteren: dat is wat ze met hun hersenen maken van wat hun netvlies registreert.
Ik had vorge week een voorval met een net (minder dan een uur geleden) doodgereden dode kat op het midden van het pad.
Capricho liep daar geïnteresseerd heen met de bedoeling de kat te onderzoeken met zijn neus en tastharen.
Hij had op ongeveer een halve meter (wind mee) ineens door dat het dier dood was. Deinsde achteruit en liep er met een boog omheen.
De kat is vrijwel gelijk weggehaald doch ik ben nu al een dozijn keer langs diezelfde plek gelopen en of het nu dag is of pikdonkere nacht, van welke kant we daar ook uitkomen, weet hij exáct wanneer hij bij die plek gaat komen hoewel hij ook weet dat die kat en niet meer ligt en het ook niet als schrikplek heeft. Dit zit waarschijnlijk permanent als 'landmark' in zijn vierdimensionale (lxbxh + geur) wereldkaart opgeslagen.
hc
- Mars
-
- Berichten: 33991
- Geregistreerd: 15-03-05
- Woonplaats: Vld
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 19:30
als dit al zo is, bij paarden en hun interactie met elkaar.
Ik heb ooit een 'wijze' (?) ouder langs de bakrand op een manege horen zeggen dat schimmels
vaak minder geaccepteerd worden in de kudde, omdat zij teveel af zouden wijken (??) .
Waarschijnlijk pure onzin, maar het heeft me wél aan het denken gezet:
-zijn paarden zich bewust van hun eigen kleur?
-In hoeverre herkennen zij kleur?
-speelt kleur een rol bij de omgang met andere paarden? Ik weet dat het voornamelijk de
geur is die een grote rol speelt, maar een paard is niet blind... Zou een paard, met andere woorden,
anders reageren (in eerste instantie) op een gespikkelde appaloosa als op een gitzwarte?
Ik besef overigens dat dit gevaarlijk terrein is, waar de neiging ontstaat het paard teveel te 'vermenselijken'
maar stiekem vraag ik me dit soort dingen toch af...
Zou hier uberhaupt onderzoek naar gedaan zijn, of zou het mogelijk zijn?
- Dennis
-
- Berichten: 31848
- Geregistreerd: 23-05-01
- Woonplaats: Slootdorp
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 19:35
Hij gaat helemaal uit zijn dak en word echt link. Precies het zelfde wat hij tegenover andere dominante hengsten heeft (zeker in het bijzijn van merries).
Ik denk dus dat ze zichzelf niet herkennen.
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 20:05
Mas schreef:Intressant onderwerp, ik ben vooral geintresseerd in de mate waarin kleur een rol speelt,
Zoals ik al schreef is dit uitgebreid wetenschappelijk onderzocht en kun je daar diepgaande antwoorden over vinden en dit is niet het topic.
De perceptie van zelf is het topic en hoewel dit veel raakvlakken heeft en perpectief mag hebben is dat kleur zien op zich een gegeven wat je na kan slaan.
@Dennis; joúw hengst lijkt dus zichzelf niet te herkennen in alleen een spiegelbeeld.
Dat zegt én niet persé alles over paarden in het algemeen én niet dat hij geen zelfbeeld heeft.
Hoe jouw hengst leeft bv. kan van grote invloed zijn. Je schrijft dat hij naar andere hensten exact zó reageert dus misschien is het wel een door zijn ervaring 'geprogrammeerde' reactie, 'aangeleerd' gedrag.
Die van mij reageert op andere hengsten heel gevarieerd en volledig situationeel afhankelijk. Ook dat is leerervaring omdat wij hier in de dirécte omgeving verschillende hengsten hebben die voor hem ook echt verschillend zíjn: de ene is al een paar keer bij hem en zijn harem ingebroken en daar heeft hij fiks mee moeten knokken, een ander één keer en ziet hij nu meer als een leuke speelmaat, nog een andere is een zielpiet en ziet hij niet als hengst en de twee aan de overzijde van de rivier erkennen zijn positie dus daar is een stille wapenstilstand mee.
Dit toont hij ook naar hengsten onderweg en daar komen we er dagelijks langs. Hij weet ook dónders goed of ze achter een hek of aan een touw staan of jaarlingen los in een veld bij ma aan een touw zijn. Ook waar we een keer aangevallen zijn door een van zijn touw losgebroken oom van hem.
Die van mij maakt zich trouwens ook zeer beperkt 'druk' over en naar andere merries; hij is heel tevreden met zijn harem en het is hem geleerd dat hij zich verder niet dient te profileren.
hc
- Dennis
-
- Berichten: 31848
- Geregistreerd: 23-05-01
- Woonplaats: Slootdorp
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst: 11-12-07 20:12
Mijn hengst heeft altijd in kuddes gelopen. Meestal met alleen (drachtige) merries. Soms ook samen met ruinen of andere hengsten en dat gaat ook altijd goed, maar dan geen merries in de buurt (want dan is hij 'niet zo lief').
Merries maakt hij ook weinig van, tenzij je een hengstig exemplaar onder z'n neus wrijf (en maar goed ook, hij is niet voor niets goedgekeurd).
In binnenmanege's is hij vaak meer bezig met die stoere hengst in de spiegel dan met alle andere paarden die daar lopen. Hoe dominanter het paard over komt, hoe manser hij word. En als we een van 'zijn' merries mee hebben heeft hij dat erger.
- Huertecilla
-
- Berichten: 26923
- Geregistreerd: 19-02-03
Re: Concept van 'zelf'?
Geplaatst door de TopicStarter : 11-12-07 22:52
Dennis schreef:In binnenmanege's is hij vaak meer bezig met die stoere hengst in de spiegel dan met alle andere paarden die daar lopen. Hoe dominanter het paard over komt, hoe manser hij word.
De énige vergelijkbare ervaring heb ik met hem gehad tijdens een wandeling met Bandida en haar lief.
Bij de afdaling van de Gibalto is een heel stuk hoge verticale rostwand waar je langs moet. Daar zit ook een kolonie alpenkraaien bv.
Hij gaf daar een hinnek en werd steeds kwader op de steeds kwader en luider wordende hengst die antwoord gaf
Was echt hilarisch zo kwaad als hij werd, écht briesend klaar om te véchten, want dat zit tenslotte in zijn ervaringpakket.
Hij kreeg dat wel door uiteindelijk: hij heeft het nooit meer gedaan, ook niet op vergelijkbare plaatsen.
Ook dát duidde er achteráf bekeken op dat hij dat het zijn eigen stem was of dat hij het zelf bepaalde door kreeg, want hoewel hij nog stuiterde van de energie was het 'interactieve' als binair omgezet ineens over; of er muntje viel en dat is dan ook permanent gevallen; begríp.
'Zelfbewustzijn bij paarden', interessant, juist omdat het niet zo helder ligt en de grote kloof met ónze belevingswereld. Je daar bewust van zijn, bewuster van worden is ook winst via dit punt
hc