Geplaatst Eigenaar paarden zorgde beter voor zijn dieren dan een boer voor zijn koeien.
De paarden van Marrum.
‘Achteraf was ik verbaasd dat nog niemand op het idee was gekomen. Paarden zijn kuddedieren en in de kudde is altijd een leidend dier. Het is net als bij vogels: als er één opvliegt, vliegt de hele groep mee. Dat wilden we met de paarden van Marrum ook proberen. Eén leidende merrie halsteren en meetrekken, dan zou de rest wel volgen. Uiteindelijk hoefde dat niet eens. Ze waren zo gretig om te vertrekken.
Die paarden stonden al twee dagen in het water. Het leger had gefaald, de brandweer ook. Dat was het beeld in de media. De raarste ideeën werden geopperd. Ze wilden schieten om de paarden weg te krijgen. Ze wilden met een bootje erheen en de paarden daaraan vastbinden. Achteraf zegt iedereen: ja, zo had ik het ook gedaan.
Ik zag ze woensdagavond op het nieuws. Heel bijzonder als je eigen omgeving in het nieuws is, zeker als het ook nog eens om paarden gaat. Ik ben een paardengek, mijn hele leven al. Vanuit mijn huis zie je in de verte de dijk en daarachter gebeurde het. Dan gaat je hart wel sneller kloppen. Ik ben een doener. Als er een paard in de sloot ligt, dan spring ik erin.
Toen ik donderdag van mijn werk – een grote wafelbakkerij – terugkwam, ben ik op de dijk gaan kijken. Ze hadden nog steeds geen oplossing hoe de paarden eruit te halen. Toen heb ik tegen twee kennissen gezegd: waarom doen ze het niet met paarden? Met vier of zes ruiters zou het moeten lukken. Via een politieman kwam ik in contact met de coördinator van It Fryske Gea, de eigenaar van het natuurgebied. Hij vond het een goed idee. Na enig overleg zei hij dat we het konden proberen.
Ik trommelde enkele vriendinnen op en plaatste op internet een oproep op het Fries Paarden Forum. De reacties stroomden binnen. De paarden van Marrum waren het gesprek van de dag, zeker bij paardenmensen. Op vrijdagmiddag stonden we met z’n zessen op de dijk. We hadden allen paarden die gewend waren door het water te rijden. Kikvorsmannen hadden met roodwitte linten een pad door het water afgezet. Een beetje onwerkelijk was het wel. Er stond vijfhonderd man op de dijk, CNN maakte opnamen. Er was geen plan de campagne. Ze gaven ons instructies hoe we het moesten doen. Maar wij wilden het op onze manier doen. Dat accepteerden ze gelukkig.
Het was muisstil toen we met z’n vieren het water in gingen, de andere twee meiden bleven achter. Daarvoor waren enkele mannen in een bootje al naar de dobbe, de verhoging waarop de paarden stonden, gevaren om een merrie te halsteren. Het was de bedoeling dat mijn vriendin Christina dat paard aan het halster zou meenemen en dat wij met z’n drieën voorop zouden rijden als lokkers. Als er één schaap over de dam is, volgen er meer.
We gingen er stapvoets heen. De paarden stonden zevenhonderd meter verderop. Toen we op veertig meter waren gekomen, hinnikte het paard van Christina. De jonge paarden die naast de merrie met het halster stonden, begonnen ook te hinniken. En toen kwamen ze in beweging. Je zag ze als een trechter op ons afkomen. Dat was zo bijzonder. De adrenaline gierde door je lichaam. Nu gaat het gebeuren. Het was een kwestie van omkeren en voorop blijven.
Berber, mijn paard, liep tot borsthoogte in het water. Opeens stapte ze in een in gat. Bep ging kopje onder, en ik ook. Ik viel eraf en hoorde al die paarden op enkele meters langs me heen gaan. Als ik aan de andere kant van Bep was gevallen, dan had ik het misschien niet kunnen navertellen. Het was net de Lion King, waarin de vader omver wordt gelopen door een kudde gnoes.
Bep bleef gelukkig staan en ik kon meteen weer opstappen. Toen kwam ik mooi voor een groep paarden die wat achter waren gebleven. Ondanks die val pakte alles goed uit. Alles liep op rolletjes.
Aanvankelijk hadden we gedacht dat we twee keer moesten rijden om de paarden op te halen. Maar ze kwamen allemaal in een keer mee. Op de dijk galoppeerden de paarden op en neer. Ze moeten zo opgelucht zijn geweest. Even was onduidelijk wat er moest gebeuren, er werd heen en weer geschreeuwd. Ze hadden hooi neergelegd. Maar de paarden wilden niet eten, die wilden de benen strekken.
Er werd geapplaudisseerd. Maar dat hoorde je nauwelijks. Ik was niet in een euforische stemming. We wilden de paarden afzadelen en naar huis gaan. Maar toen begon het circus. Ik zat nog kletsnat op mijn paard en kreeg de ene na de andere microfoon voor mijn neus.
Het was een mediahype die nog dagen duurde. De beelden van die Friese paarden door het water gingen de hele wereld over. Overal was het in het nieuws, van Amerika tot Japan. Op YouTube was een compilatie gemaakt. Ik kreeg een Italiaans blad opgestuurd, daarin stond het op de voorpagina.
