Osteochondrose dissecans
Anatomie
Daar waar botten aan elkaar grenzen, de gewrichten dus, zijn ze bekleed met een laag kraakbeen. Binnen het gewrichtskapsel is het kraakbeen omgeven door gewrichtssmeer. Dit maakt beweging van botten ten opzichte van elkaar mogelijk.
De lengtegroei van botten is mogelijk doordat er telkens nieuw kraakbeen wordt aangemaakt dat wordt omgevormd tot bot. Zowel bot als kraakbeen bestaat uit levende cellen. Bot wordt gevoed door bloedvaten. Kraakbeen wordt gevoed vanuit gewrichtsvloeistof. Deze voedingsstoffen dringen door het kraakbeen heen.
Hoe ontstaat OCD?
Wanneer er een verstoring optreedt van de omvorming van kraakbeen naar bot wordt op een bepaalde plaats de laag kraakbeen steeds dikker. Door deze verdikking is de voeding vanuit het gewrichtssmeer niet meer goed mogelijk. De 'aanvoerroute' is te lang. Hierdoor neemt de kwaliteit van het kraakbeen in deze te dikke lagen af. Hierdoor kan er, door trauma beschadiging, minder goed kraakbeen ontstaan met scheurtjes als gevolg. Door deze scheuren kunnen er stukken kraakbeen los gaan laten (= OCD).
Deze zogenaamde gewrichtsmuizen kunnen door het gewricht gaan zwerven, ingeklemd raken en nog meer beschadiging geven. Daarnaast is de plek waar de muis vandaan komt ruw in plaats van glad. Tevens komen daaruit stoffen vrij die de productie van teveel en te dun gewrichtssmeer veroorzaken.
Het gewricht wordt dik en de smering wordt minder waardoor er arthrose kan ontstaan. Daar waar het kraakbeen verdwenen is kan nu gewrichtssmeer in het onderliggende bot dringen met botoplossing tot gevolg, hetgeen we op de röntgenfoto kunnen zien al cysten in het bot.
Voorkomen
Het is een aandoening van vooral jonge paarden in met name de knie en de sprong, maar ook in andere gewrichten komt het voor. Er zit een erfelijke kant aan, aangezien het in bepaalde foklijnen en stamboeken meer voorkomt dan in andere.
Verschijnselen
Pijnlijkheid en overvulling van het gewricht zijn de eerste aanwijzingen voor problemen. Op de röntgenfoto kunnen we op een of meer voorkeursplaatsen ophelderingen als gevolg van OCD zien.
Daarnaast zien we soms de losse fragmenten in het gewricht zwerven. Sommige hiervan kunnen vast gaan zitten aan het kapsel en geven dan weinig problemen.
Behandeling
De behandeling kan bestaan uit:
rust en eventueel inspuiten met hyaluronzuur of
operatie van het gewricht met als doel het verwijderen van losse fragmenten en het afvlakken van kraakbeenbeschadigingen.
Niet in alle gevallen is operatie mogelijk omdat je soms niet bij de aangetaste plek of bij de losse fragmenten kunt komen. Dit is ook bepalend voor de kans op genezing. Bij waardevolle veulens kan het verstandig zijn op jonge leeftijd (bijvoorbeeld 1 jaar) de sprongen en de knieën te laten fotograferen om OCD vroegtijdig te ontdekken, voordat er veel geld in de ontwikkeling wordt gestoken .
(Een volledige röntgenkeuring heeft pas zin vanaf 3 jaar omdat dan pas de botstructuur, van bijvoorbeeld de hoefkatrol, zich definitief heeft ontwikkeld).
Vooruitzichten
Deze zijn afhankelijk van de plaats (sprong, zie foto, meestal gunstiger dan knie), de omvang van de beschadiging en de tijd die zit tussen het ontstaan van de OCD en de behandeling (in verband met de schade door de losse fragmenten en de irritatie van het gewrichtskapsel, die moeilijker terug te draaien is naarmate het langer bestaat).
Opmerkingen
Het is niet zo dat je alle vormen van OC met röntgenfoto’s kunt vinden. Sommige vormen zijn zo oppervlakkig dat er in het onderliggende bot geen veranderingen optreden. Deze vind je alleen met behulp van artroscopie (kijkoperatie), waarbij je het kraakbeenoppervlak bekijkt.
Daar staat tegenover dat deskundigen het er steeds meer over eens zijn dat sommige vormen van OC/OCD geen problemen kunnen of zullen geven, zodat die ook niet behandeld hoeven worden en/of dat die, in geval van keuringen van paarden, goedgekeurd kunnen worden en dus ook verzekerd kunnen worden.
Ook de belasting die een dier al heeft ondergaan is van belang. Als we bij een 3 jarig paard en bij een 9 jarig paard ,waar intensief mee gewerkt wordt, op röntgenfoto’s identieke vormen van OC/OCD tegenkomen, is de laatste meestal wel goed te keuren en te verzekeren en de eerste niet. De laatste heeft al bewezen bestand te zijn tegen belasting.
Als ik jou was zou ik het niet doen. (ligt er natturlijk wel aan hoeveel kans er op genezing en het slagen van de operatie is.)
Maar 23 is al oud, en zo'n operatie levert ook nog eens veel stress op en de risico's bij een operatie zijn ook groter naarmate het paard ouder is.