Er werd ook veel onzin beweerd. Zoals: welke idioot laat zijn vee nou in het waddengebied staan? Maar het Noarderleech is zo’n weids natuurgebied, dat is een paradijs voor paarden. In de Randstad zie je soms paarden alleen in de wei staan. Dat is dierenmishandeling. Paarden zijn kuddedieren en in deze kwelder hebben ze een geweldig weidegebied waar ze in grote groepen kunnen rondlopen.
Waarom zou je driehonderd paarden met dat prachtige oktoberweer in de stal zetten? Er stond nog genoeg gras. Ja, vanaf de herfst is het gevaarlijk vanwege de overstromingen. Dat risico is er zelfs in de zomer. Maar er zijn vluchtplaatsen bij hoogwater, vier dobben.
De paarden stonden eerst op de hoogste dobbe. Maar om de een of andere reden zijn ze in die stormnacht naar een lagere dobbe gelopen. Het blijft gissen waarom ze dat gedaan hebben. Gevoelsmatig denk ik dat ze zelf hadden ingeschat dat ze de dijk wel zouden halen. Ze waren bang voor het opkomende water. Ze konden natuurlijk niet weten dat de dobbe waar ze in eerste instantie op stonden, veilig genoeg zou zijn.
Het komt wel vaker voor dat paarden worden ingesloten door het water. Vorig jaar hebben er ook nog paarden in het water gestaan. Het was een kudde van ruim honderd, maar dat kwam natuurlijk niet meer in de media. Toen was de hype allang voorbij.
Natuurlijk moest er een boeman zijn en dat was de eigenaar van de paarden. Maar ze weten niet waarover ze praten. Zijn vader ja, die had fouten gemaakt. Die heeft ooit een boete gekregen voor verwaarlozing van zijn dieren. Daardoor had ook zijn zoon een slecht imago. Maar hij gaat beter om met zijn paarden dan een boer met zijn koeien.
De media smulden van alle verhalen die de ronde deden. Ik had mazzel, ik was de goeie. Maar de paardeneigenaar kreeg de volle laag. Het leven hier is zo anders dan in de stad. Het buitendijks weiden kent zijn eigen geschiedenis. Maar iedereen had er opeens een mening over.
Justitie heeft onderzoek gedaan en kwam tot de conclusie dat de man niets te verwijten viel. Toen wij met z’n zessen door SBS en De Telegraaf tot Held van het Jaar werden uitgeroepen, hebben we de prijs aan de paardeneigenaar gegeven. Hij kon wel wat steun gebruiken.
Na de reddingsactie ging het verhaal dat de paarden voor de slacht waren bestemd. Er werd zelfs een actie opgezet om de paarden op te kopen en te behoeden voor dit lot. Maar dat was zo’n onzin. Die kudde bestond uit merries en veulens. Daar zit bijna geen vlees aan. Hij fokt ze voor de handel, niet voor de slacht. Het waren gezonde paarden. In de handel brengen ze veel meer op dan in de slachterij.
De succesvolle reddingsactie had ook een keerzijde. Wij kregen alle aandacht. We werden zelfs uitgenodigd in de koninklijke stallen in Den Haag, waar ik het paard van de koningin heb geaaid. Wij werden op een voetstuk geplaatst. Zes meisjes is gelukt wat het leger en de brandweer niet is gelukt. Al die aandacht wekte ook afgunst in de regio. De mensen wilden er niet meer over praten. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg, vinden ze al snel in Friesland.
Ze vonden dat ik alle aandacht opeiste, dat ik de publiciteit zocht. Maar dat is niet waar, de media hebben mij opgezocht. Ik spreek geen Fries. Daardoor beschouwen ze me kennelijk toch als een buitenstaander. Kennissen en collega’s keerden me letterlijk de rug toe. Er werd negatief over me gesproken. Ik zou de actie alleen maar om de publiciteit hebben ondernomen.
Die reactie is me vies tegengevallen. Op een gegeven moment had ik het helemaal gehad. Toen ik werd uitgenodigd voor een huldiging door de gemeente, wilde ik eerst niet gaan. De meiden hebben me over de streep getrokken. De nasleep van de reddingsactie was zo bizar. Daarom heb ik ook een boek geschreven, om mijn verhaal te vertellen. Niet voor niets heet het Zonder trommels en trompetten.
Maar nog steeds is het niet voorbij. Volgend jaar wordt er een speelfilm gemaakt over de Paarden van Marrum, door regisseur Ate de Jong. De meiden en ik hebben daarvoor contracten getekend. We krijgen er een kleine vergoeding voor. We moeten advies geven en zullen waarschijnlijk als figuranten meedoen bij actiemomenten.
De paardeneigenaar heeft gezegd dat hij door het hele gebeuren tien jaar ouder is geworden. Dat voel ik zelf ook. Ik ben wijzer geworden, en minder naïef. Vroeger dacht ik dat burgemeesters en andere bestuurders alwetend waren. Nu weet ik wel beter. Ze hebben een evaluatie gemaakt wat te doen als het nog een keer voorkomt. En wat denk je dat er uitkwam? Ze zullen voortaan de bereden politie inzetten. Dat zei ik enkele dagen na de actie al bij Pauw & Witteman. Nee, van het gezag ben ik niet meer zo onder de indruk.’
)
